Recenzja: Fostex TH909

Brzmienie cd.: Z odtwarzaczem

Regulacja wysokości muszli zrealizowana prosto, skutecznie i estetycznie.

   Porównania i ostateczną ocenę zostawiłem na etap toru stacjonarnego ze źródłem odtwarzaczowym. I na wstępie ważny aneks do tego, co napisałem powyżej. W odróżnieniu od recenzowanych poprzednio Meze Empyrean, nowe flagowe Fosteksy nie jechały do mnie z adnotacją „dobrze wygrzane”, a sam to trochę zlekceważyłem. Owszem, grały przez przeszło tydzień codziennie, ale po kilka godzin, a nie na okrągło. I chyba dlatego dzień jeden pomiędzy odsłuchem komputerowym a odtwarzaczem przywołał inny odbiór; a ściślej, to już wieczorem, po napisaniu poprzedniego rozdziału, zaczęły grać inaczej. Nie całkiem różnie, niemniej przybyło wypełnienia i dość wyraźnie się ociepliły, tak jakby mi chciały pokazać, że nie mam racji i z oceną się pośpieszyłem. Toteż uwagi o niedostatku wypełnienia cofam – po wygrzaniu nie gorzej się okazują wypełnione od miłościwie nam panujących Beyerdynamic T1 V2 i Sennheiser HD 800, na dodatek jednych i drugich zaopatrzonych w podnoszący masywność kabel Tonalium. Natomiast od Meze Empyrean substancji brzmieniowej mniej mają – aż tak daleko z tą zmianą nie zajechały. Ogólnie biorąc są zatem nowe Fostex TH909 po wygrzaniu dość dobrze wypełnione, masy w nich nikomu poza szczególnymi jej żarłokami nie braknie. Pod jej względem ustąpią jedynie słuchawkom o wyjątkowo nasyconym dźwięku, jak właśnie Empyrean, czy Ultrasone Tribute 7. (W poprzednich wcieleniach zwącymi się Ultrasone Edition 7 i Edition 9 – różnice między trzema ograniczają się do daty debiutu, kabla i kolorystyki.)

Jeszcze większa zmiana zaszła w odniesieniu do temperatury przekazu. Odbywszy tradycyjny przeskok wygrzewczy, Fostex TH909 okazały się cieplejsze od obu w ich klasie cenowej wiodących sprzedażowo modeli niemieckich – ciepło u nich od razu się wyczuwało, nie było co do wyższej temperatury wątpliwości. A już szczególnie na tle bardziej echowych Sennheiser HD 800; i w tym miejscu kolejny ważny moment, jako że zamknięty pierwowzór – Fostex TH900 – zawsze postrzegałem jako obficie pogłosowy, a tu następca pogłosy zredukował i wyraźnie pod ich względem Sennheiserom HD 800 się pozwolił wyprzedzić. Sumarycznie więc duża zmiana, zarówno w sensie efektów wygrzewania, jak i sposobu przejścia na nowy model.

Kabel miedziany, wysokiej klasy, standardowo z rodowaną końcówką 6,3 mm.

Od razu też pierwsze porównanie. Bardziej neutralny względem temperatury flagowiec dynamiczny Sennheisera w swej najpierwotniejszej wersji w sposób widoczny wzbogacał przekaz akustyką pomieszczeń, każdemu nagraniu tego rodzaju oprawa wydatnie u niego towarzyszyła. Co było bez wątpienia interesujące, tworzyło określony styl. Wraz z tym, a po części obok, Sennheisery bardziej się rozwarstwiały harmonicznie. Nie można powiedzieć, by cięły pasmo na plastry, niemniej pewna warstwowość się u nich zaznaczała. Do harmoniki podchodziły bardziej analitycznie, lecz z całościowym dobrym tego efektem, mnie w każdym razie odpowiadającym. Czuć było analizę i czuć równolegle akustykę – muzyka w widoczny sposób była bardziej formowana i oprawiana niż od razu gotowa, ale jako efekt finalny bardzo ciekawa, mocno słuchacza angażująca. U Fostex TH909 bardziej natomiast spojona i dużo mniej obudowana akustycznie. I teraz od nagrania zależało, co będzie bardziej udane. Czasami sennheiserowskie naddatki udanie potrafiły rozwiewać nudę, a kiedy indziej okazywały się przesadne i rzecz pogarszające. Szczególnie, że nowe TH909 świetnie potrafiły operować pogłosem; może nie aż na miarę Meze Empyrean, ale znakomicie go stapiać z dźwiękami instrumentów i wokalami, bez jakichkolwiek analitycznych zakusów.

Porównanie z Beyerdynamic T1 pokazało z kolei, że nowe dzieło Fosteksa gra dźwiękiem bliższym i większym. Od zawsze podkreślałem, że HD 800 to słuchawki o wyjątkowo dużych źródłach, ale od nowych Fosteksów (w przeciwieństwie do starych) nie większych. Musiały więc te źródła być większe także niż u T1 i były takie wyraźnie. Przede wszystkim jako następstwo bliskości pierwszego planu, bliższego także niż u NightHawk. I przy okazji zauważę, że spośród czterech wspomnianych nowe TH909 operowały dźwiękiem najbardziej wilgotnym, najlepiej napowietrzonym oraz najbardziej lśniącym. W połączeniu z najwyższą ciepłotą i najsłabszym pogłosem dawało to brzmienie dość bliskie temu od Empyrean, ale nie na takim poziomie. Od razu to pokazały orkiestry oraz chóry. Nowe Fosteksy są świetne, gdy chodzi o detaliczność – szczegół najdrobniejszy wyłapią – ale lokacji przestrzennej, dokładności uformowania i separacji źródeł, a w efekcie precyzji całego obrazu, tak dobrej nie mają. Bardzo dokładnie skanują brzmieniowe powierzchnie, jednak figuratywność ich obrazu jest mniejsza. To może być ważki powód, dla którego za Empyrean warto zapłacić więcej, zwłaszcza jeżeli ktoś szuka perfekcji większych i mniejszych składów w sensie figuratywnym. Tu rumuński flagowiec wyprzedza japoński wyraźnie, jakkolwiek by to dziwnie dla naszych uszu nie brzmiało. Natomiast same brzmienia Fosteksy budują pokazowo. Bogactwo faktur, pieczołowicie oddany indywidualizm, piękna barwa, ciemna karnacja, przyjemna temperatura i popisowa głębia – przede wszystkim ta głębia.

Być ładne, to one są. Są nawet luksusowe.

Dlaczego piwo sprzedają w ciemnozielonych butelkach, dlaczego obrazy się werniksuje? Albowiem tak ładniej się prezentują, to działa przyciągająco. Tak samo jest z muzyką. Kiedy otrzymujemy brzmienia głębokie i lśniące, kiedy na czarnych tłach, na których błyski światła, to mamy większy spektakl. I taki świetny spektakl Fostex TH909 swemu nabywcy podadzą. Wrażenie wpatrywania się w głęboką, prześwietlaną magicznym światłem toń skrywającą ciekawe kształty i w ruchliwym przepływie, zjawia się podczas słuchania samo. Muzyka nie jest czcza, nie sucha ani przaśna. Ma tę wspaniałą wagę gatunkową, ów powab, porywanie słuchacza. Dociążona, głęboka, złożona i z połyskiem porusza się po gładkich, fantazyjnie powyginanych esach melodyki, oferując czar, słodycz i głębię głosów. Zarazem jest realna. Stopienie pogłosu z głosem, lekkie ciepło i dokładność artykulacji, ani trochę nie zaburzanej sopranową ani basową addycją, daje świetny kontakt z wykonawcami, wpycha nas w realistyczną dosłowność.

Kiedy wróciłem z AVS i porównałem je z Empyrean, wrażenie podbijania sopranów przez TH909 i zubażanie ich przez tamte było czymś oczywistym. Ale Empyrean z czasem sopranów dodały, a TH909 unormowały swoje. Nastąpiło zbliżenie i wbrew obawom bardzo korzystna u obydwu przemiana. Jedne i drugie nie operują więc sopranowym podbarwianiem, natomiast inne mają podejście do kwestii basu. Bas w TH909 przejawia lekkie podbicie, wyraźnie się zawsze zaznacza. Bardziej się chce pokazać nawet niż w AudioQuest NightHawk, mimo iż nie ma tej miary zejścia i takiego ciśnienia. Nie jest aż tak napierający jak u Jastrzębi i nie tak perfekcyjne rozdzielczy jak u Empyrean. Dużo go dostajemy, mocno i często wali, ale mógłby się lepiej rozpisywać na przestrzeń z tym swoim niskim zejściem. Na szczęście nie jest turbulentny, a tylko nieco zbyt skondensowany. Nie ma przy tym tendencji do podbarwiania i wyłącznie w najbardziej skrajnych sytuacjach wpada w nieznaczne przestery. Świetnie natomiast przyczynia się do substancjalizacji i jeszcze lepiej do nadawania brzmieniom właściwej barwy i smakowej jakości. W efekcie poruszamy się wśród prawdziwych brzmieniowych przedmiotów, pozbawionych sopranowego szronu i basowego ołowiu. Każdy dźwięk ma właściwą fakturę i właściwie dobraną masę. Trącony oddaje siebie, a nie coś wyższego bądź niższego, ani tym bardziej zubożonego. Dźwięczność okazuje się wyśmienita, substancja pod nią jak trzeba. A wszystko w wyraźnym obrysie i tylko na tle Empyrean nie ta trójwymiarowość kształtów i nie w tym stopniu wyosobnione źródła.