Relacja: Moje Audio na Audio Video Show 2018

 Tytuł nie jest trafiony, ponieważ nic nie mówi. Owszem, jest taki dystrybutor w pięknym mieście Wrocławiu (naprawdę pięknym, wartym zwiedzenia), ale kto wie dokładnie, czym to Moje Audio handluje, co można od nich dostać? Zaraz to trochę przybliżę, lecz wpierw zaanonsuję, że słowa te zostają spisane, ponieważ spośród sal w których nie wystawiano systemu kosztującego coś koło miliona, ta mi się najbardziej podobała. Fakt, tanio tam nie było, na wystawiony u nich zestaw trzeba w razie ochoty solidnie się wykosztować, niemniej królujące tam głośniki fińskiego Gradienta – model 1.4 – to w porównaniu z innymi równie świetnie grającymi coś naprawdę skromnego za ledwie dwadzieścia pięć tysięcy, a nie dwieście pięćdziesiąt na przykład.

Zacznijmy od początku. Nad odpowiednim zasilaniem czuwał tam kondycjoner Reimyo ASL 777 (25 tys.), źródło zaś było podwójne, to znaczy był nim flagowy dla swego producenta odtwarzacz plikowy Lumin X1 (57,5 tys.), ale materiału nie czerpał z jakiegoś dedykowanego sobie dysku, ani tym bardziej z byle czego, tylko serwera Fidata HFAS1 (40 tys.), co – jak mi na miejscu wyjaśniono – miało na jakości brzmienia wpływ decydujący. Z tego podwójnego źródła sygnał trafiał do też podwójnego, dzielonego wzmacniacza włoskiej Normy (44 tys.) i stamtąd kablami głośnikowymi Luna Cable Orange (bardzo tanimi i może dlatego rzuconymi byle jak na podłogę) do wspomnianych Gradient 1.4, a wszystko pod uzupełniającą pieczą kablową analogowych interkonektów i zasilających Hijirii oraz starszych Harmonix, w domenie zaś cyfrowej przewodów samej Fidaty; i z uzupełnieniem o audiofilskie stelaże Music TOOLS oraz porozstawiane na wszystkich ścianach ustroje akustyczne Acoustic Manufacture.

Co przy tym osobliwe – to cała impreza w malutkim pokoiku Hotelu Sobieski, gdzie przepierzenia do powalenia jednym kopniakiem i na podłodze wykładzina wprost na wylewce gipsowo-cementowej, że czysta akustyczna rozpacz. A mimo to…

Sam gospodarz wyróżniał zwłaszcza serwer Fidaty (faktycznie, audiofilskiego cacko prosto z japońskiej szkoły szlachetnego brzmienia), ale pomimo świetnej jego prezencji i rewelacyjnej najwyraźniej pracy oczy najbardziej przyciągały niezwykle wyglądające głośniki Gradienta. Przy czym odnotować należy nie tylko fakt ich niezwykłego wyglądu kuli ustawionej na zwężającym się ku górze walcu i wraz z tym technologii umożliwiającej budowanie ogromnych scen dźwiękowych nawet w tak malutkich jak ta salkach, ale też wspomnieć o zaliczeniu ich do elitarnego grona najlepszych wyrobów przemysłowych w całej powojennej historii Finlandii, co uhonorowane zostało specjalną nagrodą państwową. I po tym, co usłyszałem, nie mam wątpliwości – nagroda się należała, stanowią wyjątkowy popis. Ale też smutna związana z nimi wiadomość: są ostatnim dziełem w dorobku założyciela Gradient Labs Ltd – inżyniera Jormy Salmi – który jeszcze w 1984 roku zbudował na specjalne zamówienie głośniki dla helsińskiej Sibelius Academy – największej wyższej uczelni muzycznej w Europie.

Skupmy się wszakże na brzmieniu, bo ono jedno się liczy, a nie jakieś akademie, nagrody; to ono nas tam przywiodło.

Pierwsze skojarzenie po skoncentrowaniu się na nim: „Przytłaczanie bez przytłaczania.”

– Dźwięk pozbawiony nachalności i tak jak u Grobel Audio z Destination nie podpierany głośnością, mającą swoim „dymem” maskować niedostatki i jednocześnie podkręcać nastrój. Puszczony nawet cicho i dopiero na moją prośbę podbity do poziomu naturalnego muzykowania. (Ta cichość, tak nawiasem, to jednocześnie preferencja samego gospodarza, miłośnika łagodnie brzmiącego jazzu z analogowej płyty, jak i z uwagi na obecność w sali szefa marketingu Fidaty, także wolącego łagodność brzmienia.) Sam jednak preferuję realistyczne poziomy głośności, choć z zawodowych obowiązków zmuszony jestem sprawdzać także jakość po obu ich stronach. Toteż słuchałem cicho, średnio głośno i głośno, na każdym z pułapów nie odnotowując zniekształceń.  A zatem, potencjalny nabywco: może się tym nie martwić – głośniki Gradient 1.4 z dzikim hałasem bezproblemowo sobie radzą i cichuteńko też potrafią.

Co niewątpliwie jest ważne, bo co będziemy udawali: czasami nachodzi chętka żeby dziko przywalić, a dla muzyki rockowej, z bliska odbieranego jazzu, czy wielkiej symfoniki słuchanej z pierwszych rzędów, to coś naturalnego właśnie. Ale tor opisywany nie tylko „bezproblemowo sobie radził” po obu stronach i na środku głośności, ale porażał wręcz jakością i stąd wspomniane „przytłaczanie”. Bez uciekania się do wysokiej głośności sprowadzał wykonawców w wymiarze tak realnym, że namacalność zupełna i jak zawsze w tych razach magia. Bo jak wielokrotnie już to podnosiłem – zjawisko obecności drugiego (fundamentalny problem filozofii fenomenologicznej, latami wałkowany i ostatecznie nie rozwiązany przez Husserla) przywoływane za pośrednictwem takiego jak tu dźwięku przebija w sposób deklasujący najlepsze nawet próby wykreowania tej obecności obrazem.

Usiadłem blisko kolumn, tworząc wraz z nimi trójkąt równoboczny o bokach na jakieś dwa metry, i chłonąć jąłem niezwykłość. W tak kameralnym otoczeniu budowała się niecodzienna nawet jak na AVS (gdzie sal dużych tyle) sceneria znaczona poetyckim pięknem; każdy dźwięk, od cichego po najgłośniejszy, podany z mistrzowskim kunsztem bezumownej, bezdyskusyjnej realności.

Zacznijmy może rzecz przybliżać od tej właśnie scenografii, gdyż jak na takie pomieszczenie była niewiarygodna. W sposób jawny przekraczająca bariery fizyczne, tak jakby ścian nie było. Zdumiewająco zwłaszcza głęboka, do czego wprawdzie zdążyłem przywyknąć, ale u siebie, na metrażu przeszło dwudziestu pięciu metrów, i z głośnikami odstawianymi na dwa lub więcej metrów od ściany tylnej, a nie, jak tu, na mniej niż jeden i bliziuteńko ścian bocznych, że niemal ocieranie się o akustyczne panele. Dźwięk niósł się poprzez nieobecne ściany, przenosząc słuchacza do filharmonii, kościołów, wnętrz o dowolnej wielkości. Nieodmiennie kreując żywą przestrzeń o równej samym dźwiękom namacalności, że wszystko w sobie i na sobie czułeś. „No, wreszcie!” – pomyślałem – bo chociaż kolumny monitorowe Diapasona albo podstawkowe Raidho też taką magią się parają i rewelacyjne mają w jej kreowaniu efekty, to jedne trochę, a drugie wielokrotnie więcej kosztują.

Poza tym tych niewiele droższych Diapasonów nie słyszałem taką scenę organizujących w tak małym pomieszczeniu (chociaż niewykluczone, że potrafią), natomiast Raidho owszem, ale one są teraz, po parokrotnych podwyżkach, przeszło trzy razy od tych Gradient droższe. Nie są przeto lekiem z wyboru ani w ogóle rozwiązaniem dla przeciętnego audiofila, podczas gdy Gradient jak najbardziej, co tym jeszcze się wzmacnia, że Raidho trzeba ustawiać bardzo daleko od ściany tylnej (w tak małym pomieszczeniu w okolicach połowy głębokości pokoju) i na dodatek po skosie bijące tylnym bass-refleksem prosto w ścianę boczną, bo bas inaczej  się nie wyklaruje. A Gradienty – proszę bardzo! – stać mogą niemal w kącie. Z korespondencji wiem zaś, jak wielu audiofili w małych pokojach się morduje i jak to dla nich będzie ważne.

Dopowiedzmy jeszcze o samym brzmieniu coś więcej niż „żywość”, „przestrzeń” i „namacalność”. Kolejną cechą wielkiej wagi była analogowość. Znam liczne wypowiedzi głoszące bezdyskusyjną wyższość płyt CD na muzyką braną z plików i sam niejednokrotnie byłem świadkiem, że tak faktycznie się działo. Ale na to remedium jest właśnie serwer Fidaty. Droga zabawka, lecz jakże pożyteczna. W droższej wersji z 2T pojemności dyskiem SSD sparowana z odpowiednim czytnikiem, jak ten tutaj Lumin, śmiało mogąca konkurować z najbardziej nawet elitarnymi odtwarzaczami CD/SACD zarówno pod względem samej melodyki brzmienia, jak i równie istotnej dynamiki. Analogowość tam usłyszaną określiłbym jako niemalże zupełną, względem najlepszych gramofonów słabszą w sensie makroskopowego odczucia jedynie o czynnik energii.

Tak, owszem, gdyby się wsłuchać, sięgnąć do bezpośrednich porównań, przekaz gramofonowy okazałby się bardziej płynny, koherentny, muzycznie skonsolidowany; ale tak samo jak u Grobel Audio, obecna w sali Moje Audio analogowość cyfrowa była zdumiewająca, dalece przekraczająca oczekiwania. Po blisko czterech dekadach (debiut CD to 17 sierpnia 1982) osiągająca nareszcie to, co miała dawać od początku – brzmienie źródłowo cyfrowe nieodróżnialne od analogowego. A przynajmniej nie tak natychmiast i nie dla niewprawnego ucha.

Co jeszcze? Jeszcze wzmagające realizm wrażenie sceniczności, autentycznego dystansu. Wykonawcy faktycznie jak na scenie, mocne poczucie estrady. Włącznie z oddechami na mikrofonach i mocnym doznawaniem pomieszczeń, że głos zawsze z towarzyszeniem oprawy akustycznej. Wyjątkowo plastyczne także obrazowanie w sensie oddania atmosfery i charakteru nagrań. I jako tego efekt hipnoza, szybko przejmująca kontrolę nad słuchaczem poprzez stapianie go z muzyką w konkretnym miejscu i stylu, ale jedynie poprzez ducha samych nagrań, bez żadnych dodatkowych upiększeń. Ale właśnie w takim podejściu potężne zejścia basowe, kontrabas całkiem jak prawdziwy i bardzo mocny dotyk. A dotyk, moi drodzy, to coś właśnie takiego, bez czego audiofilska magia najwyżej połowiczna.

Pliki nie były w tym wypadku sporządzone przez gospodarza z płyt CD, tylko kupione jako gotowe od profesjonalnych dostawców. Nie umiem powiedzieć, na bazie jakiej aparatury sporządzone, nie wiem nawet, czy to jest do sprawdzenia, ale jakość okazała się bez zarzutu, nie to co jakiś zwykła internetowa bieda. Słoneczne ciepło muzyki przy całkowitej spójności, pełnym wachlarzu indywidualizmów i podkreślanej już parę razy fizycznie dotykowej namacalności, współgrało z potęgą i dynamiką brzmienia. Bo pełny wolumen dynamiczny, jak u najlepszych pod tym względem odtwarzaczy, nie gorsza od niego szybkość dźwięku, natychmiastowe narastanie, sycące wypełnienie, pełnia brzmieniowej kreacji. Przy czym – raz jeszcze to podkreślę – żadnego upiększania poprzez nadmierne przeciąganie fraz, czy jakieś sztuczne pogłębianie. Dźwięki, w imię naturalności, bez lampowego dopieszczania –  bez nie chcących wygasać brzmień – tylko wszystko w realistycznych tempach na rzecz muzycznej wartkości. Tak więc czarowanie jedynie naturalizmem i z życia braną witalnością, a nie odwoływaniem się do brzmieniowego przesytu. Przede wszystkim realizm – realizm najwyższej próby – a tylko w razie odpowiednich nagrań także i tajemniczość. Co nie przeszkadzało temu, że trzy zdania zapisałem:

– „Przestrzenność w pełnej magii.”

– „Brzmienie w pełni magiczne.”

– „Dynamika w pełnej magii.”

Tak, było tam magicznie na wielorakość sposobów i najbardziej magicznie spośród niewielkich sal. Granie stuprocentowo analogowe z cyfrowo-plikowego materiału o w pełni realistycznej fakturze i na bez ograniczeń scenie, stopione w stuprocentowo realistyczny spektakl. A zatem da się z plików i da w małym pokoju; szkoda jedynie, że nie da tanio. Ale i to może przyjdzie z czasem, a póki co jest jak jest. Ma się rozumieć – Fidatę i Lumina można zastąpić mniej nieco kosztującym gramofonem i jakościowym dlań przedwzmacniaczem, ale wygodę plikowego grania i jakże cenną oszczędność miejsca zajmowanego przez nośniki diabli wraz z tym zabiorą. Poza tym żadne myjki, dodatkowe kable zasilające (a ile one kosztują!) oraz specjalny interkonekt pomiędzy gramofonem a przedwzmacniaczem; taki ze wzmocnionym ekranem. Tu sterowanie z laptopa – siedzisz i tylko słuchasz, a płyt na dyskach Fidaty tysiące…

To tyle, gdy chodzi o najlepsze brzmienia na zeszłorocznym AVS, na tym temat się wyczerpuje.