Recenzja: Dan Clark Audio STEALTH

Odsłuch: Z odtwarzaczem przenośnym

I całkowicie zamknięte.

   Już zdążyłem napisać, że odtwarzacz przenośny dał radę, aczkolwiek zmuszony był sprężać się maksymalnie. Głośne brzmienie zjawiało się w okolicach sto trzydziestego stopnia na 150-stopniowej skali, a użycie boostera bardziej wpływało na pogorszenie jakości dźwięku niż korzystny wzrost mocy. Tym niemniej grało znakomicie; nie tylko nie miałem zastrzeżeń – byłem pod dużym wrażeniem. Jeżeli słuchawki zostały zaprogramowane po części na współpracę z wysokiej klasy odtwarzaczami przenośnymi  (mającymi z reguły sporą moc i nierzadko dedykowane zewnętrzne wzmacniacze), to ten zamiar w pełni się powiódł, rezultat imponuje.

W przypadku sprawdzonego Astell & Kern SE180 nie było to brzmienie sztampowe, tzn. wysokiej jakości, lecz o typowej, wypośrodkowanej postaci. Po części za sprawą samego odtwarzacza, który ze standardowym przetwornikiem (opcjonalnym z czterech oferowanych) przejawia w kooperacji z wieloma (ale nie wszystkimi) słuchawkami tendencję do pogłosowego odrealniania, by bardziej  intrygować. Tak działał też ze STEALTH – pogłosowość dając nieznaczną, a mimo to wyczuwalne odrealnianie, skutkiem jedoczesnej przewagi wyraźności nad masywnością przy zarazem intensywności sopranów. Próby redukcji odrealnienia zmianą filtrów cyfrowych dawały śladowe rezultaty, praktycznie niewykrywalne w ślepych testach. Gdyby więc to odrealnienie nie miało żadnej przeciwwagi, mogłoby wręcz odstręczać. Lecz przeciwwaga była, w postaci ciepła oraz nie mniej istotnej trójwymiarowości dźwięków.

Pełne odrealnienie – takie podręcznikowe – to pogłosy plus chłód; a gdy pogłosy plus ciepło – pogłos staje się ozdobnikiem. Tak też działo się tutaj, a podkreślone soprany na tyle były trójwymiarowe, że też zdobiły miast drażnić. Towarzyszył im świetny bas, a wokale były realistyczne. Sumą popisowa wyraźność, popisowe też szybkość i szczegółowość, ale analogowość nie aż tak popisowa – jako przede wszystkim gładkość, w mniejszym stopniu zaś miąższość. Jednak z plikami MQA i innym materiałem o podwyższonej jakości wyraźny przyrost atrybutów analogowych, a całe brzmienie, niezależnie już od plikowego standardu, na poziomie zawsze wybitnym, poprzez  super wyraźność i super szczegółowość, z tym jej cykaniem, szelestami, szmerowością…   Też indywidualizacja brzmień na poziomie wybitnym.

Na tym nie koniec zalet, trzeba się skupić na basie. Ten nie był mocno wypełniony ani wysokociśnieniowy, ale rozdzielczy nadzwyczajnie i nadzwyczaj wizyjny. Obrazowanie membran i perkusyjnych pałek dalece ponadprzeciętne, dające masę satysfakcji. Poza tym bas jako obecny stale – mocno, a nie gdzieś w tle sobie bębniący lub buczący. Kawał dobitnie obecnego, super rozdzielczego i wyraźnie wizualizującego instrument basu, jako znacząca korzyść.

Pałąk dziedziczą po MrSpeakers.

Od strony uczuciowej tendencja do nostalgii, choć euforyczna radość w zasięgu możliwości. Wysoka jednocześnie predyspozycja do delikatności i kruchości – z którymi zestaw Astell & Kern SE180 plus Dan Clark Audio STEALTH lepiej sobie radził niż z masywnością i miąższością.

Prócz tego ogromna przestrzeń i pełne poczucie otwartości. Kolejne obok Final D8000 słuchawki dające wrażenie całkowitego braku barier przy rozchodzeniu dźwięku. (Ponownie pod postacią planarnych i zamkniętych.)

Sumarycznie z odsłuchów wychodziłem cały zadowolony, zwłaszcza że znając zawczasu niską skuteczność słuchawek (zdiagnozowaną w sprzęcie stacjonarnym), spodziewałem się bardzo poważnych trudności dla przenośnego.  Trudności pewne były, potencjometr wysoko w górę, ale zagrało bez zniekształceń, w pełni głośno i jakościowo znakomicie.                                                                                                                                

Przy sprzęcie stacjonarnym  

Przejdźmy do sprzętu stacjonarnego. W jego przypadku recenzja okazała się jedną z najtrudniejszych, a to z przyczyny banalnej. Słuchawki przyjechały ograne bardzo mało, tydzień spędziły na wygrzewaniu. Po czym wziąłem się do roboty i napisałem długą recenzję, której ogólny wydźwięk był taki, że w sumie nie wiadomo, po co Dan Clark zrobił słuchawki planarne brzmieniowo jak elektrostaty, aczkolwiek trzeba przyznać, że jego quasi elektrostaty planarne są łatwiejsze do ustawienia w torze komputerowym (albo innym plikowym), w którym prawdziwe elektrostaty słabsze od Sennheisera Orpheusa i Staksa SR-Ω wymagają wzmacniaczy kolumnowych uzupełnianych zewnętrznym transformatorem dopasowującym iESL lub LRT, albo przynajmniej przetworników tak doskonałych, jak wysokie Jadis.

Ale z ładniejszym obszyciem.

Bardzo chwaliłem STEALTH za rozdzielczość, szybkość i szczegółowość, wytykając im jednocześnie, że spójność pasma, miąższość, niskość zejścia i elegancja sopranów pozostawiają mniej albo więcej do życzenia, toteż o wiele łatwiej będzie słuchać z typowym słuchawkowym wzmacniaczem i nie absolutnie szczytowym przetwornikiem takich brzmieniowych asów o zbliżonym budżecie, jak Final D8000, Focal Utopia, Grado PS2000e, Audeze LCD-4,  czy Meze EMPYREAN, albo jeszcze lepiej ELITE.

Za dużo jednak życia spędziłem ze słuchawkami na uszach, by nie wyczuć w tym wszystkim typowych objawów niewygrzania. STEALTH musiały jednak wybyć na miting, a sam musiałem wymóc, by po nim do mnie wróciły. Wróciły, dwa dni jeszcze pograły, stały się odmienione. Nie wiem czy do ostatecznej postaci, najprawdopodobniej wciąż nie, ale recenzję trzeba kończyć, kolejka czekających długa. Mnie zaś złość ogarnęła, bo pierwszy opis musiałem cisnąć do kosza, pozostał z niego fragment o sprzęcie przenośnym. Pozostała też dziura czasowa między publikacjami, ale to mniejsze zło niż recenzja opowiadająca o nie wygrzanych słuchawkach. Tego udało się uniknąć, tyle chociaż dobrego. O wiele jednak lepsze to, że słuchawki są świetne.

Długich kilka wieczorów spędziłem odkręcając poprzednie wrażenia; najpierw przy komputerze, potem przy odtwarzaczu i gramofonie. Porównując raz po raz STEALTH z Ultrasone T7, Final D8000 PRO i HiFiMAN HE-R10P, aż ręce mnie rozbolały od raz po raz przełączeń. Przy komputerze używałem przetwornika PrimaLuny sparowanego ze wzmacniaczem Niimbus Ultimate US 5, potem przyszedł czas na Cairna Soft Fog V2 ze wzmacniaczem Phasemation, na koniec na gramofon z ASL Twin-Head.

Kształt muszli jest całkiem inny.

Zacznę jednak od kwestii kabli, choć inna jest ważniejsza. Jednakże kable też istotne, aczkolwiek tym razem nie w tym sensie, że oryginalny do bani. W części technicznej napisałem, że dołączane do słuchawek Dana Clarka kable VIVO są bardzo dobrej jakości –  i to się znów potwierdziło. Brzmienie dają mięciutkie, delikatne, wysmakowane. Co nie znaczy, że nie ma drajwu, punchu, basu i innych takich. Ale sopran temperowany, a wokale intymne. Miękkość – bardzo uchwytna w przypadku strun gitarowych (brzmiących szczególnie miękko, ale upojnie zarazem) – nadaje ludzkim głosom intymnej specyfiki oraz zwiększa przyjazność. Każdy wie z doświadczenia, że kiedy ktoś się irytuje albo przemawia oficjalnie, poznajemy to po tym, że używa twardszego głosu. A kiedy chce zjednywać, lub się do kogoś przymilić, to przechodzi na miękki. W skrajnym przypadku robi się z tego trudny do wytrzymania szczebiot samicy do potomstwa…  – nie muszę ciągnąć dalej?

Kabel od VIVO Cables na szczęście nie szczebioce, ale dźwięk daje miękki, a zarazem bardzo bogaty – barwny, płynny, ujutny, wysoce wyrafinowany. Przy graniu plikowym i winylowym wypadł świetnie, niewiele słabiej przy CD. Stanowił mocną alternatywę do Tonalium, używającego głosu twardszego – imponującego potęgą oraz bardziej nabłyszczonego i nie temperującego sopranów, co mocno dało się słyszeć zwłaszcza przy odtwarzaczu.