Recenzja: Reference 3A MM de Capo/i

Brzmienie

Gotowy by czarować

Zacznijmy od ustawienia. Już na wstępie pojawia się kwestia, która kolumna jest prawa, a która lewa. Na większości zdjęć możliwych do wyszukania w Sieci widać ustawienie z tweeterami od zewnątrz, ale na niektórych są one ustawione od strony wewnętrznej. W załączonej instrukcji napisano jednak wyraźnie, że tweetery należy ulokować od zewnątrz a samych głośników ani trochę nie zwracać ku słuchaczowi. Ustawić je na bazie około dwóch metrów i słuchać z odległości 2,4 metra (współczynnik proporcji 1,2), przy czym nie wolno ich zbliżać do ściany na mniej niż 30 centymetrów. Mimo to wypróbowałem oba ustawienia i moim zdaniem ustawienie zalecane jest bardziej brzmieniowo ofensywne, a mnie znacznie bardziej podobało się gdy tweetery były od wewnątrz i siadałem nieco dalej. To być może jedynie kwestia konkretnego pomieszczenia odsłuchowego, albo moich preferencji, toteż każdy ewentualny posiadacz musi sam oba ustawienia wypróbować. Druga rzecz, to wysokość. Pochylenie głośników ku tyłowi mogłoby sugerować, że ustawienie stosunkowo niskie może być korzystne, chociaż wiadomo, że poprzez odchylanie i w efekcie odsuwanie w tył umieszczonego prawie zawsze na szczycie głośnika wysokotonowego uzyskuje się także korektę czasową, tak więc takie odchylenie może temu jedynie, a nie podrywaniu dźwięku do góry służyć. Służy, nie służy – głośniki zdecydowanie lepiej ustawiać wyżej. Tak żeby tweeter był równo z uszami słuchającego, albo nawet nieco powyżej. To oczywiście znów może być kwestia konkretnego pomieszczenia, związana na przykład z wysokością sufitu, ale nie wydaje mi się. W każdym razie u mnie zdecydowanie lepiej było w ustawieniu wysokim. Scena była naturalniejsza, gdyż jej prawidłowe zawieszenie ściśle odpowiada płaszczyźnie przechodzącej przez środek obudowy głośników, z grubsza na wysokości której lub nieco powyżej lokowały się głowy wykonawców. Ostatnia rzecz, to odległość od słuchacza. Jak wspomniałem, ustawienie zalecane daje ofensywne brzmienie i precyzyjną definicję odległości, ale osobiście słuchało mi się o wiele lepiej z nieco większego dystansu i z usytuowanymi po wewnętrznej stronie tweeterami.  Tradycyjnie ustawiłem głośniki mniej więcej metr od ściany za nimi i na zalecanej przez producenta dość wąskiej bazie, a sam po licznych próbach siadałem z tymi  tweeterami od wewnątrz w odległości jakichś trzech metrów. To ustawienie dawało wprawdzie mniejszą ostrość krawędzi dźwięków, ale za to więcej magii i całościowego wypełnienia muzyką. Mniej inżynieryjnej precyzji, a więcej poezji. Ale nie tylko to było ważne. W ustawieniu zalecanym scena wyraźnie rozchodziła się na boki, mniej jednocześnie pracując na głębokość, co dawało wrażenie jakby usiąść w kinie za blisko ekranu. Poza tym w zalecanym ustawieniu soprany były zbyt agresywne i nieco oderwane, a w tym „moim” znakomicie do reszty przekazu dopasowane i wyjątkowo elegancko wybrzmiewające.

Z delikatną pomocą innych czarodziei

Przejdźmy do konkretów. Albo nie, konkrety odłóżmy na dopiero za chwilę. Najpierw napiszę, że mam do głośników Reference 3A słabość. Tak to już jest, że mniej czy bardziej irracjonalnie postrzegamy pewne wyroby i marki jako bardziej swoje, a do innych odczuwamy dystans. Irracjonalność to może nie jest w tym wypadku idealne określenie, bo sympatia do tych głośników stała się u mnie następstwem odsłuchu ze wzmacniaczem Lebena; odsłuchu przypadkowego, będącego uzupełnieniem słuchawkowego spotkania, którego jednym z głównych aktorów był wzmacniacz Leben CS-300XS, a głośniki Reference 3A były akurat do niego podpięte. Była to jeszcze poprzednia ich wersja, bez Accoustic Lens i bez pokrycia zamszopodobną okładziną pochłaniającą, ale jej brzmienie i tak mnie urzekło i utrwaliło się w pamięci. W efekcie Reference3A stało się moją firmą. Jedną z wielu moich. Firm takich jest tak wiele, że nic szczególnego to nie znaczy, a poza tym nie mam zwyczaju przykładać do tego „bycia moim” dużej wagi i się tym sugerować. Nie przepadam na przykład za słuchawkami AKG K701 i podobnie nie przepadałem kiedyś za własnymi AKG K240, posiadanymi bardzo wiele lat temu, co nie przeszkodziło mi bardzo lubić AKG K500 i przepadać za AKG K1000. Nie ma co jednak przed sobą udawać: Pewne uprzedzenia i sympatie zawsze nam towarzyszą i jakiś wpływ na postrzeganie mają. Choćby w tym sensie, że kiedy nowy wyrób firmy lubianej okazuje się dobry, odczuwamy większą satysfakcję niż kiedy nielubianej. Dzieje się to mimowolnie czyli jest irracjonalne. Z natury jesteśmy stronniczy i zwykliśmy się kierować nie tylko racjonalnymi wyborami. Wcale to nie musi być głupie. Ocena podświadoma, której składowe nie są jawne i nie są eksplikowane, wcale nie musi być jedynie głupim uprzedzeniem albo naiwną sympatią. Niesie w sobie bagaż wiedzy zdobywanej metodą z czasów przedświadomych, z okresu intelektu nie mającego jeszcze racjonalno analizujących zdolności, ale mimo to zdolnego przecież przetrwać, czego istnienie świata zwierzęcego i naszych zwierzęcych przodków jest najlepszym świadectwem. Najczęściej jednak tego rodzaju rozróżnienie swoje-nieswoje dotyczy firm, których wyroby posiadaliśmy i sprawiały nam satysfakcję. Takie zwyczajne przywiązanie.

Czarowali, czarowali więcej…

Głośników Reference 3A nigdy nie posiadałem, ale mimo to odczuwam do nich sympatię. Cieszy mnie ich nowatorstwo, cieszy wygląd i wielką frajdę sprawia brzmienie. Ten wygląd może nie jest jakiś szczególnie ujmujący, a już na pewno nie jakiś szczególnie wyrafinowany, ale zamszowa okładzina jest charakterystyczna, samo bycie głośnikiem monitorowym sympatyczne, a karbonowa plecionka głównego głośnika z acoustic lens pośrodku wygląda futurystycznie i inspirująco.

Ciekawy wygląd i sympatia dla poprzednika nic by jednak nie znaczyły, gdyby dźwięk nie okazał się wysokiego lotu. Trochę na ten wysoki lot musiałem poczekać, bo głośniki dostałem całkiem nowe, w jeszcze zapieczętowanych pudełkach. Jakieś półtora tygodnia trwało nim się z przyjścia na świat otrząsnęły i zaczęły hulać. Ale jak zaczęły, to zaczęły. Powiem od razu – te głośniki chciałbym mieć na własność, podobnie jak słuchawki Grado GS-1000. I są to do pewnego stopnia przypadki i brzmienia paralelne, chociaż w znacznej mierze też nie są. Analogia odnosi się tu do zaangażowania w muzykę. Reference 3A grają – a w każdym razie z moim systemem i ze mną w roli słuchacza grały – niezwykle angażująco. Słuchając ich pięknego brzmienia odczuwałem zarazem satysfakcję, że nie są drogie. Gdyby nie istniały od dawna i nie były rozwinięciem liczącego wiele już lat pomysłu, tylko nowym dzieckiem jakiejś innej firmy, ich cena byłaby zapewne co najmniej dwukrotnie wyższa. Tylko dzięki starym cennikom z cenami swoich poprzedników te nowe Reference 3A nie kosztują dwudziestu kilku tysięcy, a może i więcej. Tak myślę. Bo gdyby kosztowały, nikogo nie mogłoby to dziwić. I nawet wówczas można by było powiedzieć, że jest to fantastyczne brzmienie za stosunkowo znośne pieniądze.