Recenzja: HiFiMAN HE-R10D

    Powróćmy do słuchawek. Miesiąc nie byliśmy przy nich, niektórzy pewnie zdążyli się stęsknić. Jak dobrze pójdzie, to słuchawkowych  recenzji w nadchodzącym kwartale będziemy mieli zatrzęsienie, a jak źle, to i tak cztery przynajmniej. Tytułowych najpierw; ich pięć razy droższych bliźniaczych z przetwornikami planarnymi zaraz potem; i też niedługo Beyerdynamic T1 V3, które nareszcie raczyły zawitać. A na okrasę Grado GH2 – limitowana ilościowo wariacja na temat sławnych RS1. Jakich ewentualnie jeszcze, tego nie będę wyliczał, ponieważ nie chcę zapeszyć; ale i ta, już zgromadzona czwórka, to same smakowite kąski.

Lata długie pisząc recenzje słuchawek napotykałem od czasu do czasu konieczność wzmiankowania elitarnych Sony MDR-R10 z 1987 roku – sprzed trzydziestu więc czterech lat[1]. Wraz z jeszcze starszymi planarnymi Yamaha YH-1000 (1978) oraz elektrostatycznymi Stax SR-Sigma (1977) i SR-Lambda (1979) stanowią one bramę do przyjmowanej poprzez słuchawki muzyki wysokich lotów; ale ściślej rzecz biorąc, dopiero wraz z Sennheiser HE 90 Orpheus (1991) i Stax SR-Ω (1993) takiej lotów najwyższych.

Wyposażone w unikalnej konstrukcji, przez nikogo później nie powtórzone przetworniki dynamiczne z biologicznego pochodzenia membranami, kosztowały te R10 w nie mającej jeszcze wspólnej waluty Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej[2] równe 7000 DM; kwotę na tamte czasy zawrotną, równą cenie małego ale przyzwoitego auta. Dzisiejsze ceny na rynku wtórnym dobrze zachowanego egzemplarza lokują się grubo powyżej $10 000, przy czym trzeba brać pod uwagę, że decydujemy się na słuchawki nienaprawialne i pozbawione gwarancji, że oryginalnych przetworników nie zastąpiono w nich zdecydowanie niższej jakości pochodzącymi z modelu Sony MDR-CD3000, które rozmiarowo pasują. Myśl o nabyciu oryginalnych Sony R10 należy zatem do sensownych jedynie w głowach mogących bez większego uszczerbku dla psychiki i ekonomii przeboleć ewentualną stratę kilkunastu tysięcy dolarów, wraz z czym oraz przypisywanym brzmieniowym artyzmem stały się te R10 legendą.

Cechowanie legendarnością oznacza nieśmiertelność. W legendzie więc wciąż żyją i poprzez nią oddziałują; najbardziej, jak się okazuje, na dr Fang Bian, założyciela i głównego konstruktora znanego wszystkim amatorom słuchawek HiFiMAN-a.

Dr Fang zaczynał karierę słuchawkowego twórcy od naśladownictwa cudzych słuchawek, ale nie tych, tylko Sennheisera Orfeusza. Potem przerzucił się na naśladowanie planarnych, i takie jako pierwsze zaproponował własne. Obecnie jego należąca do ścisłej czołówki światowej firma ma w dorobku własne słuchawki wzorcowe – elektrostatyczne Shangri-la i planarne Susvary. To jednak okazało się nie wystarczać, legenda Sony R10 wciąż działała. Z dużą dozą pewności możemy przyjąć, że Fang posiada na własny użytek legendy o muszlach z Aizu zelkova[3], co pewnie głównie bodźcowało. Efektem wystrzał rynkowy z tych nieoczekiwanych – firma HiFiMAN w roku zeszłym rzuciła na rynek aż dwa naśladownictwa R10. Model jak oryginał dynamiczny, ale nie o takich jakościowych zapędach, o czym zaświadcza cena; oraz pięć razy od  niego droższy model niehamowany już ambicjonalnie, w najczęściej u HiFiMAN-a spotykanej technologii planarnej.

Jak jeden ma się do drugiego, o tym w recenzji droższego. Teraz o stosunkowo niedrogich HiFiMAN HE-R10D, dla których lustrem porównań staną się w tej recenzji używane przeze mnie na co dzień Ultrasone Tribute 7 z zamontowanym na stałe kablem symetrycznym Tonalium. One jedne, gdyż to jedyne słuchawki o konstrukcji zamkniętej, jakimi w tej chwili rozporządzam. Poza tym też mające pochodzenie nie byle jakie, w postaci dawnych elitarnych Ultrasone Edition 7 (2004), których są wierną kopią. Na uwierzytelniający dodatek zaakceptowane przez to piszącego w takim stopniu, by stać się jego własnością, co przy cenie jedenastu tysięcy z kiepskim oryginalnym kablem nie było posunięciem hop-siup. Siłą rzeczy rodzi się więc pytanie, czy ewentualna przesiadka na recenzowane nie byłaby zdrowym pomysłem, może nawet czymś pożądanym? I powtórzy się ono przy recenzji tych pięciokrotnie droższych, jako samo się nasuwające.

Zauważmy na zakończenie wstępu, że wybitnych słuchawek zamkniętych mamy teraz wybór niemały, by rzucić dla przykładu nazwami Sony MDR-Z1R, McIntosh MHP1000, Denon AH-D9200, Fostex TH-900 czy Final Sonorous X. Należy też koniecznie wspomnieć o jeszcze w zeszłym roku dostępnych, limitowanych i rocznicowych Audio-Technica ATH-L5000, jako nadzwyczaj udanych. Jednakże żadne, powtarzam – żadne z tych i minionych o konstrukcji zamkniętej – nie osiągnęły klasy muzycznej oryginalnych Sony MDR-R10. Posiadam wprawdzie słuchawki takiej klasy – też przeszłe już do legendy AKG K1000; nie mam ich jednak pod ręką, wybyły do Szwecji zmieniać kabel. Jednakże one, podobnie jak wszystkie inne z jakże nielicznych dorównujących klasą Sony MDR-R10, mają konstrukcję otwartą. Zamkniętych tak wybitnych nikt przedtem ani potem nie zrobił, aczkolwiek Final Sonorous X i Audio-Technica ATH-L5000 to jakościowe pobliże.

[1] 1987 – rok powstania, 1988-2002 – lata produkcji, 2004 – zniknięcie z rynku pierwotnego.