Recenzja: HiFiMAN Susvara

Brzmienie – z kablami wyższej jakości przy wzmacniaczu EAR HP4

Ażurowa opaska nagłowna zapewnia wentylację.

   Ten passus mógłby się znaleźć jako pointa przed chwilą, ale że to zaistniało dopiero w porównaniach kabli do Susvar, a lepsze przybyły później, niech będzie wstępem tutaj. Kabel oryginalny nie jest kiepski i nie jest nawet zły – jest beznadziejny. To skandal, że słuchawki tak kosztowne wyposażano w tak tandetny, zwłaszcza, że szeroko już znana Forza Audio proponuje naprawdę niedrogie a świetne. Użyty przeze mnie najdroższy z jej obecnej oferty Noir Hybrid HPC z końcówką 4-pin Neutrika przy wersji trzymetrowej (sam miałem 1,8 m) kosztuje detalicznie 1800 PLN (plus ewentualna przejściówka na duży jack za 400 PLN) – a przecież HiFiMAN nie kupowałby w detalu. W tej samej cenie byłyby bezpośrednie podejścia na złącza głośnikowe. Czymże to jest wobec ceny słuchawek, a daje inny świat. W tym stanie rzeczy kable wyposażeniowe trudno nazwać inaczej niźli ponurym żartem, i w żadnym razie nie jest to sytuacja analogiczna do wyposażania elektroniki w przeciętnej jakości lampy, ponieważ te jakościowo aż tak podłe nie są, a lepsze vintage są drogie i w większych partiach niedostępne. Reasumując – wstyd! Mogłyby te Susvary kosztować o kilkadziesiąt dolarów więcej i grać od razu jak sanskrycka „susvara” – a gdyby ktoś miał mimo to ochotę na jakiegoś Entreqa Olympusa czy inny Transparent Ultra, to przecież wolna droga.

HiFiMAN Susvara z kablem FAW Noir Hybrid HPC przy wzmacniaczu EAR HP4

Dobrze, złość już mi prawie przeszła, już mogę pisać co i jak. Zacznę od Susvar z kablem FAW przy wzmacniaczu Tima de Paravicini, potem słowo o odmiennościach po zastosowaniu Tonalium.

Co tak mnie rozsierdziło? Oczywiście dramatyczna różnica. Kabel FAW względem oryginalnego podał brzmienie ciemniejsze, głębsze, dźwięczniejsze, dużo bardziej wilgotne i dużo bardziej całościowo złożone, w tym drastycznie bardziej trójwymiarowe. Z rzeczy opisowo wymagających więcej niż jednego przymiotnika wyeliminował soprany typu „szzz”, nie będące u oryginalnego aż jadowitą sybilacją, lecz niewątpliwie jej zaczątkiem. FAW to do zera wyczyścił, z szurania nie zostało śladu. Dał także tylko wybitnemu brzmieniu przynależne skomplikowane przejście graniczne pomiędzy dźwiękami a przestrzenią, gdzie dzieją się różne wibracje, dotyki, mgiełki, kropelki, zjawiają i znikają lepkości. Wyrażając się po marynarsku – z tym kablem ślad torowy, albo inaczej kilwater, był o wiele bardziej złożony, nie tylko same brzmienia.

Słuchawki można odkładać na płask.

Prócz tego soprany zrosły się jeszcze bardziej z pasmem, a bas schodził niżej i miał zdecydowanie bogatszą strukturę. Równocześnie napięcie strun zelżało – dźwięk zrobił się zwinniejszy i mniej naprężony. Wokale skutkiem tego wszystkiego jako zupełnie inna klasa; jakbyś przetarł zaparowaną szybę, a manekiny zmienił w ludzi. Nic temu brzmieniu nie brakowało, nie czuć było dławienia brakiem mocy, ale do naprawdę głośnego grania trzeba było pojechać potencjometrem aż między 15-tą a 16-tą. Jedynie głośne pliki potrzebowały mniej, ale jakościowo na tym nie zyskiwały. I jeszcze jedno – pierwszy plan się na FAW przybliżył, dodatkowo wzmagając bezpośredniość.

HiFiMAN Susvara z kablem Tonalium

Co względem tego z Tonalium? Ten dodatkowo skasował pogłos, dodał tradycyjnie srebrzenie i wraz z nim nutkę impresjonistyczną bardziej postrzępionego obrysu. Wzmocnił też oświetlenie, czyniąc atmosferę mniej mroczną i mniej zgęszczoną. Odjął tym tajemniczości, dodał pogody ducha. Więcej nie będę pisał o tym, to nie jest recenzja kabli.

Jak grały Susvary z oboma lepszymi przewodami względem mających je flagowców konkurencji? O tym też się nie będę rozwodził, ale trzeba przynajmniej w paru zdaniach. Wciąż przy tym pamiętając, że dla nich jednych mocy na tym etapie mało – dedykowany im wzmacniacz firmowy oferuje o wiele większą.

Porównania

Sennheiser HD 800 operowały nieco mniej wilgotnym i trochę prostszym brzmieniem. Kolory bardziej były u nich pastelowe – mniej nabłyszczone, migotliwe, nasycone sopranowym podszerstkiem, świetliste i głębokie. Przy budowaniu ogromu sceny w większym też stopniu używały niskich dźwięków pogłosu, Susvary bardziej penetrowały obszar wysokimi. Dawało im to więcej jasności i większą radość – coś było w ich muzyce z atmosfery wakacyjnego plakatu, podczas gdy nastrój Sennheiserów poważniejszy, bardziej zwrócony ku dostojeństwu. Największa różnica to migotliwa złożoność Susvar, natomiast odnośnie wielkości sceny – właściwie żadna, poza tym, że ta od Sennheiserów z wyższym sufitem, a zatem większą kubaturą, ale nie większą powierzchnią. Ten wyższy sufit był jedyną pozostałością wielkiej przewagi akustycznej Sennheiserów w porównaniu z pierwszym etapem, co uświadamia, jak dramatyczna zaszła zmiana po zastąpieniu oryginalnego kabla.

Pady od spodu wykończone miłym w dotyku polimerem.

Ultrasone Tribute 7 okazały się jeszcze bardziej wymagającym konkurentem, mającym oczywistą przewagę łatwości napędzania. Wyposażone na stałe w ten sam kabel Tonalium, zatem porównanie łeb w łeb przetworników. To Ultrasonów soprany okazały się bardziej przenikliwe, bardziej srebrzyste i koronkowe; w przypadku utworów wielkoscenicznych kształtowanych właśnie przez sopran, zaczynały wędrówkę bliżej słuchacza i nie docierały tak daleko. A zatem mniejsza scena. Z kolei wyczulenie na najmniejsze brzmieniowe drgnienia – cały ten towarzyszący muzyce szelest ściółki – był u nich bardziej obecny i jednocześnie operowały całym dźwiękiem o wyraźnie wyższych ciśnieniach. Brzmienie Susvar mimo to było całościowo nieznacznie niższe i ciemniejsze, z większą zdecydowanie ilością miejsca między źródłami i dalszym pierwszym planem. Mniej także było kontrastowe, skoro u Ultrasone sopran jaśniejszy, a ciemniejszy bas. Przywołanie obecności równie u obu silne; odnośnie subiektywnych ocen, to większa swoboda sceniczna Susvar górą, ale też górą potęga ciśnieniowa Ultrasone. Przy słabszych jakościowo plikach wpadająca nierzadko w przesadę, ale u pozostałych dająca większą satysfakcję.

Meze Empyrean okablowane Tonalium podały dźwięk ciemniejszy i głębszy niż Susvary. Także melodyjniejszy. Od razu można było wyczuć, że wzmacniacz im świetnie pasuje. Wprawdzie Susvary i teraz zachowały przewagę większej przestrzeni między źródłami, ale w porównaniu dźwięk miały bardziej piaskujący i płytszy. Mniej było w nim śpiewności, większy nacisk szedł na techniczne aspekty szczegółowości i analizy. (Która to bardziej analityczna szczegółowość z melodyki się bardziej wyodrębniała.) Od subiektywnej strony biorąc, Meze słuchało się przyjemniej – i ani większa scena Susvar, ani ich większa przejrzystość nie mogły tego nadgonić. „Kruche ciasteczko przegrało z tłustym tortem”. Co mnie zastanowiło i postanowiłem dać Susvarom kabel FAW. Lecz nic nowego względem wiedzy posiadanej – zagrały teraz ciemniej i z pogłosem, melodyjnością Meze nie dorównały.

Dla Focal Utopia nie miałem już Tonalium albo FAW, to porównanie nie tak sprawiedliwe. Ale przewody Luny są tylko trochę inne. Dla lepszego przeglądu dałem Susvarom oba kable. FAW jako produkujący ciemniejsze, głębsze i pogłosowe brzmienie; Tonalium w roli jaśniejszego, bardziej lirycznego i bez pogłosu. Jaśniej czy ciemniej, z pogłosami czy bez nich, także Utopie okazały się brzmieniowo głębsze i bardziej melodyjne. Gładka spoistość ich przekazu przeciwstawiała się sopranami podostrzanej fakturze Susvar, co doskonale obrazowało się w wokalach. Jednocześnie scena u Susvar o wiele była większa i z kablem FAW bardziej tajemnicza; przy obu okablowaniach tak samo dokładniej spenetrowana na głąb i lepiej uwidaczniająca dalekie obszary. Wobec takiej scenerii atmosfera Susvar bardziej odpowiadała mi w muzyce elektronicznej, Focali w rozrywkowej.

W komplecie dwa przewody.

Detaliczność u obu podobnie znakomita (u wszystkich pozostałych też), natomiast separacja u Susvar wyraźnie lepsza, z kolei koherentność u Focali. Co w muzyce symfonicznej dawało remis, ale w oglądzie mojego gustu z wskazaniem na Susvary – wolałem separację i lepsze wyosobnianie z tła od spoistości i melodyjności. Bardziej te oba czynniki działały na wyobraźnię w sensie przywoływania realizmu, lecz to wokale Focal Utopii miały anatomię prawdziwszą – w ogóle lepsza ich melodyka, skutkiem czego na długą metę to ich słuchało się przyjemniej.

Final D8000 Pro

Te przyjechały ostatnie, słuchałem ich następnego dnia. I znów, jak w dwóch poprzednich porównaniach, mocno zaznaczyła się różnica koherentności i melodyjności na korzyść konkurenta Susvar. Jaśniejsze, cieńsze i bardziej szorstkie soprany chińskich planarów raz jeszcze lepiej wyodrębniały brzmienia z tła, ale działo się to kosztem melodyki, tonalnej jednorodności i przede wszystkim ładności. Na dodatek ze wzmacniaczem EAR flagowe Final okazały się grać rewelacyjnie i w ramach tego oferowały coś, co nazwać można aromatem. Ich brzmienie było o wiele więcej niż czymś dobrym, było specjalne. Co jeszcze potęgowane było mocnym zaangażowaniem całej przestrzeni w muzykę, zarówno w sensie tworzenia scenografii akustyką, jak wypełniania świata po same brzegi dźwiękami. Wrażenie otoczenia słuchacza dźwiękiem i intensywność muzycznego życia dawały dużo większe, i na dodatek samą muzykę też ładniejszą. Mało tego – jako jedyne okazały się lepiej od Susvar eksportować dźwięk poza muszle – ich brzmieniowa ekstensja niemal zupełnie znosiła wrażenie słuchania poprzez słuchawki. Toteż powtórzyła się sytuacja z AVS 2018, gdzie na stoisku Aurisa porównywaliśmy z jego gospodarzem Susvary do Final 8000 (takich jeszcze bez Pro). Japońska inżynieria i tam i teraz górowała – specjalnie przez pół godziny słuchałem tylko Susvar, później w tym samym repertuarze Finali – na pewno je bym wolał. Lecz cóż, przeplata się cały czas wątek mocy wzmacniacza, pora na taką już bezdyskusyjną. Tylko jeszcze dopowiem, że podobnie wysoka umiejętność wyprowadzania dźwięku za muszle (bez zaburzającego efektu odbicia), wcale nie oznaczała podobnego brzmienia. Porównywane u obu wokale brzmiały czasem tak różnie, jakby należały od różnych osób. No, prawie.

Zanim o tym pełnej mocy wzmacniaczu, jeszcze dopisek na margines. Dźwięk Focal Utopii przy tym samym okablowaniu Luny okazał się bardziej spoisty i melodyjny nawet niż Meze Empyrean, ale nieco chłodniejszy. Bardziej też był melodyjny i krągły niż z Final D8000, które przy tej samej temperaturze i barwie światła prezentowały brzmienie mniej domykające się na obrysach, takie bardziej strzępione. Z dalszym najczęściej pierwszym planem na zawsze większej scenie. I oczywiście z większą otwartością propagacji, jakby muszle w nich nie istniały.

Warto dokupić inne.

I jeszcze jedno uzupełnienie. Ktoś może poczuć się zdezorientowany tym jednoczesnym przypisywaniem Susvarom bycia „kruchym ciasteczkiem” i wilgotnego, głębokiego, dosyć ciemnego brzmienia. Ale one już takie są – niczym kruche ciasteczko z kremem. Potrafią łączyć suchawy szelest sopranów z gładką wilgotnością średnicy i potężnym zejściem basowym. Wszystkie pozostałe słuchawki okazały się dużo bardziej brzmieniowo jednorodne z wyjątkiem Ultrasonów. Ich sopran nie był jednak szorstkawy, jedynie jaśniejszy i z jeszcze wyższymi pikami.