Recenzja: Schiit Lyr

   O amerykańskiej firmie Schiit i jej ekstrawaganckim pomyśle na autopromocję zawartym w obscenicznej nazwie pisałem niedawno recenzując ich flagowego Mjølnira. Pora zejść stopień niżej i posłuchać najbardziej znanego wyrobu pomysłowych Kalifornijczyków, wzmacniacza słuchawkowego Lyr. Stał się on prawdziwą sensacją i jeśli szukać przykładów audiofilskich wyrobów cenionych za wspaniałe brzmienie przy jednoczesnych niewielkich kosztach, to Lyr znalazłby się niewątpliwie w najściślejszej czołówce. Grono jego posiadaczy manifestujących nieustający entuzjazm jest liczne i donośne. Jemu to przede wszystkim firma Shiit zawdzięcza szybko rosnącą sławę oraz wysoką pozycję w branży.

Wygląd i budowa

Shiit Lyr

   Ponieważ Shiit chce się właśnie w ten sposób lansować, nie widzę powodów by mu w tym przeszkadzać, toteż napiszę, że ich Lyr to takie sobie niewielkie gówienko, w odróżnieniu od solidnego gówniska zwanego Mjølnir, którego nie powstydziłby się nawet hipopotam. Niewielka postura skrywa wszakże sporą niespodziankę, bo wewnątrz Lyra czai się aż sześć watów mocy (przy impedancji 32 Ohmów), czyli jak na wzmacniacz słuchawkowy naprawdę dużo. Dziarscy producenci na swojej stronie internetowej bez ogródek, a nawet z kąśliwym uśmiechem informują, iż nie biorą odpowiedzialności za spalone skutkiem tego słuchawki.

Shiit Lyr

Moc w słuchawkowym wzmacniaczu pełni wszakże niepoślednią rolę, przede wszystkim pozwalając swobodnie napędzać te spośród nauszników, które niby to na papierze nie wyglądają jakoś specjalnie prądożernie, ale w praktyce wymagają prądu niczym solidna wiertarka, że wymienię choćby Sennheisery HD 800 i Beyerdynamiki T1. Poza tym kiedy dostajemy aż sześć watów na kanał, a nie dwa albo trzy, lądują w naszym zasięgu także nauszniki nie kryjące, że prąd lubią i bardzo go łakną, czyli te ortodynamiczne. Jedynie dla całkiem wyjątkowych i już nie produkowanych AKG K1000 nawet te sześć to trochę mało, chociaż z pewnością też nieźle by dzięki nim zagrały. Reszta powinna zostać obsłużona całkowicie bezproblemowo i z ogromnym zapasem, bo przecież nawet wielgachny wzmacniacz Hi-FiMAN’a nie oferuje więcej.

Shiit Lyr

Jak to jednak możliwe, że w tak małym ciałku skrywa się aż tyle mocy, podczas gdy inni dla sześciu watów potrzebują naprawdę dużych rozmiarów? Nie wszyscy wprawdzie, bo także niewielki Grace Design ma tej mocy jeszcze więcej i jakoś sobie z tym radzi, ale reguła jest całkiem inna. W przypadku Lyra tajemnica skrywa się, jak informują wytwórcy, w stopniu wyjściowym D.A.O.S. – „rozpoznającym napięcie płynące przez stopień wyjściowy i dynamicznie rekonfigurującym się z trybu „single-ended” w klasie A na „push-pull” w klasie AB, wynikiem czego uzyskuje zarówno czyste brzmienie klasy A, jak i możliwość napędzenia dosłownie wszystkich słuchawek, włączając w to najbardziej niskoomowe i niskoefektywne modele (ortodynamiki, mówimy o was!)”

Wygląd i budowa cd.

Shiit Lyr z boku

   Tyle zdradzają producenci, zwracając przy tym uwagę, że ich Lyr jest hybrydą, korzystającą zarówno z lamp jak i tranzystorów, a co za tym idzie jego lampowa dokładka pozwala modyfikować brzmienie dzięki używaniu lamp różnych chociaż pokrewnych typów, to jest 6DJ8, 6922, ECC88, E188CC, CCa, 6BZ7, CV2492, CV2493 oraz 6N1P. W obrębie tych typów dodatkowym smakiem jest możliwość swobodnego wyboru brzmień oferowanych przez poszczególnych wytwórców, które to brzmienia jak wiadomo nieraz znacznie się różnią, zarówno w mierze specyfiki jak i klasy ogólnej. Standardowo Lyr dostarczany jest z lampami JJ ECC88, uważanymi za całkiem dobre, a sam otrzymałem go od dystrybutora także z 6N1P i ECC88 GE JAN. Jak to z tymi różnymi lampami było, porozmawiamy sobie za chwilę, a teraz napiszę jedną rzecz bardzo ważną i to nie tylko dla Lyra.

Złącza Lyr’a

Temu trzeba będzie poświęcić osobny komunikat, ale tutaj to także wykrzyczę, bo Lyra dotyczy to w sposób szczególny. Jest rzeczą bardzo ważną by każdy szanujący się audiofil, a nawet każdy użytkownik wszelkiego sprzętu elektrycznego, zaopatrzył się w śrubokręt-póbnik do oznaczania przewodu gorącego (a więc świecącego) w gniazdku. Przewód ten powinien znajdować się po stronie prawej kiedy bolec uziemienia jest u góry i powinien też być po prawej kiedy patrzycie na wtyczkę kabla zasilającego wtykaną od strony sprzętu, trzymając ją w ten sposób by wlot uziemienia był na górze. Jest to kanon i niezbędny warunek poprawnej eksploatacji. Gdy podepniecie Lyra odwrotnie, rozgrzeje się tak bardzo, że niemal będzie parzył, a kiedy go podpiąć właściwie, pozostanie jedynie ciepły. Poprawne podpięcie gwarantuje wszelkiemu sprzętowi dłuższą eksploatację i lepsze działanie. Lepszy będzie obraz na telewizorze, lepszy sygnał z DVD i lepszy dźwięk z aparatury audio. Dotyczy to także wtyczek bez uziemienia, na których przewód gorący powinien być oznaczony literą L (line), a neutralny N (neutral). Wysokiej klasy zasilacze komputerowe potrafią same odwracać niepoprawnie płynący prąd, ale inny sprzęt domowego użytku tego nie potrafi, toteż sami musicie o to zadbać. Zróbcie to jeszcze dzisiaj!

Wnętrzności Lyr’a

Właściwie podłączony Lyr rozgrzewa się umiarkowanie, ale nawet podłączony niewłaściwie nie ogrzeje mieszkania, ponieważ jest niewielki i lekki. Powierzchowność ma przy tym charakterystyczną dla Shiita. Stanowi ją korpus z pojedynczej kształtki grubej blachy aluminiowej wygiętej w zwężone „U”, uzupełniony przez boczki i tył z tworzywa. Od frontu mamy standardowe dla tego producenta stosunkowo niewielkie i z lekkim oporem kręcące się pokrętło potencjometru, a opór ten przy takiej mocy jest oczywiście korzystny. Jest tam też pojedyncze gniazdo słuchawkowe oraz biała, mocno świecącą dioda aktywności. Z tyłu, poza oczywiście niezbędnym gniazdem zasilania, jest po wejściu i wyjściu RCA oraz skobelkowy włącznik główny, a od wierzchu raczą nas magicznym światłem dwie wspomniane triody ECC88. No i tyle. Charakterystyczne jest przy tym, że wzmacniacz nie ma nóżek. Można go postawić albo na srebrnym brzuszku, albo na wąskim boczku, a wówczas zajmie bardzo niewiele miejsca, którego przy swej skromnej posturze i tak niewiele zajmuje. Dodać należy, że obejmuje go aż pięcioletnia gwarancja, a do dwóch tygodni podlega zwrotowi na wypadek gdyby się nie spodobał.

Odsłuch

Tercet z T 90…

   Tyle krzyku, istna kanonada pochwał, niewysoka cena, skromny wygląd i po aż sześć watów mocy w każdym kanale. Nieźle się zapowiada. Przejedźmy się zatem po słuchawkach i lampach. Zacznijmy od lamp General Electric JAN. (JAN, czyli z zapasów militarnych, a więc niezbyt drogich.)

Podpiąłem naszego pupila kablem Tary do Cairna i jazda.

Na rynku są cztery pary słuchawek wiodących. Takie w każdym razie odnoszę wrażenie. Pochodzą od najbardziej znanych producentów (w każdym razie w Europie), oferowane są od wielu lat, kosztują po tysiąc złotych z kawałkiem i są najbardziej wypromowane. To AKG K701, Sennheisery HD 600 & HD 650 oraz Beyerdynamiki DT 880. Przejrzyjmy je po kolei, bo cenowo wydają się najbardziej pasować, a poza tym dystrybutorzy odebrali mi już Denony i HiFiMAN’y, no to ich strata.

…i Cairn’nem.

AKG K701Q są moim zdaniem przereklamowane. Mają martwą średnicę i to za każdym razem w odsłuchach wychodzi. Bardzo je to różni od tych z początków produkcji, które właśnie średnicę miały całkiem ciekawą. Ale nawet z nimi wzmacniacz Shiita pokazał wysoką klasę. Tych jego sześć watów zdecydowanie czuć. Przekładają się na dynamikę i wyciskanie maksimum potencjału. Przekaz nasycony zostaje powietrzem i naprawdę dużo się dzieje. To nie jest jakieś nudne plim, plam, plum, tylko muzyczny żywioł. Nie jest winą wzmacniacza, że żywioł ten pozbawiony jest indywidualizacji ludzkich głosów i należytego wybrzmiewania instrumentów. Pomimo dynamiki i wigoru obraz muzyczny u K701 jest zwyczajnie powierzchowny. Nie neutralny, jak chcą to niektórzy nazywać, tylko prymitywnie uproszczony. Prymitywnie, to może za duże słowo, ale uproszczony na pewno. Widać to natychmiast po podłączeniu HD 600. Głosy natychmiast się indywidualizują, a instrumenty stają bardziej do siebie podobne. Jednocześnie dynamika i drajw pozostają analogiczne, dając całościowo znamienicie bogatszy przekaz. Jeszcze bogatszy okazuje się on po podmianie na HD 650. Te grały z Lyrem naprawdę świetnie, bez częstego u nich przymglenia czy pomroczności ciemnej. Ogólnie niemal tak samo jak HD 600, tylko z jeszcze większą indywidualizacją brzmień. Jednak lekko względem nich ocieplone Beyerdynamiki DT 880 spodobały mi się jeszcze bardziej. Miewają one taki swoisty smaczek, coś chwytającego za serce elegancją i urokiem, co w przypadku Lyra dobrze się uwidacznia i mnie w każdym razie zjednuje, każąc wyżej cenić brzmienie Beyerdynamica od sennheiserowskiego. Jeszcze lepiej ten smak daje się odczuć u T90, których teslowska sztywność magnetyczna dzięki sześciu watom Lyra została bezproblemowo przełamana, ukazując większe niż u poprzednio słuchanych „średniaków” bogactwo brzmienia – nie gorzej zindywidualizowanego niż u DT 880 i nie mniej urokliwego. Na placu boju z tego co pod ręką została nam jeszcze Audio-Technica ATH-W5000. To słuchawki wyjątkowo dla wzmacniaczy trudne. Niezwykle wyśrubowane w rejonie sopranowym i jednocześnie oszczędnie precyzyjne w basowym, a przy tym z tendencją do podwyższana tonacji średnich rejestrów. Tylko najlepsi są w stanie wyładzić z tego piękne brzmienie, ale Lyr nie miał problemów. W efekcie japoński flagowiec pokazał brzmienie najgłębsze i najdokładniej obrazujące zawartość nagrań. Znakomicie się tego słuchało, a peany na cześć małego słuchawkowego amerykańca okazały się jak najbardziej zasłużone.

Mały i gorący

Za takie pieniądze, nie mam najmniejszych zastrzeżeń. Wspomnieć można jedynie, że duże triody oferują więcej lampowego czaru, ale nie przesadzajmy z wymogami pod adresem skromnego wzmacniaczyka i nie każmy mu pobić całej reszty świata.

Odsłuch cd.

HE-6 mu nie straszne

   Sięgnąłem następnie po lampy JJ i w sumie niewiele się zmieniło. Trudno oceniać różnicę jaką wnoszą, bo przejście z jednych na drugie wymaga sporo czasu, jako że głęboko schowane w obudowie trudno się wyjmują, a styl pozostaje analogiczny, nie dając pola do łatwych odróżnień. Jedyne co warto tu zauważyć, to fakt dającego się odczuć brumu jednych i drugich w stanie spoczynku w przypadku słuchawek niskoimpedancyjnych, co nie jest zjawiskiem korzystnym, ale ogólnie występującym i w trakcie grania zupełnie nieodczuwalnym, a i podczas pauz mało istotnym i marginalnym z uwagi na niski poziom. Z lampami JJ  brumienie to okazało się trochę słabsze, natomiast samo brzmienie z nieco głośniej mruczącymi GE wydało mi się nieco lepsze, bardziej urozmaicone.

By dopełnić obrazu wetknąłem na koniec w miejsce JJ własne Philipsy SQ, a więc wysoką ligę lamp vintage. Ma ktoś pomysł dlaczego lampy z dawnych lat są dziesięć razy cichsze od produkowanych współcześnie? Rozumiem, że SQ oznacza »Special Quality«, a przemysł lampowy to dzisiaj bardziej kaprys niż technologia o jakimś znaczeniu, ale co do licha, nie da się teraz takich SQ zrobić? Co stoi na przeszkodzie? Przecież dla takiego Lyra to balsam znacząco łagodzący jego jedyną dającą się wskazać słabszą stronę.

Waga (prawie) kogucia i ciężka

Także samo brzmienie Philipsów SQ okazało się z wyższego pułapu niż JJ czy GE. To bardziej już oczywiste i byłem na to przygotowany, ale różnica na szczęście nie była duża. Nie jest też łatwo ująć ją w słowa, a najprościej byłoby napisać, że brzmienie zabytkowych lamp SQ było zwyczajnie piękniejsze. Na czymś to piękno jednak zostało osadzone i trzeba to scharakteryzować. Opiera się ono o większą śpiewność, elegancję, pełniejszą frazę i większą głębokość. Kiedy z lampami GE albo JJ w pierwszym odruchu pojawia się okrzyk „Świetnie!”, z Philipsami coś w głębi duszy wyrywa okrzyk „Ach!”, bo samo świetnie to już za mało. Świetności wystarczał drajw, potoczystość i werwa, a teraz zostają one dodatkowo doprawione głębszym falowaniem muzycznej tafli i głębszą jej tonią.

W międzyczasie zawitały też do mnie słuchawki Beyerdynamic DT 990 Edition i Beyerdynamic Custom One PRO. Jedne i drugie wypadły z Lyrem naprawdę znakomicie, a nowa wersja dawnych flagowych DT 990 zupełnie pozbawiona jest ostrości i agresji, z którymi było kiedyś tyle wojen. Dystrybutor Lyra miał jednak inne marzenie. Pragnął żeby skonfrontować te jego sześć watów ze słuchawkami ortodynamiczynymi, jako że ma ten Lyr owe ortodynamiki za skórą i niewątpliwie to z myślą o nich aż tyle watów mu dano. Marzenie to zostało ziszczone, co nie jest regułą w przypadku marzeń, ale tym razem się udało. Słuchawki HiFiMAN’a jak sobie poszły, tak wróciły i trzeba przyznać, że było warto. Już brzmienie modelu HE-500 momentalnie mnie do siebie zjednało, tym bardziej, że źródłem był dzielony Accuphase DP-800/DC801, potrafiący przydać muzyce gorącej atmosfery i temperamentu. Brzmienie to, co nieczęsto można napisać, nie miało żadnych stron słabych, a za to kilka zdecydowanych atutów w postaci energii, przejrzystości, naturalności i drajwu. To było klasyczne szybkie granie z wielkim temperamentem i bardzo bogatą fakturą. Pozbawione ociągania się, dynamicznych barier i rozlazłości.

6 W robi swoje

Muzyka parła naprzód a jej bogactwo zachwycało. Jeszcze lepiej zaprezentowały się flagowe HE-6, wyżej ciągnące soprany i kreujące jeszcze bogatszy obraz o jeszcze doskonalszym odwzorowaniu rzeczywistości.

Nie inaczej zabrzmiało to później z Cairnem. Owszem, nie było tak wysokiej temperatury i tyle czaru, jednak podstawowy walor w postaci dynamicznego i pięknego brzmienia został zachowany i ciągle było to coś na co się miało ogromną ochotę.

Podsumowanie

   Shit Lyr jest zaskakująco dobry. Jest dobry zdumiewająco. Nigdy bym nie przypuszczał, że w czymś tak małym może zamieszkiwać aż tyle muzycznego piękna. I żadne internetowe peany oraz recenzje nie mogły zmienić tego zdania, bo naczytałem się już wystarczająco wiele wyrazów uwielbienia i zachwytów, które potem rzeczywistość deptała i zamieniła w coś całkiem normalnego a nie zachwyt. Dane mi było na szczęście na własne uszy się przekonać, że maleńki amerykanin naprawdę wart jest pochwał jakie od chwili pojawienia się zbiera i nie ma w nich żadnej przesady ani komercyjnej blagi.

Nie ma sensu wypisywać litanii jego zalet ani przeciągać pochwalnych tyrad. Wystarczy napisać, że słuchanie wzmacniacza Shiit Lyr sprawia ogromną radość i że przyciąga on do siebie niczym muzyczny magnes o wielkiej mocy. Radość jego użytkowania potęguje bardzo umiarkowana cena, nie mająca ograniczeń wszechstronność, ładny wygląd oraz możliwość doskonalenia dźwięku poprzez wymianę lamp. Tego rodzaju komasacja zalet zasługuje jedynie na szacunek i silną rekomendację.

W punktach

Zalety

– Energia.

– Szybkość.

– Dynamika.

– Całościowe bogactwo.

– Naturalność.

– Bezproblemowe soprany.

– Świetna średnica.

– Mocny bas.

– Nuta lampowego czaru.

– Zachęca do słuchania.

– Bezproblemowo napędzi każde słuchawki i z każdymi gra znakomicie.

– Jak na ten wachlarz zalet, bardzo mało kosztuje.

– Ładna prezencja.

– Bardzo poręczny.

– Funkcja przedwzmacniacza.

– Do kompletu można dokupić DAC.

– Solidne wykonanie.

– Wysoka renoma.

– Bardzo łatwo odsprzedać.

– Made in USA.

– Polski dystrybutor.

– Pięć lat gwarancji.

Wady

– Troszkę mruczy w stanie spoczynku ze słuchawkami o niskiej impedancji.

– Niewielkie rozmiary budzą niedowierzanie w rzekomo tak wielkie możliwości.

– Dokręcane nóżki w komplecie by mu nie zaszkodziły.

– Wielka liczba chętnych utrudnia zakup.

– Głęboko schowane w obudowie lampy są trudne do wyciągnięcia.

– Brak ostrzeżenia przed skutkami podpięcia do sieci przy odwróconych fazach.

Sprzęt do testu dostarczyła firma :

System

Źródła: Accuphase DP-800/DC-801 SACD, Cairn Soft Fog V2.

Wzmacniacze słuchawkowe: ASL Twin-Head, Burson Conductor, Shiit Lyr, Sonic Pearl.

Słuchawki: AKG K701Q, Audio-Technica ATH-W5000, Beyerdynamic DT 880 Edition, DT 990 Edition, Coustom One PRO, T90, Sennheiser HD 600 & HD 650, Hi-FiMAN HE-400, HE-500, HE-6.

Interkonekty:TaraLabs Air1, Acrolink Mexcel 7N-A2500.

Specyfikacja techniczna

Impedancja słuchawek: 8 – 600 Omów

Pasmo przenoszenia: 2 Hz – 200kHz, – 3dB

Maksymalne napięcie wyjściowe: 40V P-P przy 32 Omach (6W RMS)

THD: ≤ 0.1%, 20Hz-20kHz, przy 1V

Topologia: Dynamicznie adaptująca się, dwutrybowa klasa A bez sprzężenia zwrotnego. Konstrukcja hybrydowa – lampa/MOSFET, pojedynczy stopień wzmocnienia napięciowego, wejście i wyjście sprzężone prądem stałym

Lampy: 2 triody ECC88, po jednej na kanał (zamienne z wszystkimi rodzajami 6922/6DJ8/ECC88/6BZ7 i podobnymi)

Pobór mocy: 30W

Wymiary: 228 x 171 x 83 mm

Waga: 3,2 kg