Recenzja: Audeze LCD-4z

Odsłuch: Z Astell & Kern AK380

I pałąkiem z karbonu.

   Zacząłem od sprzętu przenośnego, skoro to jego tyczyć miała historia z niską impedancją. Używając metody podsłuchanej u komisarza policji z Le grand restaurant: trzeba przesłuchiwanego obłożyć z obu stron rozgrzanymi śledczymi, a wówczas się okaże, co tam chowa w zanadrzu. Za śledczych posłużyły słuchawki tak samo ekskluzywne, planarne i otwarte – Final D8000 i Meze Empyrean. Źródłem przenośnym natomiast, jak to ostatnio bywa, był równie ekskluzywny Astell & Kern AK380. I w tej jedynie lokalizacji zdecydowałem się na użycie oryginalnych kabli Meze i Audeze, które wtyki przy muszlach mają identyczne – tak samo mini XLR.

Final D8000

Na dzień dobry ruszyły jednak Final D8000 ze swoim srebrnym kablem zakończonym małym jackiem; nie potrzebujące zatem, jako jedyne, przejściówki Grado (tej najlepszej, wielożyłowej). I poprzez to swoje srebro zagrały ekspresyjnie, natarczywie i blisko. Słowo „natarczywie” nie ma jednakże w ich kontekście niczego z pejoratywu. Znaczy jedynie, że narzucały się z brzmieniem, nie zostawiając luki na błądzenie myślą w szczelinie między nim a słuchaczem. Takiej szczeliny nie było, dźwięk całkowicie przywierał i właśnie był ekspresyjny. Strzelający sopranami, uderzający potężnym basem oraz bardzo nieznacznie, ale jednak, podkreślający sopranowym ołówkiem wyrazistość konturów. Niczemu to nie przeszkadzało, jako że jednocześnie wyjątkowo był objętościowy, co wraz z całościową dynamiką i ekspresją momentalnie się odczuwało – i odczuwało jako świetność.

Zdaję sobie sprawę, że opis ten częściowo odbiega od charakterystyki Final D8000 z recenzji, ale dopiero teraz grały przez to swoje cenniejsze srebro prosto z przenośnego plejera, czyli – biorąc pod uwagę dzisiejsze realia – grały w lokalizacji najbardziej docelowej. Grały głośno i szybko, a także ekspresyjnie, zadowalając się w zupełności mikrą mocą wbudowanego wzmacniacza. Uzupełniająco dodać można, iż był to styl zbliżony do charakterystycznego dla Sennheiser HD 600, jeżeli wyjąć z tamtego dalej położony pierwszy plan i zastąpić go bliskim. Brzmienie ciemne i jednocześnie lśniące iskrzyło się szczegółami, w nadzwyczaj efektowny sposób odcinającymi się od tła potężnych i niespotykanie przestrzennych dźwięków. Ekstremalnie efektowne i oczywiście jakości wyższej niż u słuchawek za tysiąc złotych z kawałkiem, choćby nawet najlepszych – ale stylistycznie do tych Sennheiser podobne. Od siebie dodawało oprócz bliskości i jakościowego wzrostu także charakterystyczną dla innowacyjnych planarów Finala zjawiskową otwartość, jakiej chyba żadne inne słuchawki nie mają. Zjawiskową także potęgę i przemożne poczucie u słuchacza doznawania muzyki w sobie. Nie poprzez granie w środku czaszki, bo takiego nie było, ale poprzez tę bliskość, siłę ataku i rozmiar XXL dźwięków. To było coś, niewątpliwie…

Meze Empyrean

A prowadnicami jak dawniej.

Po przejściu na flagowe Meze z miejsca pokazało się kilka różnic. Pierwszy plan nieco dalszy i bardziej z perspektywą, tonacja nieco wyższa i nie podszyta tak mocno basem, a same dźwięk wraz z tym odsunięciem o mniejszej objętości i nie oleisto lśniące, a bardziej pastelowe. Jednak podobnie nasycone (to znaczy bardzo mocno) i z dobrym wypełnieniem, pomimo tego mniejszego udziału basu. Atak także na miarę szarży, ale nie takiej dosięgającej już lancą, tylko jeszcze o kilka końskich skoków. Również budzący grozę mocą, ale sekundę przed skurczem, jakiego odruchowo doznajesz w obliczu ostatecznego uderzenia i zwarcia. (Akurat muzyka z Gladiatora się nawinęła w korowodzie porównań.) Akcent objętościowy także mocno obecny, ale przesunięty z wnętrza nich samych na cały obszar sceny – że nie tylko te dźwięki obszerne, ale też w głąb daleko widać i wszystko w całość się układa. Głosy tym mniejszym basem przy wyższych sopranach lżejsze, a za to mocno natlenione i wokaliści posadowieni na scenie, nie tacy tuż przy uchu. Co w sumie mnie zaskoczyło, bo Final zwykły grać dosyć blisko, ale nie bliziutko. Tym razem jednak o wiele bliżej od konkurenta i w sumie sporo inaczej. Bliżej, niżej i bardziej nasyconym oraz połyskującym dźwiękiem, a Meze z całościowym oglądem sceny, bez lśnienia, nieco łagodniej, nieco wyżej i z dużym tlenem (ale Final też). Jedne i drugie bardzo pogłosowo oszczędne, ale D8000 bardziej. Jedne i drugie kapitalnie radzące sobie z przesterami, sybilacją, najniższymi zejściami etc. Przewaga Meze zaznaczała się w oddawaniu całościowej akustyki i z nią związanego poczucia wnętrz, a Final epatowały bliskością oraz ciężarem brzmienia, rozjeżdżając słuchacza niczym muzyczny walec. Jedne i drugie oferowały przy tym ten sam poziom przejrzystości medium i fantastycznej szczegółowości, tyle że u Final była to otwartość bez ścian, u Meze ze ścianami. Jednakowy jedne i drugie prezentowały poziom, ale wyraźnie po swojemu. Przy identycznej temperaturze i gładkości brzmienia, które należy określić jako w najwyższym stopniu trafne. Dwa super realizmy słuchawkowe, ale wyraźnie różne.

Audeze LCD-4z

I jesteśmy u celu, u przedmiotu recenzji. A cel ten… no, no – kawal celu, warto było ustrzelić! Dźwięk ponownie się zbliżył, cokolwiek znów obniżył i nieco zmienił fakturę. Tak samo jak u Empyrean o pastelowym był pokryciu, ale jednocześnie z powłoką bardziej meszkową, bardziej złożoną na powierzchni. I dzięki temu jeszcze mocniejsze się rodziło poczuciu kontaktu z żywą istotą w przypadku wokalistów. W konfrontacji z oboma słuchawkami konkurencji operowały flagowe Audeze dźwiękiem bardziej zwartym i na sobie skupionym. Zwłaszcza w odniesieniu do Final mniej kontrastowym, nie tak eksponującym skraje pasma. O Final w tym porównaniu można było powiedzieć, że grają jak poprzez equalizer ustawiony na podbijanie wszystkich trzech zasadniczych zakresów (zaskoczenie!), podczas kiedy Audeze dbały nie o efekty wzmocnienia w obszarach newralgicznych, a samą najczystszą prawdę. Ze średnim zakresem nieznacznie niżej niż u Empyrean ustawionym i dozą ogólną sopranów dobraną w taki sposób, ażeby żadne podkreślanie nimi konturów się u nich nie pojawiło. Znakomicie to odebrałem, jak styl całkowicie pozbawiony prób dodania czegoś do dźwięku, uzyskania efektu dodatkowego. Jeżeli już, to prędzej gotowy na odjęcie czegoś w imię unikania cienia chociażby przesady, w imię zachowania naturalności. Minimalnie więc czasem sopranowo złagodzony na rzecz prawdziwości tonów średnich, których nie wyostrzały tutaj ani soprany z góry, ani nie podbijał bas z dołu. Nie dorzucały też nic od siebie pogłosy, których niemal nie było, czego nie należy mylić z wypychaniem średnicy, bo nic takiego też się nie działo. Pasmo o wyjątkowej spójności i naturalności, że jakbyś siedzącego obok słuchał. Opróżnione z tego wszystkiego, co można nazwać akustyczną nadgorliwością konstruktorów czy nagraniową sztuczną podnietą. Próżno było w tym szukać euforii innej niż sama muzyka, prób wtrącenia nas w świat nadrzeczywisty, siebie przekraczający. Świata sopranów sypanych garściami i basu jak smoła z beczki – że piekło to czy niebo, ale na pewno nie realność. Chyba że w noc zimową, gwieździstą z ozdobnym skrzypieniem śniegu. (Czego tutaj nie mylmy z niską temperaturą, biorąc jedynie sam pejzaż niczym z bajki.)

Jednakże nowym kablem.

Kiedy mamy Audeze, idziemy jak w lecie polną ścieżką. Słoneczko nie za ostre i kurz niczym prawdziwy, a głosy nie tylko autentyzmem spokojne – żadną przyprawą nie wzmocnione – ale też znakomicie, najlepiej z tych tu teraz, uplasowane w przestrzeni. Doskonale obrazujące swe źródło jako punkt wyjścia i z niego wędrujące, co potęgowało realizm. Realizm nie dla tych wszakże, którzy szukają wzmacniającej podniety w migotliwym świetle, aurze pogłosów czy krajobrazie niczym z baśni, ale tych, którzy chcą mieć muzykę niczym prawdziwą łąkę. Albo rozmowę z kimś tuż obok w pokoju czy na spacerze, a nie pod kopułą londyńskiej katedry św. Pawła, gdzie szept najcichszy się rozrasta i niesie na dziesiątki metrów. Audeze nie grają zwykłą gitarą jak akustyczną, zadowalają się normalną. Więc możesz pomyśleć – nuda! – ale myśl to chybiona. Ponieważ też mają siłę sprawczą i mają bezpośredniość. A jeszcze ta ich niewysilona prawdziwość działa potęgująco. Doskonale to słychać nie tylko w autentyzmie głosów, ale w stopniu jeszcze bardziej dominującym pałkami po membranach czy na strunach gitary. Wówczas zjawia się inny kontrast niż wytężony bas-sopran Finali, czy rozgraniczający przestrzeń kontur Meze; kontrast pomiędzy muzyką a życiem. Można powiedzieć, tak dana – bez dodatkowych podniet i sobą tylko będąca – robi piorunujące wrażenie w kontraście z prozą dnia. Kontraście niewysilonym, niczym nie podbarwianym i tym właśnie mocnym. Nie są to słuchawki dla amatorów dodatkowych wrażeń. Jeżeli szukasz takich, to te się nie nadają. Nie należą do tych, z którymi wyda ci się: „najwięcej usłyszałem”. Nie epatują niezwykłością, ale naturalnością i spokojem. Z temperaturą też oczywiście jak prawdziwą, ze stuprocentowym przeglądem szczegółów i całkowitą przejrzystością, przy stylu wolnym od pogłosów, o którym można powiedzieć, że akustycznie bliski, nie odbijany od ściany.