Recenzja: HiFiMAN Susvara

Brzmienie – z kablami oryginalnymi

U których metal  dominantą.

   Zacznijmy od siły wzmacniacza. Bo jeśli zwykłe nie poradzą, to szkoda na nie czasu. I drugi problem wstępny – jak to jest z tymi kablami? Poprosiłem Mateusza Przychodnia, właściciela kablowej firmy FAW, o dostarczenie przewodu wysokiej jakości i dobrze pasującego, wiedziałem bowiem, że używa tych słuchawek do strojenia swoich wyrobów. Prośba została rozpatrzona pozytywnie, przysłany został FAW Noir Hybrid HPC, najlepiej pasujący. W odróżnieniu od producenta porównałem go z oryginalnymi – i nie dziwcie się temu „w odróżnieniu”, bo Mateusz powiedział, że oryginalnych nawet nie wypakował, szkoda mu było czasu na takie marne kable …

Trzymajmy się jednak chronologii i nie odpuszczajmy kablom z wyposażenia. FAW przyszedł po paru dniach, w międzyczasie nie próżnowałem. Zacząłem od wspomnianego sprawdzania wzmacniaczy, zostawiając pewniaka Crofta (2 x 25 W) na koniec. Do porównania stanęły tranzystorowy Phasemation EPA-007 (2 x 2,5 W dual mono) i nie podający swej mocy EAR Yoshino HP-4 na czterech średnich triodach 6SL7.

Phasemation okazał się nie pasować – jego podwyższona tonalność nieprzyjemnie wzmagała taką samą u kabli. Grało głośno lecz cienko; deficyt wypełnienia i rozjaśnienie tworzyły nieprzyswajalny komplet. Poza tym brzmienie nad wyraz gładkie, zjawiskowo też płynne, koherentne i transparentne, ale w kierunku jasnej piskliwości.

Diametralnie lepiej zaprezentował się EAR, który głośność dawał podobną przy lepszym wypełnieniu. (Nierewelacyjnym, lecz już akceptowalnym.) Jego – zwłaszcza z głośno nagranymi plikami – słuchało się bardzo dobrze, ale dopiero po wymianie lamp w przetworniku.

Tu dochodzimy do ważnej sprawy – kluczowej cechy Susvar. O jednej wiedzieliśmy od początku – o konieczności dużej mocy. Ta druga to wrażliwość – ogromnie są wyczulone na jakość podawanego sygnału. Na sprzedażowe lampy w przetworniku PrimaLuny nie narzekały ani Focal Utopie, ani HEDDphone, ani Meze Empyrean. W ogóle nie narzekały żadne z wielu, dopiero te Susvary. Ze sprzedażowym kompletem zagrały przyzwoicie, ale zaraz wiedziałem, że je te lampy hamują. Pewne cechy miały najlepsze, lecz całościowo grały słabiej nawet od najtańszych przyrównywanych Sennheiser HD 800. (Z kablem Tonalium-Metrum Lab.) Tańszych aż pięciokrotnie, choć kiedy liczyć kabel, tylko trzy. Dźwięk Susvar oferował gładszy przepływ, lecz całościowa akustyka została w tyle za sennheiserowską, zwłaszcza że te dawały popis. Przy komputerze nigdy aż tak dobrze nie grały, to brzmienie mnie poruszyło. Cienistości, nasycenia oraz walorów sceniczno-teatralnych Susvary mogły pozazdrościć. Jednak pod względem swobody rozchodzenia dźwięku górowały, i podobne w tym były do Final D8000.

Wyjątkowo dokładnie obrobiony.

Kolejno wymieniłem trzy pary lamp w PrimaLunie, każdorazowo sprawdzając różnicę – i przede wszystkim zaistniała po zmianie prostowników na GZ-37 Amperex „Buggle boy” i wkroczeniu do akcji ECC83 Mullard M8137. Po tych wymianach Susvary brzmiały już, rzekłbym – pełnowartościowo, choć wciąż najwyżej tonalnie z licznego towarzystwa. Ale większą bolączką był brak dynamiki takiej z najwyższej półki. Też wciąż deficyt wypełnienia; już grało bardzo dobrze, ale jeszcze nie tak, jak w takich słuchawkach grać powinno.

Przeszedłem pod system głośnikowy. Mateusz mnie ostrzegał, że Susvary naprawdę dobrze grają dopiero z odczepów głośnikowych. (Zapewne Headtrip by wystarczył, ale nie miałem Headtripa.) Do jednego kompletu odczepów podpiąłem przejściówkę Tonalium na 4-pin, wprost w drugi AKG K1000. Te jednak, póki co, wyłącznie na mój użytek, jako punkt odniesienia. Nic o nich teraz – niesprawiedliwym byłoby porównywanie słuchawek dysponujących najwyższej światowej klasy kablem z wpiętymi nędzną żyłką. Tyle jedynie ze wstępnych uwag, że jednak to AKG okazały się bardziej prądożerne; tak o krok do półtora na krokowych potencjometrach. Z kolei mniej wzmagające o taką samą wartość okazały się porównywane też tutaj HEDDphone (o których także wtedy, kiedy Susvary z lepszym kablem). Tyle na razie powiem, że grały dużo ciemniej i jak Sennheiser lepiej akustycznie, lecz też mniej gładko i z odmienną niż Susvary finezją – bardziej trójwymiarową, a mniej opływową na kształtach.

Teraz o tym, co najważniejszego w trakcie tej pierwszej próby się zdarzyło. Susvary przy bezdyskusyjnej mocy (która na dalszym niż piąty z dwudziestu jeden kroków mogłaby je uszkodzić), brzmiały względem obu porównywanych za jasno, za piskliwe i za mało chropawo. Zjawiskowo subtelnie, z niezaburzoną propagacją, popisowym oddzielaniem dźwięków od tła i bez najmniejszych zniekształceń, ale nie dość głęboko i esencjalnie, pomimo potężnego zejścia basu. Ha! – pomyślałem sobie – a może by tak?… Na wielkiej tacy z testowymi płytami (szkoda czasu na otwieranie pudełek) leżała samotna plastikowa oprawka, w niej płyta Harmoniksa do poprawiania dźwięku. Próbować? Nie próbować? A co tam – spróbowałem. Długie minuty jadowitych wizgów w dwóch ohydach, musiałem opuścić pokój.

Już napisałem o wrażliwości Susvar, teraz tym mocniej się zaznaczyła. Nigdy w poprzednich razach ta płyta tyle nie zdziałała. W ślepym odsłuchu dałbym głowę, że użyto lepszego kabla. W dodatku, jakby na zamówienie, pojawiły się cechy najbardziej pożądane: dźwięk ściemniał, nabrał chropawości, pogłębił się i zmężniał. Wszystko w następstwie obniżenia – tonacja zeszła w dół na prawidłowy poziom; soprany przestały przyćmiewać resztę – a jak przestały, to już nie piłowały – nareszcie przestały być za cienkie. Teraz dopiero słuchanie Susvar stało się audiofilskim przeżyciem na wszystkich frontach przeżywania. Chóry Verdiego, opery Mozarta, jazz, swing, rock, elektronika, bossa nova – wszystkie gatunki zyskały. Nie będę się rozpisywał, bo zaraz te lepsze kable (w międzyczasie Tonalium też się podjęło dostarczyć), ale muszę podkreślić dwie rzeczy:

Zatrzaskowa regulacja pałąka spisuje się bez zarzutu.

i) Jeżeli ktoś słucha Susvar ze sprzedażowym kablem (nikt wg producenta, ale może są tacy), to płyta Harmoniksa jest obowiązkową częścią zestawu. Kosztuje bodaj trzysta złotych, zatem żaden wydatek, zmienia tak wiele, że aż mi głupio o tym pisać, bo pisząc czuję się jak nawiedzony duchami wariat. (Oczywiście płyta nie zmieniła samego kabla, wpłynęła też na słuchawki. Odnośnie natomiast toru, to najwyżej śladowo, bo on ją już wiele razy przyjmował.)

ii) Druga rzecz tyczy samych Susvar. Grały bajecznie płynnie, z budzącą podziw swobodą i maestrią lokowania dźwięku w przestrzeni. A napisałem w niedawnej recenzji wzmacniacza Kinki Studio, że umiejętność osadzania sopranów w paśmie i lokowania dźwięku w przestrzeni to dwa najważniejsze wyznaczniki jakościowe wysokiej klasy słuchawek – najbardziej genetyczne. W bardzo niewielkim tylko stopniu możliwe do skorygowania aparaturą (pomijając procesory akustyki, których zwykle się nie stosuje). Oba te atrybuty mają Susvary na poziomie topowym – słuchanie jak się ich dźwięk plasuje w przestrzeni i jak operują strzelistym sopranem, to audiofilskie misterium.

Jeszcze jedno z pierwszego etapu. Używszy płyty Harmoniksa wróciłem do wzmacniacza EAR. Zdecydowana poprawa – dynamiki, wypełnienia i światłocienia całkiem przestało brakować. Piękne słuchanie, pełna satysfakcja, jedynie te soprany wciąż były tutaj oderwane i wciąż za smukłe. Nie aż piskliwe czy jarzące, ale jeszcze nie takie, jakby się dla perfekcji chciało. Zapewne z winy kabla.

Resume tego etapu niech będzie lakoniczne porównanie z pozostałymi słuchawkami właśnie na EAR HP-4. Wszystkie (Sennheiser HD 800, HEDDphone, Ultrasone T7, Meze Empyrean i Focal Utopia) dysponowały markowymi kablami (Sulek, Tonalium, Luna Cables) i wszystkie grały ciemniejszym, wyraźnie gęstszym i potężniejszym dźwiękiem. Zdecydowanie też bardziej koherentnym, a mniej różnicującym brzmienia i słabiej oddzielającym je od tła. Mniej także potrafiącym podkreślać delikatność i skutkiem gęstości mniej przeziernym. Najbardziej podobne odnośnie tego różnicowania, wydobywania z tła i przezierności były Ultrasone T7, przy czym od wszystkich, a nie tylko Susvar, o cały poziom potężniejsze.