Recenzja: Final D8000 Pro Limited Edition

Brzmienie

Okablowanie pozostało srebrne.

    Odnośne dźwięku przypomnieć trzeba, iż nieraz minimalna zmiana techniczna oznacza zasadniczą brzmieniową. Akurat rzecz na dniach przerabiałem, smakując brzmienia HiFiMAN Susvara z różnymi dla nich kablami. Przez grzeczność nazw innych nie wymienię, zauważając jedynie, że bez wsparcia kabla Tonalium nie chciało mi się ich za bardzo słuchać, jako że brakowało góry lub dołu. I na dodatek cała tonalność zostawała skręcona, aż po synestetyczne doznania złych błękitów i purpur tańczących przed oczami włącznie. Natomiast przy Tonalium doznawałem uniesień, istna poezja dźwięku. Dla Final D8000 PRO nie miałem jednak innego kabla poza ich własnym srebrnym, lecz ten jest zasadniczo w porządku, nie powoduje ułomności. Być może Entreq lub Tonalium coś by i tym słuchawkom dały – a może niekoniecznie, a może by zepsuły? Tę sprawę trzeba odłożyć, nie będziemy jałowo gdybać.    

    W przyprószonym siwizną czasu klasyku francuskiej komedii „Le Grand Restaurant” pada sugestia odnośnie prędkiego dochodzenia do prawdy drogą obkładania przesłuchiwanego z obu stron aktywnymi śledczymi. Zgodnie z patentem zawodowca, doświadczonego komisarza policji, obłożyłem przesłuchiwane słuchawki planarne innymi planarnymi. Rzecz jasna lepiej by było, gdyby choć jedne z nich były starszym wcieleniem koncepcji D8000, najlepiej zwykłej PRO, ale takiej wygody nie miałem. W roli śledczych wystąpiły zatem planary innych marek, konkretnie T+A Solitaire P i Dan Clark Audio STEALTH. Co okazało się bardzo korzystne, bowiem tak ułożona triada ujawniła dobrze dobraną kolejność – a skoro tak, to po kolei:

    Dan Clark Audio STEALTH z całej trójki odnośnie dźwięku te były najbardziej zadziorne, gruzełkowate, operujące czymś innym niż głównie gładkością faktur. Całkiem udanie można o nich orzec, że z kablem Tonalium, który miały, dźwięk ich naturą był podobny do faktury padów z limitowanych Final. Też wyczuwało się obecność splotu, mimo wierzchniej gładkości, i też to było przyjemne, zarazem podnoszące ciekawość. Jedynie odnośnie chłodu, obecnego na padach, tego już raczej nie, brzmienie nie było chłodne. Ale także nie ciepłe, a temperaturowo neutralne, za to podobnie ciemne, jako że pady nowych Final są tak samo czarne jak tła brzmieniowe Dan Clark Audio STRALTH. Popis brzmieniowy Dana Clarka ustawia przy tym plan pierwszy w pewnym dystansie do słuchacza, operuje przy tym dużą przestrzenią i dużą otwartością pomimo konstrukcji zamkniętej, a jego mieszające gładkość z węzełkami faktur dźwięki przejawiają wybitny indywidualizm i deszyfrację harmonik.
    Dobitnie czuć obecność atomów, z których powstają dźwięki, a wychodzące z ludzkich gardeł ponadprzeciętnie się indywidualizują. Ogólnie biorąc są to słuchawki dla lubiących wiedzieć z czym mają do czynienia od strony technologii brzmienia – „widzieć” z czego się dźwięki składają, móc je dokładnie analizować. Co może trochę przeszkadzać w odbiorze czysto emocjonalnym słabszych technicznie nagrań, ale co potrafi być bardzo pożądane w przypadku dobrych jakościowo, jako niszczące nudę, ubarwiające.
    Przetworniki DCA STRALTH wżerają się w nagrania, materia ich obrazu uwidacznia fakturę płótna; nie całkiem, nie na zupełną gładkość, pokrytego muzyczną farbą. Taki to rodzaj brzmieniowego malarstwa i ja ten rodzaj lubię, chociaż nie bardziej ani mniej od formowania gładkiego, pod warunkiem, że jest artystycznie wybitne.

I z nie do zdobycia dla producentów alternatywnych kabli wtykami przy muszlach. 

    To wszystko to oczywiście porównania, jak zawsze kulejące, ale coś potrafiące przybliżyć odnośnie analogii brzmieniowych.

    Od razu teraz Final D8000 PRO Limited, jako przesłuchiwane, a więc będące pośrodku.
    W sumie powinienem był zacząć od tego opisując poprzednie, że wszystkie trzy modele szczytowych dla teraźniejszości planarów prezentowały ten sam poziom ogólny, różniący się samym stylem. Przechodząc z jednych na drugie i trzecie (mowa o torze przy komputerze) nie pojawiało się wrażenie: – Aaa! – teraz to co innego, dopiero teraz jestem w niebie. Co nie przeszkadzało różnicom być znacznymi, do tego nawet stopnia, że woleć można było któreś radykalnie, zdecydowanie. Dla zwolenników separowania dźwięków, ukazywania ich jakby z każdej strony i jednocześnie głębokiego przenikania w ich strukturę tworzącą, były to, jak już mówiłem, STEALTH. Cechujące się oprócz tego zjawiskową swobodą sceniczną, w sensie zapewniania z zapasem obszaru dla całkowicie nieskrępowanego, pozbawionego elementu odbicia rozchodzenia się dźwięków. Tę zdolność posiadały wszystkie trzy, a wiele innych jej nie ma (np. Ultrasone T7), ale jedynie STEALTH były z porównywanych zamknięte, mając zdecydowanie najtrudniej. Bez oglądania na to potrafiły być jednak niemal równie otwarte jak kiedyś Sony MDR-R10, których wielkość i otwartość sceniczna były wręcz niezrównane, mimo konstrukcji zamkniętej.

    No dobrze, ale piszę o innych, a trzeba o recenzowanych. Te pierwszy plan stawiały blisko, najbliżej z wszystkich trzech. Przysuwały słuchacza do wykonawców na bardzo krótki dystans, podobnie jak to czyniły pamiętne i znane z tego Grado RS1. Mimo to miały Final dużą scenę i tę całkowitą otwartość, lecz już bez takiej separacji i takiego wnikania w strukturę. Odrobinę niższa tonacja i wraz z tym mniej eksponowane soprany dawały u nich efekt zwiększonego nacisku na stronę melodyczną – separacja i analiza schodziły na dalszy plan. Nie odbierały jednak te mniej myszkujące soprany zdolności do skanowania tekstur zdolnego jeszcze widzieć tkanie płótna pod farbą, tyle że ta tkanina u limitowanych Final była zdecydowanie gęściej tkana – miała o wiele mniejsze oczka. Tym samym większą gładkość: nacisk nie zatem na lupę, aby drobne cechy powiększać, tylko złożenie drobiazgowości z równie dobitnie traktowaną muzykalnością spajającą, że suma wyważona i lepsze traktowanie dla z jakichś powodów słabszego samego nagraniowego materiału. Większa więc litość dla słabych nagrań kosztem separacji i analizy. Przy czym należy dodać, że STEALTH mają ciekawą cechę traktowania sopranów oddzielnie, ale nie w sensie, że się realizacja rozpada na soprany i resztę, tylko odwrotnie – silna ekspozycja sopranów nie powodując podwyższenia tonalnego średnicy i zmniejszenia mocy basowi dodaje im przestrzenności.

    Budowanie muzycznej formy to zatem u STEALTH proces dla opisującego bardziej złożony, podczas gdy recenzowane teraz D8000 Limited na szali złożoności kładą przede wszystkim uwidacznianie muzycznych tekstur w złączeniu z muzykalnością; i w drugim akcie ujednolicania bliskość pierwszego planu z rozległością i otwartością sceny. Najmniejszych przy tym nie ma odbić rozchodzącego się dźwięku, ale to wiedzieliśmy już wcześniej, takie już były pierwsze Final D8000 bez PRO. One miały (wciąż mają) soprany podobne do STEALTH, a te Limited PRO mają mniej intensywne w zamian za mocniejszy czynnik basowy. A że kawał to basu wspierany akustycznym ciśnieniem – słuchając Final D8000 PRO Limited czujemy pracę powietrza nie tylko na rzecz formowania dźwięków, ale także jako naciski akustyczne na całą małżowinę uszną, co w sposób mało zrozumiały, tym niemniej mocno odczuwalny, przenosi się poza uszy – czujemy to też w klatce piersiowej. (Być może to iluzja, ale na pewno przyjemna.)

Wygląd całościowy jest trochę inny, mnie się bardzo podobał.

    Sumując te opisy trudno nie widzieć tego, że cała sprawa z brzmieniem u kolejnych Final PRO pozostaje odbiciem przyczyny pierwszej poprawki – ułatwienia słuchania przez wiele godzin muzyki nieustająco głośnej. Z pewnością się do tego nadają, ale zachodzi kwestia: czym różni się ich dźwięk od z PRO bez Limited? Tu jestem trochę w kropce, bo podczas słuchania czułem, że różnice istnieją, ale nie jestem pewien, czy dobrze zgaduję w czym tkwią. Postawię na to, że dźwięk jest trochę ciemniejszy, trochę przybliża pierwszy plan, trochę lepiej widzi tekstury, a śladowo mniej ma gładkości. Ogólnie więc niby ślady, a suma jednak inna. Ale nie umiem powiedzieć, ile z tego to wynik długości aktywnego życia słuchawek, bo przebieg ich nieznany, a sam nie miałem czasu ograć; po paru dniach jedyny egzemplarz wędrujący popędził dalej w świat. Czy wart jest nabywania względem serii nielimitowanej? Nie jestem o tym przekonany, nie znajduję wyraźnych powodów. Ale, jak mówię, trzeba by mieć jedne i drugie obok siebie, porządnie jedne i drugie ograć, wówczas definitywne oceny, których teraz nie będzie.

    Dołóżmy trzeciego uczestnika – T+A Solitaire P. Łatwo o nim napisać, ponieważ na osi wyznaczanej przez gładkość, melodyjność i stopnień zazębiania dźwięków był położony najdalej. Jednakże słowo „zazębianie” ewidentnie tu nie pasuje, bowiem kojarzy się z czymś mechanicznym i twardym, a w tym wypadku chodzi o to, że pięknie trwające wybrzmienia na siebie się nakładały.
    Jak STEALTH są mistrzami analizy i separacji, tak Solitaire P mistrzem muzykalności – ukazywania muzyki pod postacią żywego, organicznego tworu. Muzyczna od nich tkanka nie pozwala na siebie patrzyć z każdej strony ani się separować, ponieważ ona żyje. To życie – jego tętniące uspójnienie – jest fantastycznie widoczne, a jednocześnie jest to życie obdarzone potężną mocą, a nie ledwie się trzymające siebie. Bas, wypełnienie i te rzeczy są na poziomie szczytowym, a jednocześnie jest subtelność, w razie potrzeby delikatność, także na zawołanie pieszczota – aż po sam pietyzm włącznie. Zarazem jest najgładziej: muzyka od flagowych T+A ma najgładszą, najmłodszą skórę i gładki chód młodego człowieka, też jego muskularną prężność. Także jego zwinność, aktywność i największą porcję energii. Ale nie chciałbym popaść w przesadę z chwaleniem T+A.

    Bo z powyższego można wnosić, że w STEALTH muzyki nie ma, jest sama analiza; a w Final jest jej już trochę, ale jeszcze nie tyle, co w najmuzyczniejszych T+A. To nie do końca tak, to nie jest tak w ogóle. Bo można spędzić wieczór z tymi, tamtymi i trzecimi – w każdym wypadku muzyka, ale muzyka inna; prócz tego duży gatunkowy ciężar spoczywa w samych nagraniach. Już zaznaczyłem i powtórzę, że nie zaznaczyła się różnica jakościowa, a tylko stylistyczna. Przejawiało się to min. tym, że jedne utwory z tymi, inne z tamtymi, jeszcze inne z trzecimi. Opieram się oczywiście na własnym guście, ale na czym mam oprzeć? Są same nagrania i muzyki, które wolą mocny czynnik analityczny, ponieważ je ubarwia. A inne wręcz przeciwnie – wolą zupełną gładkość, bo same są chropawe, posiekane, niespójne. A jeszcze inne wolą złoty środek – trochę tego i trochę tego. Dla znającego dobrze temat to oczywista sprawa, a dzieje się tak tym bardziej, im mniej można nadgonić wzmacniaczem i źródłem, bo na przykład muzę bierzemy z Internetu. Wówczas największy rozrzut, dobrze byłoby mieć do dyspozycji wszystkie trzy. Przez chwilę właśnie miałem i to naprawdę pomagało, dobrze mieć taki wybór.