Odsłuch: Dopasowanie słuchawek

W komplecie mały pilot do ewentualnego zastąpienia przez smartfon.

   I jeszcze jedna sprawa z istotnych – kwestia pasujących słuchawek. Wszystkie sprawdziłem i wszystkie pasowały, ale nie wszystkie jednako. Mniej udanie (chociaż udanie) wypadły Sennheiser HD 600 z dawnych czasów, u których pogłosowość i poczucie lekkiej obcości przy transferze koaksjalnym były największe, niemniej na pewno odległe od możliwości krytyki. Po prostu inni wypadli lepiej, w tym Fostex T60RP, które grały realizmem wzorcowym. Słabiej nieco, zapewne z uwagi na nietypowo wysoką impedancję, wypadły też Beyerdynamic T1. Mniej były wprawdzie pogłosowe i ładnie melodyjne, ale czuć było, że nie rozwijają w pełni skrzydeł. Grać mogą na pewno lepiej i wzmacniacz w Exogalu nie jest dla nich ideałem partnera. Niemniej brzmienie się pojawiło sympatyczne, dobre pod względem muzycznym, a tylko słabsze pod dynamicznym i holograficzno-rozdzielczym.

Lepiej wypadły planarne MrSpeakers, choć też nie na maksimum. Przy ich okazji dało się natomiast określić siłę wzmacniacza, który zdołał je zmusić do głośności w pobliżu bariery bólu, ale przy ustawieniu na sto procent. Tak więc trudniejszych już nie próbowałem i Abyss sobie odpuściłem. Natomiast rewelacyjnie wypadły dwa modele o różnych własnościach impedancyjnych. Popisowo zagrały HD 800 o impedancji 300 Ω i i Grado GS2000e o impedancji dziesięć razy niższej. Te pierwsze nieco pogłosowo i w stylu zbliżonym do dedykowanego im własnej firmy przetwornika; ciemniejszym dźwiękiem, z jawnym dodawaniem trzeciego wymiaru i takim bardziej (ale świetnie) „zrobionym”. Drugie natomiast bardzo naturalistycznie, że najprawdziwsze ludzkie głosy i największa swoboda przepływu wraz z ekstraordynaryjną, wyjątkową wręcz otwartością. Bardzo dobrze wypadły też Fostex TH900, do których nie miałem najmniejszych zastrzeżeń. I bardzo dobrze także NightHawk – ciemno, gęsto i z wyczuwalnym u nich zawsze pogłosem grające, ale wystarczająco przejrzyście i w stylu wysoce muzycznym. Tak więc wzmacniacz okazał się bezdyskusyjnie uniwersalny, zwłaszcza jak na taki bez regulacji impedancji i wielkiego zapasu mocy. Nie tylko z wybranymi słuchawkami dający się z przyjemnością słuchać, ale robiący dobrą robotę zasadniczo dla wszystkich. Więc z przyjemnością ze wszystkimi, a z niejednymi o wiele lepiej, że klasa, jak na komputerowe źródło, bez żadnej przesady popisowa.

Przy odtwarzaczu

Właśnie, jak na komputerowe… A co ze źródłami jakości wyższej? By to sprawdzić, podpiąłem recenzowanego kablem koaksjalnym do Ayona CD-35 HF Edition i zabrałem się za słuchanie przy użyciu najlepiej wcześniej wypadłych Grado i Senheiserów, na koniec przechodząc jeszcze do odsłuchu kolumnowego. Dwie sprawy z miejsca mnie zaskoczyły. Przede wszystkim tak to zaczęło grać, że stanął mi przed oczami Bakoon, będący przecież dla HD 800 wzmacniaczem referencyjnym, że o lepszy niezwykle już trudno. (Produkt flagowy dr Schwalbe przychodzi ewentualnie na myśl.) W całym audiofilskim pobycie to jest ten najlepszy moment, kiedy się trafia na brzmienie rewelacyjne pod każdym względem.

Prawdziwym dynamitem okazał się odczyt płytowy.

Jednocześnie dociążone i nośne, przejrzyste i perfekcyjnie oświetlone, w pełni melodyjne i szczegółowe, potrafiące zadbać o najdrobniejszy niuans i zarazem potężne, dynamiczne. To było właśnie takie; każda nuta była tu sobą w sensie graficznie dosłownym – krągłą i ciemną kroplą oddaną tylko muzyce. Zamurowało mnie, nie tego się spodziewałem. Wiedziałem, że zagra lepiej, lecz że o aż tyle i tak? Pewnie, pewnie – odtwarzacz sam jest referencyjny, ale ktoś już tu kiedyś w komentarzu napisał, że napęd akurat ma taki sobie, a przecież tylko napęd był brany. I kabel koaksjalny też wcale nie jakiś drogi, i ten przetwornik ze słuchawkowym wzmacniaczem w rozsądnych jeszcze pieniądzach. Trzynaście tysięcy za cały niemal tor, to wszak umiarkowanie. I druga rzecz, już taka bardziej konkretna, że muzyka w tym wydaniu zdawała się upiększona, a jednocześnie dojmująco realistyczna. Taka ładna, że aż za ładna, a jednocześnie realistyczna w sposób bezsporny, że cała intuicja za tym.

W tym miejscu muszę się przyznać, że już w te HD 800 zwątpiłem. Tylekroć podpinane do różnych wzmacniaczy były a to za słabo wypełnione, a to za jazgotliwe, a to nadmiernie obce, że stały się zbyt zawodne dla sprzętu przeciętnego. A tu ni z tego, ni z owego bez żadnej przesady ideał. Bo nie dość że pięknie i realistycznie, to grało na dodatek po ludzku. Po ludzku, znaczy tak, że fizyczna obecność wykonawców poza wszelką dyskusją. Temperatura ciał, sposób mienienia się głosów, wizualizacja instrumentów, imaginacyjne czucie dźwięku na skórze, niemalże autentyczny dotyk.

W torze komputerowym, o czym wprost nie napisałem, Grado podobały mi się bardziej. Najbardziej otwarte i realistyczne wysunęły się na pierwszą lokatę. Tu natomiast sytuacja się odwróciła i Sennheisery wypadły korzystniej. Niemniej i Grado bezapelacyjnie popisowo, przy czym w dużym stopniu inaczej. Lżejszym dźwiękiem – mocniej akcentującym soprany i mniej dociążonym – ale uzupełnianym świetnym basem o bardzo niskim zejściu i rewelacyjnej strukturze. Do tego wielka scena, pełna przejrzystość i też maksymalnie ożywione medium, bo zapomniałem przy Sennheiserach napisać, że przestrzeń ożywała w nich maksymalnie. Wciąż Grado grały przy tym bardziej chropawo i z mniejszym upiększaniem; ogólnie biorąc w taki sposób, że gdyby nie synergia usłyszana przed chwilą, to im bym wystawił szóstkę. Troszeczkę jednak słabiej wypełniały i nie przydawały brzmieniom ta kusząco powabnych powierzchni, niemniej ich dźwięczność, niesamowita otwartość i rewelacyjny bas także dawały wielki spektakl.

Małe, delikatnie świecące okienko może nie jest szczytem obsługowej wygody, ale bardzo sprzyja muzyce. A to chyba jest ważniejsze.

Po takich przy słuchawkach zachwytach nie będzie zaskoczeniem, gdy napiszę, że i kolumny Reference 3A też dały popis brzmienia. I dla dobrego znawcy audio nie będzie też zaskoczeniem, że prześcignęły słuchawki. Tylekroć się tak dzieje, ilekroć daje się z kolumn wycisnąć wielogłosowość słuchawkom niedostępną. Gdy zjawia się teatr brzmienia rozpisanego na mnóstwo niezależnych źródeł, z których każde opowiada własną historię. Albo inaczej mówiąc, gdy cała przestrzeń, w każdym punkcie, staje się nałożeniem dźwięków, które są jednocześnie każdy słyszany dobrze z osobna i każdy w koherencji. Taka wielogłosowość i taki porządek sceniczny nie może powstać w słuchawkach, u których odpada słyszenie twarzą i naturalna binauralność.

Ale żeby to zaistniało, potrzeba wybitnego toru. Inaczej dźwięk jest za ubogi, albo, co gorsza, odciąga uwagę słuchającego jakimiś nie dającymi się zbyć mankamentami. Tu jednak tego nie było. Zjawił się teatr jak na możliwości kolumn monitorowych za skromne dziesięć tysięcy wybitny, a dźwięczność, barwa i rozdzielczość fortepianu, tudzież złożoność i indywidualizm prezentacji wokalnych, wybiły mi całkowicie z głowy chęć jakiejkolwiek krytyki. Rzecz jasna lampy w dzielonym wzmacniaczu robiły własny teatr, ale one go robią zawsze, a gra tak dobrze nieczęsto. Nie chcę przeciągać opisu, i tak dużo się napisało. Więc tylko powiem na sam koniec, że aby temu brzmieniu dorównać, potrzebny byłby odtwarzacz za jakieś czterdzieści tysięcy. Te z okolic dwudziestu zostały wyraźnie w tyle, to było oczywiste.