Recenzja: Grado GS1000e

Odsłuch cd.

Z odtwarzaczem Ayona i Cary CAD-300 SEI

I żeby jeszcze bardziej namieszać, swoje trzy grosze do odsłuchu dorzuciły flagowe AKG.

   Akurat się ten wzmacniacz pojawił, to co sobie będziemy żałowali. Od praczasów wiedzianym powszechnie było, że słuchawki Grado najlepiej pasują do wzmacniaczy lampowych, to niech on i Twin-Head będą ostatecznymi rozjemcami w sporze pomiędzy dawnymi a nowymi laty.

Cary jest teraz sprzedawany z lampami mocy Golden Lion, co jest jedynie pozostałością nazwową odkupioną od legendarnej marki Marconi – Great Britan, realizowaną fizycznie w fabrykach rosyjskich na zlecenie biznesu amerykańskiego. Na ile są te 300B odkupionego Golden Liona udane, to będziemy dopiero sprawdzać w recenzji samego wzmacniacza, porównując je z KR Audio i Takatsuki Electric, a teraz musimy brać je takimi jak dają, bez żadnego grymaszenia. Niezależnie jednak od tego zastrzeżenia trzeba zauważyć, że wzmacniacz miał w tym momencie zaledwie kilka godzin przebiegu, co musiało się odzwierciedlać w surowości brzmienia i się odzwierciedlało. Nie było to wszakże takie całkiem bez sensu w wymiarze poznawczym, jako że zaraz miał nastąpić kompletnie wysmażony Twin-Head, dla którego surowy jeszcze Cary był niczym krwisty befsztyk naprzeciw wysmażonego.

Owa lekka surowość powinna przypominać stylistycznie sytuację przy komputerze, ale tamte doznania nie do końca się powtórzyły. Cary bowiem okazał się bardzo energiczny i z bardzo szeroko rozpiętą dynamiką, a przy tym źródło miał wyższej jakości. Podpiąłem go Harmonixem Improved, tak bez żadnej kalkulacji tylko na zasadzie, że akurat pierwszy się napatoczył, choć z drugiej strony to raczej kabel łagodzący i wypełniający, a zatem nowicjuszom bardzo na rękę. Nas jednak interesują w tym momencie głównie słuchawki a nie wzmacniacze, tak więc skupmy się na nich.

Prawdę rzekłszy, za wiele do powiedzenia nie ma, bo nic nowego się nie pokazało. Stare Grado ciągle były cichsze, bardziej aksamitne, bardziej powłóczyste i bardziej przestrzenne, a także z mocniejszym basem. Naprzeciw nich nowe grały dużo głośniej, dużo szybciej, bardziej zawadiacko i dynamicznie. Górną linię melodyczną miały bardziej poszarpaną, a bas bardziej ukierunkowany na rytm i prędkość niż na głębokie schodzenie.

Słowo o samej głębokości w odniesieniu do brzmienia. Jedne i drugie słuchawki grały bardzo głębokim, świetnie nasyconym dźwiękiem, tak więc nie należy podejrzewać, że te nowsze są jaśniejsze i jazgotliwe. Jednakże nie sposób też nie zauważyć, że te nowe mają wyższą tonację. Zdecydowanie większy nacisk kładą na górne rejestry, w żadnym stopniu ich nie cofając ani łagodząc. Tych sopranów miały naprawdę dużo, więcej nawet niż stale brane do porównania flagowe AKG, co jednak nie znaczy, że brakło tym sopranom kultury i innych cech pożądanych. Przeciwnie, bardzo okazywały się efektowne i dzięki nim cały przekaz skrzył się i bardzo świeżo wyglądał, a także nabierał tempa, niczym lisztowski popis błyskawicznego palcowania wysokich nutek, doskonale znany i stanowiący wyzwanie dla wszystkich wirtuozów. Dochodziła do tego lepsza przejrzystość – taka na wskroś – a co za tym idzie jednoznaczne odejście od charakterystycznego dla starszych wersji kłębienia się dalekich planów, ech wszelakich spiętrzonych i mrukliwego, stanowiącego wszechobecną niemal dekorację basu, tworzącego wraz z tym kłębieniem swoistą atmosferę przymroczonej tajemniczości i wyjątkowo gęstego esencjalizmu. Miast tego nowa wersja proponowała sopranową strzelistość, krystaliczną przejrzystość i rytmiczne tętnienie w o wiele szybszym tempie. Inna też była proponowana przez nią scena, co wraz z tą szybkością, przejrzystością i sopranowością stanowiło clou nowości. Nowe GS1000e grają bowiem trochę jak w stylu RS-1. Kiedy w 2006 roku pierwsze GS1000 się pojawiły, niektórzy narzekali na ich daleko odsunięty pierwszy plan i wielki spektakl sceniczny rozpościerający się daleko przed słuchaczem w miejsce jego poczucia bezpośredniej obecności na scenie. No cóż, nie można mieć zarazem deszczu i pogody. Albo wielka scena i rozległe plenery widziane z jakiegoś podwyższenia, albo bezpośrednie uczestnictwo i wmieszanie się w tłum z otoczeniem na wyciągnięcie ręki. W tej mierze nowe Grado próbują znaleźć złoty środek. Nie wrzucają nas na scenę, a tylko pierwszy plan przybliżają i wyciągają wokalistów przed muzykę, a cały plener próbują zachować w dużej formie, jednak bez tego wsparcia ze strony pogłosów i spowijającego dal mroku, co nie pozwala im budować tamtej atmosfery tajemniczego ogromu.

I w sumie wypada powiedzieć, firma Grado starała się odnaleźć złoty środek – coś pomiędzy przejrzystością K812, a muzykalnością GS1000i.

W efekcie scena ląduje bliżej i okazuje się mniejsza. Widać ją za to na wskroś i jeżeli ktoś nie lubi muzycznych niedomówień tylko chce mieć wszystko dokładnie na oku, to tutaj znajdzie czego mu trzeba.

Z ASL Twin-Head

Po tak szczegółowych porównaniach na trzech doskonałych wzmacniaczach uzupełnianie tego kolejnym to już tylko kosmetyka. Nic nowego nie miało się prawa ukazać i nic się nie ukazało. Pojawiły się oczywiście różnice w sposobie gry obu urządzeń lampowych, ale ich charakterystykę musimy odłożyć do czasu aż się Cary wygrzeje, czyli do jego własnej recenzji. Tyle tu można napisać, że oszlifowany i wyprażony latami użytkowania Twin-Head był z natury rzeczy bardziej przyjazny wersji GS1000e w tym sensie, że potrafił łagodzić jej zawadiackie maniery i narowistą porywczość. Wcale jednak nie było tak, że z Cary lepiej wypadły Grado stare, a z Twin-Head nowe. Nic z tych rzeczy. Bo weźmy taki przykład: Płyty XRCD uważane są za najlepsze i faktycznie dawkę bitów od zwykłych większą mają. Dlatego czas nagrania z reguły jest u nich krótszy, bo je to oczywiście czasowo ogranicza, wcześniej wyczerpując dostępną pojemność. Ale nie w tym rzecz, bo nie tylko ilość bitów decyduje o jakości nagrania. Decyduje także inżynieria operowania sceną i dynamika. Kwestie sceniczne tu pominiemy, a skupimy się na dynamice. Jak mówiłem Grado GS1000e są znacznie dynamiczniejsze niż GS1000i. Z kolei płyta XRCD Vienna, z nagraniami złotych czasów wiedeńskiego walca, jak to już kiedyś było mówione przy okazji porównywania słuchawek elektrostatycznych z dynamicznymi, dynamikę ma nienaturalnie spłaszczoną, co jest wprawdzie generalną zasadą sposobu prezentacji przez wszystkie niemal płyty CD, jednak zaznaczają się w odniesieniu do tej siły spłaszczania wyraźne różnice indywidualne, a poza tym są od tego chlubne wyjątki, które niezwykle cenię. Niektóre wydawnictwa wręcz ostrzegają, że ich płyty nie zostały dynamicznie skompensowane i każą brać to pod uwagę przy ustawianiu siły głosu. A dynamika jest jednym z elementów kluczowych i osobiście nie znoszę kiedy flet okazuje się grać prawie równie głośno jak cała orkiestra, a ludzkie głosy są głośniejsze od saksofonów i puzonów. A już szczególnie nie znoszę kiedy forte jest tylko trochę głośniejsze niż piano, bo wówczas z muzyki robi się błazenada i jakieś kretyńskie lelum polelum. Tego rodzaju błazeńską karykaturę płyta Vienna, za ciężkie w dodatku pieniądze nam oferuje i jedynym dla niej ratunkiem pozostaje wsparcie sprzętowe.

GS1000e to nie żaden odgrzewany kotle, tylko odważna i całkiem udana próba unowocześnienia brzmienia, które firmę Grado lata temu wyniosło na audiofilski piedestał.

No i tu nie da się ukryć, że Grado GS1000e tego rodzaju wsparcie oferowały w dużo większym rozmiarze niż GS1000i, a w efekcie pomimo mniejszej sceny i mniejszego czarowania zawsze w ich kreacji wypadała wyraźnie lepiej, zarówno z Cary jak i z Twin-Head. Nie było zatem generalizacji ani w odniesieniu do wzmacniaczy, ani gatunków muzyki. Była jedynie w odniesieniu do dynamiki zawartej na samych płytach, a to w tym sensie, że te dynamicznie kompletnie skopane zawsze wypadały lepiej na nowych GS1000e. Reszta pozostawała kwestią wyborów i oczekiwać słuchającego.