Ultrasone Edition 5 vs McIntosh MHP1000 – migawka porównawcza.

   To będzie krótki tekst a nie żadna recenzja. Bo też krótko słuchałem. Kolega Tomasz był tak uprzejmy, że podjechał, robiąc kawał drogi, ze swoimi w pełni wygrzanymi Ultrasonami Edition5, by umożliwić ich konfrontację z przebywającymi jeszcze po recenzji słuchawkami McIntosh MHP1000. Jedne i drugie mają swoje recenzje, ale właśnie one stały się zarzewiem konfrontacji. Bo napisałem w recenzji słuchawek McIntosh, że jako pierwsze od czasów dawnego flagowca Ultrasona – Edition 9 – pokazały tej miary siłę ataku i taką perfekcję w łączeniu brzmień całkowicie różnych. To może nie do końca tak jest – co wyjdzie tu za chwilę – ale myśl taka podczas słuchania sama mnie naszła. Pisałem także już kilka razy, że firma Ultrasone powzięła osobliwe podejście do numerologii, skutkiem czego kolejność ich flagowców to ciąg liczb 7, 9, 8, 10 i 5. Zadanie godne samego Leonarda Eulera, wyjaśnić pochodzenie takiego ciągu, czego sam się nie podejmuję. Nieistotne. Ważne, że najnowszy flagowiec zwie się Edition 5 i posiadł fantastyczne brzmieniowe przymioty, wysuwające go daleko przed wszystkich poprzedników. Ważne jest też, że nowy flagowiec McIntosha – MHP1000 – posiadł tę jedną, jedyną cechę modeli Edition 7 i 9 (identycznych, bo różniących się wyłącznie kablem i kolorystyką), która wydała mi się lepsza niż u „piątki”. Ta cecha to przede wszystkim moc ogólna, a także jej kumulacja. Moc ukazująca się w tupnięciu stepującego tancerza, czy tutti orkiestry symfonicznej. Energia przenikająca w przypadku Edition9 całe ciało słuchającego i siadająca ciężarem na jego piersi.

Każdy rasowy audiofil, a nawet zwykły posiadacz, czuje emocjonalny związek ze swymi słuchawkami, zwłaszcza gdy należą one do takich bijących się w jakimś przedziale o palmę pierwszeństwa. Tak więc tego rodzaju konstatacja poderwała na nogi kolegę Tomka, dumnego posiadacza Edition5,  i w efekcie doszło do konfrontacji. Nim powiem jak wypadła, napiszę po raz nie wiem który, że w tego rodzaju spotkaniach należy brać pod uwagę całościowy czynnik wygrzania, wszelako zdążyłem już nadmienić, że przywiezione przez Tomasza Ultrasony były w pełni wygrzane. Nie na to chcę jednak tym razem zwrócić uwagę. Chcę wrócić do sugestii, że wygrzewanie wygrzewaniu nierówne.

Wielu jest takich, co pukają się w czoło, słysząc, że granie tych czy innych słuchawek albo głośników w różnych torach nie jest równoważne. Zasugerowałem taką nierównowagę dawno temu, na kanwie recenzji słuchawek Grado GS1000, i wówczas wybuchły śmiechy, pokazały się drwiny, a racjonaliści wierzący w nieograniczoną moc swego ratio, bez żadnych eksperymentów potrafiącego sprawy większej i mniejszej rangi jednoznacznie rozstrzygać, dawali wyraz swym arbitralnym przekonaniom, iż jakość toru nie ma przy wygrzewaniu żadnego znaczenia. Aliści dni temu parę trafiły w moje ręce słuchawki AKG K812, których sam nie grzałem, tylko były wygrzewane w systemie przeciętnej jakości. Ani złym, ani dobrym, tylko takim średnim. I – o laboga! – przecież to jakby inne słuchawki. Wyprane z dźwięczności, przejrzystości, czaru. Aż zbaraniałem. No, myślę sobie, wygląda na to, że jakości w poszczególnych egzemplarzach te AKG nie trzymają. Ale gdzie tam. Pograły trochę z tym i owym dobrym wzmacniaczem i się otworzyły. A grane wcześniej były dużo, nie ma wątpliwości. Tak więc stanowczo podtrzymuję, że do zyskania pełni możliwości brzmieniowych trzeba danym słuchawkom albo głośnikom dać pograć w wysokiej klasy systemie – z odpowiednim wzmacniaczem i źródłem – a bez tego je oceniać, to jak pisać o wodzie, gdy się nigdy morza nie widziało.

Nie wspominałbym o tym, gdyby te Ultrasony nie były przez Tomasza używane jedynie z odtwarzaczem przenośnym Astell & Kern AK120, co rodzi podejrzenia, że on ich jeszcze tak naprawdę w całym brzmieniowym rozwinięciu nie słyszał. Ale i tak podpięte do Twin-Heada zagrały super, a teraz pora opisać samą konfrontację.

Bardzo byłem jej ciekaw, bo jedne i drugie nauszniki są popisowe, a każde inaczej. Domyślałem się, jak to spotkanie będzie przebiegało i sporo udało mi się przewidzieć, ale cudów nie ma – całego brzmienia i wszystkich jego niuansów się nie wymyśli. Jedynie genialni Frumowi Teoretycy potrafią na podstawie samego wyglądu opisywać brzmienie, a osobiście do tego w żadnym razie nie aspiruję. Bo jak napisał w Badaniach dotyczących rozumu ludzkiego wielki David Hume (o którym Forumowi Teoretycy zapewne nie słyszeli), mało jest rzeczy równie podobnych jak jajka, a przecież na podstawie samego ich widoku niepodobna rozstrzygnąć, co które zawiera.

Jak wspomniałem, odsłuch w moim wykonaniu był krótki i ograniczył się do kilku zaledwie utworów. Za to takich kluczowych, wiele obrazujących. Zacząłem od owego stepowania, które wszystko zainspirowało. I tu od razu pokazały się zasadnicze różnice, w ten oto sposób wyglądające:

Ultrasony grają przede wszystkim pomieszczeniem, albo mówiąc inaczej – lokalizacją. Najważniejsze jest u nich, gdzie się dany muzyczny spektakl odbywa. Ściany, metraż, akustyka, zawieszenie i rozmiar sceny, miara pogłosu, życie widowni, perspektywa, relacje odległości, oświetlenie, żywość przestrzeni – to wszystko usiłują oddać najwierniej i są pod tym względem mistrzowskie. Wciąż wprawdzie, zgodnie z tym co napisałem powyżej, nie słyszałem ich prawdopodobnie w stanie całkowitego rozwinięcia możliwości, ale ośmielę się sugerować, że minimalnie tylko ustępują legendarnym Sony MDR-R10, aczkolwiek fakt, że flagowiec młodszy o trzy dekady ustępuje podobnie kosztującemu protoplaście high-endowych słuchawek dynamicznych, jest wysoce zasmucający. Lecz i tak radujmy się, bo są te Ultrasony bardzo wybitne i słuchać ich jest czystą radością.

Te wygrzewane przez Tomasza zagrały trochę bardziej miękko niż dwa inne egzemplarze, z którymi miałem kontakt, ale minimalnie. Troszkę też niż tamte miały mniejszą dynamikę, natomiast ten sam sposób pięknego ukazywania dźwięków. Pod względem melodyjności są to słuchawki na pewno wybitniejsze niż cała horda flagowców za pięć tysięcy, że tak to towarzystwo umownie określę. Konkurencją mogłyby być chyba jedynie Beyerdynamic T1 grające z Twin-Head, co opisałem w recenzji flagowca AKG K812. A jeszcze bardziej dominują te Ultrasony w sensie scenicznym. Ich skupienie na muzycznym plenerze i piękno jego obrazowania nie ma pośród słuchawek obecnie produkowanych konkurenta, a jak już się upierać, to ewentualnie Stax Omega II może być jakąś alternatywą.

Bo tu nie chodzi o samą wielkość sceny, którą Grado GS1000 czy Sennheisery HD 800 też mają wielką, tylko o całościowy obraz. Tamte bowiem, zwłaszcza GS1000, operują przede wszystkim magią wielkich połaci, czymś w stylu płócien Zdzisława Beksińskiego, podczas gdy nowe Ultrasony kreślą pejzaże bardziej w stylu Canaletta, gdzie dominuje fotograficzna dokładność. Jak zwykle porównania tego rodzaju okazują się przesadzone, ale chodzi o kierunek stylu i powiązane z nim impresje, a nie ścisłą analogię. Wielki obszar pleneru, albo precyzyjnie  pomierzone pogłosami wymiary sali koncertowej, dokładna lokalizacja źródeł i arcy muzyczny dźwięk o pięknym modelunku, posadowiony na super rozciągniętym paśmie – to szkoła Ultrasonów E5. W niej także holografia i także samo brzmienie…

Ale właśnie, co do tego wybrzmiewania poszczególnych dźwięków, największe mam wątpliwości. Bo kiedy sam słuchawki te wygrzewałem, jawiło się ono zrazu jako ostry, bardzo wyraźny i dopiero łagodniejący obraz. A ten tutaj był już całościowo łagodny, stonowany, o najczęściej miękkich obrysach. Aż trochę za spokojny, na tle egzemplarza, którego słuchałem w międzyczasie, przywiezionego przez innego audiofila. A żeby było ciekawiej, Tomaszowi powiedziano, że kupuje ten sam egzemplarz, którego Ryka użył do testu. To zdaje się potwierdzać tezę, że słuchawki układają się pod system towarzyszący, a ekstremalną formę zyskują jedynie przy ekstremalnym treningu. Niezależnie jednak od tych sugestii, te tutaj Ultrasone Edition 5 zagrały spektakularnie. Wszakże spektakularnością dalece inną niż konkurujący z nimi flagowiec McIntosha.

Albowiem słuchawki McIntosha mało interesują się otoczeniem muzyki. Sala koncertowa, wielkie połacie i super pogłosowość to nie jest ich główny temat i element popisu. Tu wszakże pewna uwaga. Niekiedy, tak jak z przetwornikiem Phasemation, mającym procesor przestrzenny K2, wzmacniaczem Sugdena i po kablu Acoustic Zen Silver Reference (i tylko po nim) potrafią zagrać holograficznie. Wciąż wprawdzie scenę mają szeroko na boki rozciągniętą, a nie ukierunkowaną głównie przed siebie, ale magia holografii pojawia się mimo to silna. Tak więc różnie z tą sceną u nowych McIntoshy bywa, ale generalnie jest ona zdecydowania słabsza niż u Ultrasonów i w ogóle nie bywa prawie nigdy główną postacią w ich muzycznym teatrze. Tu role pierwszoplanowe odgrywają nasycenie dźwięku, moc, szybkość, dynamika i super wyraźna artykulacja. Jak modelowane laserowym dłutem i szlifowane diamentem są te dźwięki, a wewnątrz ich super dokładnych obrysów materia ma formę wyjątkowo gęstą i niesie skumulowaną energię. Dźwięki u Ultrasonów bardziej się w przestrzeń rozchodzą, by dać te wspaniałe pogłosy i wielki obszar sceniczny, a u McIntoshy pozostają skumulowane i skupione głównie na sobie.

Jest jeszcze druga zasadnicza różnica – różnica sopranowa. U McIntoshy soprany są procentowo znacznie liczniejsze w paśmie i styl mają inny. Są trzaskające, strzeliste, przy nie dość dobrym torze aż za ostre. W tupnięciach stepującego tancerza pojawiały się jako sopranowy trzask, pół na pół mieszający się z głuchą odpowiedzią desek sceny. Tymczasem u Ultrasonów tego trzasku prawie nie było, a miast niego pojawiała się bardziej głucha, ale mająca znacznie większą objętość brzmieniową aura. Dźwięk zdecydowanie bardziej był jednorodny, chociaż zarazem bogaty i złożony, a tylko nie rozbity na dwa wyraźne bieguny – sopranowo strzelisty i pogłosowo głuchy. Podobnie jest, sumarycznie biorąc, w całym przekazie. Ultrasony dają soprany rozchodzące się po całym wnętrzu, mieszające z powietrzem i nie dające śladu ostrości, chociaż wciąż ewidentnie obecne. Jakby niższe, nie takie jak w przekazie normalnych (a więc gorszych) słuchawek, tylko jak kiedy słuchać prawdziwych skrzypiec, które wcale piskliwe nie są. To nie jest żadne przycinanie ani okrawanie pasma. To lepszy sposób artykulacji, bardziej prawdziwy, bardziej angażujący przestrzeń. Natomiast u McIntoshy jest to wszędzie obecne sopranowe dzwonienie, strzelanie i wibrowanie, bardzo wyraźnie wybijające się na tle całej muzyki i do siebie ograniczone. Cały dźwięk mają zwarty, gęsty, skumulowany i w kontrapunkcie dodatkowo ozdobiony strzelistymi, błyskającymi sopranami. W efekcie bardziej są migotliwe i kontrastowe, niczym miasto widziane nocą, a nie jakiś za dnia podziwiany pejzaż. To nie znaczy, że Ultrasony są jasne, a McIntoshe ciemne. Znaczy, że u jednych migotki sopranowe są, a u drugich ich nie ma; choć samo nasycenie czerni tła u McIntoshy jest mocniejsze, podczas gdy u Ultrasonów cały dźwięk miesza się z powietrzem i emanuje na przestrzeń. To daje różne popisy. Różne co do smaku.

Przesłuchałem także uważnie u obu potęgę brzmienia. Jest analogiczna, jednak całkiem inaczej się układa. Łatwo też zgadnąć, jak. U Ultrasonów potęga rozchodzi się po sali i wraca mocą odbić oraz wielkością przestrzeni zaangażowanej w brzmienie, a u McIntoshy pozostaje zawarta głównie w samych dźwiękach. Kumuluje się jak cios, a nie rozchodzi jak wicher.

Zdążyłem przebadać jeszcze jedno, mianowicie esencję brzmienia. Ta również u każdych jest inaczej podana. Słuchając violi da gamba na McIntoshʼach otrzymywało się dźwięk bardzo gęsty i ciemniejszy, skoncentrowany głównie w strunach, podczas gdy u Ultrasonów słychać było przede wszystkim komorę rezonansową; i to ona była od strun dla nich ważniejsza. Ich dźwięk bardziej był rozcieńczony, rozpisany na przestrzeń, za to zdecydowanie bardziej właśnie aspekt przestrzenny ukazywał. Nie zaciskał się w węzły, tylko promieniował. To i to było spektakularne, bo to i to wyjątkowej jakości. A woleć można co się chce.

I tyle tym razem porównań – jak na ten raz, będzie tego. Miło byłoby mieć wszystkie super słuchawki, wszystkie jakie świat widział, a wówczas ich wzajemne relacje dużo obszerniej i precyzyjniej dałoby się opisać, ale haremu słuchawek nie mam, mieć raczej nie będę i jakoś trzeba się z tym pogodzić. Niedługo sporządzę natomiast inne porównanie, zdecydowanie bardziej wnikliwe. Porównanie AKG K1000 do AKG K812.

PS

Dzięki Tomaszu za wizytę.