Recenzja: Stax SR-009S

Technologiczny awantaż

Pudełko się nie zmieniło, wzmacniacz dedykowany też.

   Ograniczony zasięg oczekiwań ma mocną podbudowę, ponieważ model „S” nie stanowi samoistnego osiągnięcia, pozostając jedynie tuningiem wprowadzonego na rynek w 2013-tym poprzedniego flagowca bez „S” w sygnaturze (Stax SR-009); który na dodatek wciąż jest produkowany i o którym sam producent powiada, że nie należy go uważać za gorszy, a tylko za z inną sygnaturą brzmienia. No, może jednak troszeczkę, ale się tego wprost nie mówi; niemniej ilość naniesionych poprawek i pochwał z nimi związanych, jak równie nieco wyższa cena, każą przyglądającym się sprawie przypuszczać, iż poprawione muszą być lepsze.

O co w poprawkach tych szło? Jedna wydaje się oczywista i trochę dziwne, że teraz dopiero wdrożona. Otóż pierwotna SR-Ω, którą śmiało możemy uznać za pierwowzór obu flagowców współczesnych – i to technicznie naprawdę bliski – miała elektrody napędzające diafragmę (tak się dzieje w słuchawkach elektrostatycznych – obywa bez cewek i magnesów) pokryte wysokiej próby złotem. To złoto było nawet widoczne, prześwitywało przez boczne osłony. I teraz możemy w materiałach technicznych odnoszonych do nowych „S” przeczytać, że złoto pozwala minimalizować rezonanse na powleczonych nim supercienkich elektrodach, co na dźwięk zbawczo wpływa. No ba – jasna sprawa, to się przecież dało usłyszeć! Elegancja płynięcia dźwięku w SR-Ω i obszar generowanej przez nie sceny były lepsze i większe. Nie detaliczność i nie dynamika, ale muzykalność i holografia z pewnością. Z tego też względu pozwoliłem sobie, pisząc w 2013 tych powtórzeniowych SR-009 recenzję, wyrazić lekkie zdumienie brakiem złoceń na elektrodach, artykułując wewnętrzne przekonanie o nie bez racji ich użyciu w technicznym pierwowzorze. Wobec wspomnianych słabszych osiągów odnośnie kultury brzmienia i sceny wydawało się to nie czym innym jak ustępstwem na rzecz oszczędności, i wedle wszelkiego prawdopodobieństwa nim było. Pięć lat musiało upłynąć (debiut tytułowych Stax SR-009S to drugi kwartał zeszłego roku), by oszczędności tych zaniechano w modelu udoskonalonym.

Druga poprawka tyczy samego kształtu wielowarstwowych elektrod, określanych techniczną nazwą MLER (Multi-Layer-Elect-Rords). Ściśle biorąc chodzi o dokładność obróbki oczek siatki (zarówno tych malutkich na obszarze zasadniczym, jak i większych okalających), co osiągnięte zostało drogą udoskonalenia procesu wytrawiania i szlifowania końcowego, znajdując odzwierciedlenie zarówno w nazewnictwie (jako obecnie MLER 2), jak i przede wszystkim w charakterystyce dźwięku, napotykającego teraz na mniejszy opór podczas przepływu. Efektem przyrost szybkości propagacji i jednocześnie klarowności, przy równoczesnej poprawie detaliczności, jakości teksturowania i całościowej gładkości, a na dodatek – co nie mniej ważne – większa biegłość w prawidłowym modelowaniu transjentów, czyli chaotycznych wzbudzeń inicjujących oraz tracących już postać ustaloną drgań końcowych, decydujących w obu przypadkach o całościowym odbiorze dźwięku, zwłaszcza o stopniu swoistości.

Pianki więc takie same.

Prócz wygładzenia krawędzi otworów zmodyfikowano też elektrodom nieznacznie kształt całościowy (znów mając na uwadze redukcję rezonansów i poprawę spójności dźwięku); zmiany dotknęły także membran, które stały się lżejsze i cieńsze, a przy okazji uszlachetniono okablowanie, mające teraz przewody ze srebrzonej miedzi jeszcze wyższej jakości. (Nie wiem tego na pewno, ale padły takie sugestie.)

Suma popraw więc spora, aczkolwiek z zewnątrz jedynym ich przejawem pozostaje znów prześwitujące przez boczne siatki miłe oczom i ponoć także uszom złocenie elektrod. W odróżnieniu od wcześniejszego modelu flagowego Stax SR-007 (tzw. Omega II z 1998) widać też zastosowane po raz pierwszy u SR-Ω rusztowanie wzmacniające o sześciu promienistych szprosach, co natomiast się nie zmieniło i wciąż różni dawną SR-Omegę od SR-009 i SR-009S, to surowiec korpusu; u dawnej w całości z magnezowego stopu, u obu następców z aluminium. I nie bójmy się tego głośno powiedzieć: magnez potrafi lepiej eliminować rezonans. Trudniejszy w obróbce i droższy, spotykany w konsekwencji jako tworzywo dużych elementów rzadko; a przypomnijmy, że szarpnięcie się na szczytowe SR-Ω przypłacił Stax krótkotrwałym bankructwem. Zbyt sławny był aby upaść, toteż dzięki zewnętrznemu wsparciu się błyskawicznie pozbierał, ale do produkcji najdroższych w ofercie SR-Omegi i dedykowanego im dzielonego wzmacniacza T2 już nie wrócono.

Ponieważ od recenzji wyjściowych Stax SR-009 minęło blisko sześć lat, trzeba choć krótko powtórzyć całościowy opis.

Słuchawki są duże i pojemne – z dużymi muszlami i obszernymi padami o sporej głębokości. Mimo to – dzięki otwartej konstrukcji, lekkim aluminiowym muszlom i jeszcze lżejszemu pałąkowi z tworzywa, ważą nie dużo a średnio – dokładnie 450 gramów. Średnica tych dużych muszli, które są dokładnie okrągłe, mierzy 10,5 cm, a więc tyle co u największych. W połączeniu z niezbyt szerokim wewnętrznym rantem mięciutkich i mięsistych padów obszytych na obszarze kontaktu z głową naturalną skórką jagnięcą, daje to wybitną, wręcz rozkoszną wygodę, co u Staksa w modelach szczytowych jest normą. Pady są przy tym profilowane i jak zawsze w takich razach wypiętrzające się z tyłu, dzięki czemu zbędne okazują się obszerne wywody producenta tyczące rozpoznawania stron. (Odnośne oznakowania znajdują się też na wtykach kabla.)

Ale słuchawki już nie.

Aluminiowe pierścienie nausznic i aluminiowe chwytaki pałąka zostały mistrzowsko obrobione, częstując patrzącego matowym srebrem na bokach i połyskiem zewnętrznej obwiedni. Sam pałąk to wysokogatunkowe tworzywo z podwieszoną skórzaną opaską – rozwiązanie chyba ze wszystkich najwygodniejsze, chociaż zwiększające widoczność słuchawek. Muszle są ruchome we wszystkich płaszczyznach, a skokową regulację pionową umieszczono nietypowo po stronie wewnętrznej, co znakomicie sprawdziło się już u poprzednich bez „S”. (Żadnych problemów z przekalibrowaniem i samoczynnego opadania.) Kabel to tradycyjnie płaska taśma – czarna, giętka, mocna i lekka – we wnętrzu oparta o sześć żył ze srebrzonej miedzi czystości 6N. Maskownice zewnętrzne to cieniutka czarna siateczka, przez której mgiełkę dumnie prześwitują złocone elektrody wzmacniane złoconymi szprosami.

Słuchawki dostajemy w dużej drewnianej kasecie w odcieniu lśniąca wiśnia – bardzo starannie wykonanej, ale raz jeszcze przychodzi napisać, że mniejsza i równie elegancka metalowa, w jakiej dostarczano Stax SR-007 (SR-Omega II), była znacznie bardziej praktyczna i przyjemniejsza w użyciu.