Recenzja: RAAL SR1a True Ribbon

Odsłuch

Ale już z bliska nie.

Przejdźmy od poznawania wzrokowego i dotyku oraz spraw konstrukcyjnych do praktyki akustycznej. Zanim zbadamy te podejrzane o bycie nieidealnymi sustain i dociążenie, a przede wszystkim ustalimy, czy rzeczywiście mamy do czynienia z najlepszymi słuchawkami w dziejach, jedna uwaga odnośnie strony czysto użytkowej, wiążąca się z ostatnim AVS. Nie słuchałem ich tam dłużej niż pół minuty, toteż nie zwróciłem uwagi (zwłaszcza że substrat nagraniowy nie prowokował), ale liczne podniosły się głosy, iż one bardzo zniekształcają. Jedni mówili o basie, inni o skraju sopranowym – w każdym wypadku te zniekształcenia miały być duże, dyskwalifikujące. A może wzmacniacz nie taki? – zastanawiali się niektórzy.  Fakt, wstęgi są wrażliwe i jeśli coś nie tak z ze sprzętem czy nagraniem, od razu to pokażą. Jednak odnośnie sytuacji z AVS pies pogrzebany jest  gdzie indziej. Ani w złych przetwornikach, ani w niewłaściwym wzmacniaczu, tylko we wtykach kabli przy muszlach. Wystarczy odrobinę ich nie dopchnąć, by zjawiły się zniekształcenia. Na AVS tyle zaś razy brano słuchawki i odkładano, że w pewnym momencie popuściło. Dlatego sugeruję producentom, by pomyśleli o łączówkach z zakrętką lub zatrzaskiem (jak u Audeze czy MrSpeakers), bo chociaż te symetryczne jacki siedzą w gniazdach solidnie, to praktyka wystawowa dowodzi, że mogą zaistnieć problemy. Zupełnie niepotrzebnie dewastujące reputację – na pewno niejeden pomyślał sobie, że te RAAL są bez sensu. Podczas kiedy są z sensem, zawodnik jest mocarny. (Prócz tego sugeruję, by pomyśleć o kątowym ustawieniu tychże wtyków, tak by podczas odchylania dołu muszli do tyłu nie opierały się o obojczyki.)

Chcąc być w zgodzie z założeniami konstruktorów, postanowiłem zaopatrzyć się w coś o wystarczającej mocy. Ponieważ odnośne sugestie raz wspominają o pięćdziesięciu watach na kanał, a kiedy indziej nawet stu, na wszelki wypadek (mamiąc wizją recenzji) pożyczyłem od dystrybutora końcówkę mocy Leben CS1000P, która w trybie „Pentode” ma te bezpieczne sto.

Krótko o pozostałych uwarunkowaniach. Za źródło dzielony Ayon CD-T II z Ayon Stratos, a za przedwzmacniacz ASL Twin-Head na lampach wyjściowych Emission Labs 45᾽. Spięte ze sobą i końcówką mocy interkonektami Sulka, posiłkowały się też Sulka kablem głośnikowym, jako pośrednikiem do przejścia na adapter słuchawek. (Dwadzieścia cztery tysiące taki kabelek.) Całość spoczęła na nieocenionym audiofilskim stole Rogoz Audio i dodatkowo rozsianych pod sprzętami i kablami podstawkach antywibracyjnych. Dźwięk odniesienia stanowiły oczywiście AKG K1000 z kablem Entreq Atlantis, wpinane wprost w końcówkę mocy Crofta.

I teraz ważny passus odnośnie tej potrzebnej mocy. To rzeczywiści powinno być aż sto watów na kanał albo więcej. Co pokazały różnice między trybem triodowym (2 x 70 W) a pentodowym (2 x 100 W) Lebena; mocniejszy pentodowy pasował lepiej. Pokazała to także końcówka mocy Crofta (hybryda 2 x 25 W), w przypadku której RAAL nie mogły przejawić całego brzmieniowego potencjału i miały słyszalne zniekształcenia na obu skrajach pasma. A w takim razie – nie ma zmiłuj – 100 W do pełni szczęścia.

Dojdźmy nareszcie do najważniejszego, do porównania z K1000. Mógłbym wprawdzie najpierw napisać o brzmieniu samych RAAL, ale taki passus i tak powinien zawierać odniesienia, bez których byłby jałowy. Darujmy sobie przeto opisy abstrakcyjne, od razu przejdźmy do esencji. A ogólniki, wnioski oraz ewentualne peany zostawmy podsumowaniu.

Tak jak to czasem robię, rzecz ujęta zostanie w punktach. Tak będzie zarówno przejrzyściej jak zwięźlej – mniejszy powstanie zamęt. Bowiem tych różnic oraz podobieństw mnogość, aczkolwiek wszystkie odmienności subtelne. A tak naprawdę zbiorcza różnica tylko jedna, ale o niej na koniec. Punktujmy zatem:

1. AKG K1000 mają minimalnie żywszą górę. RAAL bardzie wycieniowaną, spokojniejszą – jednak i one od prawie wszystkich słuchawek dużo bardziej eksponowaną, aktywnie modelującą całość brzmienia i ofensywną. (Warunkiem dostatek mocy.)

2. K1000 grają zwykle odrobinę bliżej słuchacza. RAAL przeważnie plan pierwszy stawiają minimalnie dalej, ale tak dzieje się nie zawsze.

3. K1000 są bardziej myszkujące; RAAL nie mniej są szczegółowe, ale bardziej wkomponowują szczegóły w całość brzmienia.

4. RAAL bardzie są też falujące, bardziej snujące swą muzyczną opowieść.

5. Jednakowa u obu temperatura. K1000 przy niedostatku mocy u RAAL stają się wyraźnie cieplejsze, ale gdy tej mocy RAAL mają dosyć, mogą stać się nawet cieplejsze i słodsze.

6. U K1000 czarniejsze tło za dźwiękiem.

7. U obu popisowa holografia; w K1000 bardziej zaznaczona.

8. U RAAL całość brzmienia bardziej jednolita i na równiejszym poziomie głośności.

9. Oklaski potwierdziły u K1000 bardziej agresywny charakter sopranów i ich ogólną żywość.

10. Poprzez intensywniejsze sopranami całego dźwięku podszycie u K1000 delikatniejsza delikatność i kruchsza kruchość.

11. U obu jednakowo duże, plenerowe sceny.

12. U obu jednakowo szybki atak i długi sustain. (Zbyteczne oń obawy.)

13. U obu stepowanie z wyraźnym trzaskiem – u RAAL minimalnie mniej agresywnym.

14. Jedne i drugie bardzo dalekie od zniekształceń. (Po zapewnieniu należytej mocy.)

15. U AKG więcej pogłosu, pudeł rezonansowych, rysowania trzeciego wymiaru konturem.

16. U RAAL trzeci wymiar budowany bardziej poprzez obłości dźwięku.

17. RAAL bardziej liniowe, AKG skoczne dynamicznie.

18. U obu bardzo ożywiona przestrzeń; u AKG bardziej się „gotująca”.

19. U AKG silniejsze wrażenie pracy membran w stanach granicznych, dające poczucie brzmieniowego szaleństwa.

20. Bas AKG z mocniej zarysowanym konturem, u RAAL też z konturami, ale mocniej rysującymi się obłościami.

21. K1000 bardziej dramatyczne, a RAAL bardziej liryczne.

22. K1000 bardziej akcentują sybilację.

23. W RAAL mowa potoczna cokolwiek mniej podekscytowana. (W przypadku niedostatku mocy dużo mniej.)

24. K1000 bardziej szeleszczące i chropawe, ale RAAL mniej tylko nieznacznie. (I znowu – kiedy niedostatek mocy, dużo mniej.)

25. Fenomenalne u jednych i drugich wokale. Mieniące się, wykorzystujące nadzwyczajne rozwarcie góry pasma, melodyjne, trójwymiarowe. Wykorzystujące też nadzwyczajną u obu aktywność sopranów do łączenia brzmienia wiodącego z przestrzenią. (Najlepszy możliwy sposób takiego łączenia, najbardziej efektowny.)

26. Odnośnie samych RAAL: nigdy nie słyszałem, żeby coś brzmiało tak fantastycznie w trybie pentodowym wzmacniacza.

27. Identyczna u obu predyspozycja do oddawania wszelkich stanów emocjonalnych.

28. Jednakowa ilość powietrza, otwartości, żywości, blasku; wszystko u obu na ekstremalnym poziomie.

29. Jednakowo wzorcowa głębia i pełność brzmienia.

30. Jednakowy oboma zachwyt.