Dźwięk cd.

I jak można było się spodziewać, Phonitor to wciąż najwyższa klasa.

   Jako kolejnych użyłem nowych Technicsów, choć zamiar inny miałem. Ale dorabianie kabla do Beyerdynamic T1 się przeciągało i szyk przestawny się zrobił. Co względem skoku cenowego z tysiąca trzystu na pięć? Na pewno więcej w przekazie sopranów i związane z tym większe podekscytowanie oraz minimalna nerwowość. A przede wszystkim musiałem przestawić pokrętło „Crossfeed” z pozycji MAX na MIN, tak różne podejścia do krzyżowania kanałów słuchawki te pokazały. Ogólnie biorąc wzmaganie mieszania kanałów skutkuje w tym Phonitorze dźwiękiem coraz bliższym lampowemu oraz temu co oferuje Phasemation pokrętłem DAMP, to znaczy ociepleniem, wzrostem płynności, a także zmiękczaniem; ale o ile dla HD 600 maksymalizacja tego dawała świetny rezultat, o tyle Technicsy się przed tym wzdragały, same z siebie posiadając cechy tą regulacją oferowane i nie potrzebując ich od wzmacniacza. Poza tym przekazy były na zbliżonym poziomie, co doświadczonemu audiofilowi od razu powie, że wzmacniacz musiał być rewelacyjny. To rzecz dawno ustalona, że im tor lepszy, tym niemal zawsze różnice pomiędzy słuchawkami w wymiarze czysto jakościowym ulegają zatarciu, i tym razem niewątpliwie też tak było. Niemniej pewne różnice się pojawiły i sprowadzały do spokojniejszego i bardziej akwarelowego obrazu u HD 600, a bardziej połyskliwego, poszukującego szczegółów i lepiej nieco wypełnionego u Technicsów. Powiedziałbym przy tym, że ten od „japończyków” był bardziej typowy dla wysokiej jakości brzmienia: ciepły, bliski, elastyczny, cielesny, z minimalną chropawością tekstur i taką nieznacznie pod dyktando muzykalności przeciąganą frazą. Podobny do tego od Trilogy 933, czyli także mający lampowy posmak w tranzystorowym graniu. Natomiast ten od HD 600, tak samo jak przedtem solo, okazał się szczególny i czuję się trochę bezradny wobec konieczności opowiedzenia – dlaczego? Miał w sobie trudny do zdefiniowania, niezwykły doprawdy materializm; z jednej strony powstający bez wysiłku, jakby mimochodem, z drugiej wywierający wyjątkowo silne wrażenie. Na pewno było to brzmienie od tego z Technicsów chłodniejsze (nie jakieś 24-25 tylko 20-21 stopni) i na pewno bardziej matowe oraz nie takie gładkie, a jednocześnie pokazujące chętniej głębię sceny. Ale przede wszystkim imponujące (przynajmniej mnie) niewysilonym naturalizmem – taką prostoduszną oczywistością zaistniałego faktu. Jakby mówiło: A widzisz, ja nie muszę być lukrowane, podgrzane, z tortowym wypełnieniem i aromatem. Mnie sama codzienność wystarcza do tego, żebyś i tak był pod wrażeniem. I tak właśnie było. Prostszymi, uboższymi, dziecinnymi niemal środkami, osiągały HD 600 zbliżony rezultat. Można powiedzieć, że dzięki wyjątkowemu dopasowaniu, ale to przecież nic nie wyjaśnia.

Największą siłą jego brzmienia jest naturalność i swojskość, bez cienia udziwnień i kombinowania. Paradoksalnie, na przekór tym wszystkim regulacjom, a jednocześnie jako ich następstwo.

Bardzo w tej sytuacji żałowałem, że nie mam HD 800, by to dopasowanie do słuchawek Sennheisera na szerszej bazie potwierdzić bądź podważyć, ale zdecydowałem się mieć Beyerdynamic T1, więc szerszej bazy nie będzie. Poza tym dużo zależało od płyty i na niektórych Technicsy potrafiły udowadniać dużą przewagę dźwięczności, szczegółowości, mocy basu i umiejętności budowania bardziej trójwymiarowych dźwięków. Ich przestrzeń dużo bardziej ożywała i oferowała znacznie więcej piękna. Ale i tak wrażenie niezwykłości HD 600 pozostało. Pewnie, wybrałbym Technicsy, ale leciwy klasyk pokazał jakość, i tego mu nie zabiorą.

W konfrontacji z Twin-Head

By nie przedłużać opisu z resztą słuchawek przeniosłem się pod odtwarzacz i własny wzmacniacz. A także by móc do czegoś się odnieść, a nie wisieć w porównawczej próżni. Jasnym przy tym było, że Phonitor gra wyraźnie inaczej, ale dopiero bezpośrednia konfrontacja mogło to uściślić. I faktycznie, dźwiękowa pamięć mnie nie myliła, a różnice okazały się największe spośród kiedykolwiek zaistniałych. Oczywiście nie w sensie stopniowania jakości tylko szkół brzmienia. Te – jak nigdy – okazały się zasadnicze, i to z podtrzymaniem w odniesieniu do wszystkich słuchawek, z których najpodobniejsze przy obu wzmacniaczach okazały się najdroższe Final Audio Sonorous VIII. Pozostali, od względnie tanich do autentycznie drogich, różnili się zasadniczo. I od tych różnic zaczniemy, jako że charakterystyka wzmacniacza jest teraz najważniejsza. Najpierw jednak słowo w kwestii ogólnej, tak aby wszystko włożyć w ramy wartościujące, bez miejsca na domysły. Od razu więc a nie w podsumowaniu napiszę, że oba wzmacniacze, mimo tak wielkich odmienności stylistycznych podobały mi się ogromnie, a Phonitor do tego stopnia, że niektórych utworów na niektórych słuchawkach słuchało mi się z nim lepiej.

Co za różnice i jakie style? Phonitor dwa ma zasadnicze przymioty, w tym porównaniu ustalone jako oczywiste: upraszcza i porządkuje. Upraszcza brzmienia i porządkuje scenę. Jak na dłoni było to widać w każdym przypadku, niezależnie od słuchawek. Dźwięk wzmacniany przez lampy Twin-Head był bardziej wielowarstwowy, akustycznie złożony. Miał bogatszą strukturę wewnętrzną, był głębszy, wilgotny, bardziej sferyczny, połyskliwy, ze światłocieniem i lepiej wypełniony. Bardziej też rozdzwonony, płynniejszy, dłużej wybrzmiewający i mocniej nastawiony na artyzm w sensie niezwykłości i wzbogacania. Każdy teraz pomyśli, że o czym w takim razie tu mowa; wszak jasno z tego wynika, który wzmacniacz jest lepszy i proszę nie komplikować spraw oczywistych.

Prostota na drodze skomplikowanego procesu…

Ale nieprawda, nie tak prędko. Bo cóż z tego, że Twin-Head był taki bogaty, skoro głos wokalisty wypadał z Phonitorem prawdziwiej? Prościej wprawdzie, zwyczajniej, ale jako bardziej autentyczny. Prostotą oczywistości, tym naszym bezpośrednim związaniem z życiem. Albowiem Twin-Head grał zawsze jak na koncercie, jak w akustycznie przyrządzonym otoczeniu i ze specjalnymi efektami świetlnymi, podczas gdy Phonitor zwyczajnie, prosto, powszednio. Nie w piwnicy (na przykład Pod Baranami), nie w Filharmonii i nie w łazience, ani na górskiej przełęczy, tylko obok, jakbyś z kumplem rozmawiał. I ten jego realizm, pomimo że uboższy, skromniejszy, zwyklejszy, ogromną miał moc kreatywną oraz siłę sugestii. Poza tym tego się świetnie słuchało; to było jak samo życie i było łatwe w odbiorze, a zarazem dojmująco sugestywne. Tak więc od razu tutaj piszę, że żaden znany mi wzmacniacz tak nie gra i nie buduje realizmu tak prostymi, bezpośrednimi środkami.

Ale Phonitor nie tylko upraszcza, w imię realizmu zdejmując ozdobniki. On także porządkuje, konkretnie porządkuje scenę. Też było natychmiast słychać, jak w Twin-Head jest ona nakładaniem się źródeł i ich skomplikowanymi relacjami. Jak wszystko w muzycznym tyglu się miesza i nawzajem przenika, a owe strojne dźwięki na siebie wpadają i nawzajem się przysłaniają. U Phonitora tymczasem jak w wojsku: proste stroje, porządek, każdy wie co ma robić. Wy jesteście straż przednia, wy pośrodku, a tamci z tyłu. Żadnego bałaganu, przeszkadzania, zasłaniania i łażenia bez celu. Zgrany zespół, dobra widoczność, koordynacja i w efekcie łatwość patrzenia. Jak w ping-pongu albo tenisie, a nie w futbolu amerykańskim. Każdy dźwięk wyodrębniony, chociaż brzmieniowo skromniejszy.

Prawdą jest, że obraz Phonitora przy muzyce elektronicznej albo symfonicznej na tle Twin-Head jawił się jako uboższy, suchszy i emanujący prostotą a nie złożonością bytu trudnego do ogarnięcia jednym spojrzeniem. Tak więc z jednej strony rodził niedosyt złożoności, ale z drugiej dawał realizm rzeczy prostszych, łatwiejszych do przyswojenia. To była walka nadmiaru z umiarkowaniem, maskarady ze zwyczajnością i bajeranctwa z bezpośredniością. Tu kształty rubensowskie i ciała poskłębiane, a tu geometryczny porządek  i spokój jak z płótna Canaletta. Jedno jak portret statyczny, drugie na koniu w galopie. Na jednym postaci w zwykłych strojach, na drugim z orderami i w gali. Co woleć? – Ha, doprawdy, sam siebie o to pytałem. Bo niby po audiofilsku odpowiedź była jasna, ale co z tego kiedy czasem – i wcale, wcale często – ten prostszy obraz Phonitora wydawał się sympatyczniejszy. Nie zetknąłem się wcześniej z taką ambiwalencją i własnym takim rozdarciem: od stanu „Nie, to za skromne.” do „Ależ prawdziwie, jak przejmująco!”

…a efekt końcowy zadziwiająco harmonijny i spójny.

Każde słuchawki z użytych, poza najdroższymi Sonorous, podawały dźwięki zupełnie inne w charakterze. W miarę jeszcze podobne u Beyerdynamic T1 V2 i Technics EAH-T700, a Audeze LCD-3 i Sennheiser HD 600 całkiem różne. W tej różności na plan pierwszy poza innym podejściem do scenicznego porządku najbardziej rzutowała złożoność brzmienia oraz soprany. Te z Twin-Head jako obfitsze, bardziej rozwibrowane i wyżej strzelające, ale tą swoją rozedrganą wszędobylskością czasami irytujące, podczas gdy te z Phonitora bardziej powściągliwe, spokojne i takie zebrane w sobie. Niczym jedna płaszczyzna a nie coś z warstw wielu, co się bardzo dobrze sprawdzało, zwłaszcza w naturalizmie głosów. Nie w efekcie, jak to się mawia, spiżowych, z dodaną wewnętrzną wibracją, tyko takich zwyczajnych, zwięzłych, jednopostaciowych. Zarazem zwyczajnością bardzo na serio, na bardzo dobrym poziomie. Realną, konkretną, przekonującą i mnie przynajmniej odpowiadającą. Chciałbym mieć ten wzmacniacz, na pewno.