Recenzja: Sony Qualia 010-MDR1

Bywają rzeczy rzadkie, ekskluzywne, kolekcjonerskie. Trafiają się pośród nich także słuchawki. Takimi słuchawkami są między innymi Sony Q010-MDR1. W czasach gdy je oferowano, a więc w latach 2004-2006, należały do prestiżowej serii Qualia, mającej sławić możliwości techniczne koncernu Sony, od zawsze słynącego z prymatu pod względem technologicznym. Tego rodzaju prymat jest zjawiskiem sporadycznym, ale też nie całkiem odosobnionym. Pewne firmy potrafiły zajmować pozycje dominujące i utrzymywać je przez dekady. Takimi firmami były Nagra na rynku magnetofonów profesjonalnych czy Rolls-Royce na rynku limuzyn. Taką firmą było też Sony na rynku telewizorów, czyli rynku dla elektroniki użytkowej najważniejszym. Przez ponad trzy dekady poczynając od 1968 roku jako jedyne produkowało kineskopy Trinitron, wycinane z walca a nie kuli, dzięki czemu całkiem płaskie na osi góra-dół, a przy tym mające lepszy od konkurencji system konwergencji i reprodukcji kolorów. Nikt przez długie lata nie potrafił jakościowo przebić patentu Trinitron, czym Sony się wielce szczyciło i czym gnębiło konkurencję, dyktując wyższe ceny i poniewierając innymi producentami kineskopów w opisach technicznych. Pamiętam siebie jak w 1974 roku zobaczyłem pierwszy raz malutki telewizorek Sony. Stał na wystawie sklepu ZURT-u, otoczony przez rosyjskie kolorowe Rubiny oraz polskie czarno białe Beryle i wyglądał jak produkt pozostawiony przez wyższą cywilizację. Zupełnie nie rozmazane, bajecznie kolorowe ryby pływały pośród koralowej rafy, a ja patrzyłem jak urzeczony. Na kolorowym Rubinie znajomych podczas piłkarskiego meczu koszulki piłkarzy o dziwnych odcieniach mających naśladować czerwień i błękit biegały spory kawałek za piłkarzami i wyglądało to rozpaczliwie. W porównaniu z tym obraz na ekranie tego Sony był jak wcielenie doskonałości.

Telewizory Trinitron nie były jedynym wyrobem, którym Sony dręczyło konkurencję. Był nim także sławny walkman i były nim też słuchawki MDR-R10, których obszerna recenzja na łamach hifiphilosophy widnieje już od dość dawna. Słuchawki te były produkowane przez dziesięć lat, a zaprzestano ich wytwarzania w 2002 roku. Brak takich popisowych słuchawek najwyraźniej musiał jednak doskwierać kierownictwu sławnego tokijskiego koncernu, skoro niecałe dwa lata później zaprezentowano następcę – kolejne słuchawki dynamiczne mające wyrastać ponad wszystkie inne. Czasy wielkiej dominacji wielkiego Sony miały się wszakże wówczas ku końcowi; konkurencja nadrobiła technologiczne zapóźnienia i Philips, Panasonic, JVC oraz inni zaczęli oferować telewizory podobnej co Sony klasy. Tymczasem samo Sony popadło w tarapaty finansowe, mając za sobą nieudaną wojnę o wypromowanie formatu Beatamax i kompletnie przegrany w efekcie rynek magnetowidów, który mimo to zajadle przez długie lata usiłowało urabiać na swoją modłę, nie chcąc przyznać się do porażki. Wraz z tą porażką znacznemu ograniczeniu uległy fundusze na wyroby popisowe i w efekcie seria Qualia okazała się ostatnim szarpnięciem nadwyrężonego wojnami rynkowymi kolosa, próbującego raz jeszcze dowieść swej dominacji. Krótkim zrywem zakończonym niepowodzeniem. Tego rodzaju techniczne popisy bywają bowiem szalenie kosztowne i potencjalnie niebezpieczne. Pod zarządem Ferdinanda Piëcha koncern Audi-Volkswagen też chciał dowieść swej wyższości nad BMW i Mercedesem, omal nie przypłacając tego bankructwem. Prowadzenie kampanii mających dowodzić własnych przewag wymaga bowiem gigantycznych funduszy i przede wszystkim należy mieć faktycznie zaplecze technologiczne lepsze od innych, a nie tylko udawać że się ma. Dywagacje nad historią konkurencyjnych zmagań rekinów technologicznych nie są tu jednak naszym tematem; są nim słuchawki Q010- MDR1, będące jednym z odprysków powstałych przy tego rodzaju zmaganiach, rzadkim i cennym przykładem technologicznego popisu.

Przekopałem Internet i znalazłem w nim jedynie dwie dotyczące tych słuchawek recenzje, a ściślej sprawozdania o ich użytkowaniu. Żadne z tych sprawozdań nie powstało w redakcji branżowego periodyku, ale oba pochodzą od osób dobrze obeznanych z tematem i osłuchanych. Rzecz charakterystyczna – diametralnie różnią się co do oceny. Jedno jest zdecydowanie negatywne, drugie jak najbardziej pozytywne. I jest to, można rzec, w przypadku słuchawek Sony Qualia regułą. Nie ma chyba drugich o takiej polaryzacji opinii i tak skrajnie, na przeciwległych biegunach rozbudzonych emocjach. Według jednych stanowią kompletne rozczarowanie i jedną wielką porażkę, według innych to najlepsze słuchawki na świecie. Nie brak oczywiście opinii pośrednich, w stylu „tak, ale..” lub „nie, jednakże…”, przy czym grono osób mających okazję słuchać tego wybryku technologicznej natury pozostaje bardzo wąskie, jako że powstało tych Quali coś około dwustu pięćdziesięciu, przy czym sprzedawane były z półki jedynie w Japonii a na zamówienie jeszcze tylko w USA. Sprzedawane w dodatku króciutko, rok z kawałkiem zaledwie, przy czym cena w Japonii opiewała na 250 tysięcy jenów, a w USA w zależności od oferenta i okresu sprzedaży było to pomiędzy 2600 a 3300 dolarów. Nic w tej sytuacji nie ma dziwnego, że na aukcjach pojawiają się teraz bardzo rzadko i uzyskują wysokie ceny. Dobrze zachowany egzemplarz to wydatek z okolic pięciu tysięcy dolarów i z reguły efekt dość żmudnych poszukiwań.

Budowa i technologia

Sony Qualia 010-MDR1

   Od strony konstrukcyjnej słuchawki Sony Qualia mają pewną specyfikę, która ma ponoć dla ich prawidłowej oceny znaczenie decydujące; oferowano je mianowicie jak ubrania w różnych rozmiarach. Były więc Qualie małe, duże i średnie, przy czym konia z rzędem temu kto zgadnie jakie to w praktyce dawało efekty. Japończycy jak wiadomo nie są wysocy i raczej drobnej postury, tak więc należałoby przypuszczać, że zastosują numerację zaniżoną lub co najwyżej normalną. Z wędrówek z żoną po sklepach odzieżowych (bardzo lubię stroić moją piękną żonę) wiem, że numeracja odzieży hiszpańskiej jest zaniżona a niemieckiej zawyżona względem polskiej, ponieważ Hiszpanki są od Polek drobniejsze a Niemki bardziej grubokościste. Tymczasem duży rozmiar słuchawek Sony Qualia zaprojektowano jeśli wierzyć internetowym relacjom prawdopodobnie z myślą o górskich gorylach, których potężnie wysklepione mózgoczaszki najlepiej do nich by pasowały. Tak w każdym razie twierdzą ci, którzy z tym dużym rozmiarem mieli do czynienia. Kto zatem biorąc za podstawę poprawkę na drobną posturę Japończyków zamówił słuchawki w rozmiarze „big”, mógł się poczuć zmieszany, przeszacowując w efekcie dramatycznie swoje wymiary. A wymiar ma w tym wypadku znaczenie zasadnicze, ponieważ dobrany niewłaściwie powoduje degradację dźwięku. Takie jest zdanie tych, którzy taki niedobrany wymiar osobiście testowali i tak brzmi najczęściej przywoływany przez zwolenników Quali argument, mający tłumaczyć niechęć do nich tak licznej rzeszy słuchających. Nie jest wszakże tak źle; słuchawki które do mnie dotarły miały rozmiar średni i w ustawieniu bliskim największego, na które musiałem z niższego je przeskalować, akurat idealnie pasowały do mej arcymądrej, audiofilskiej głowy, dokładnie obejmując zawartą w niej rozległą wiedzę o życiu, filozofii i aparaturze audio. A ponieważ głowę mam bardzo mądrą ale niespecjalnie dużą, nieszczególnie trafiają do mnie te okrzyki oburzenia osób „oszukanych” przez Sony źle dobraną numeracją.

Nad ergonomią i wyglądem słuchawek Sony Qualia trzeba się jednak nawet i bez tych zawirowań wokół trzech rozmiarów dość mocno pochylić, ponieważ są wyjątkowe. Nie mam niestety dostępu do opisu technicznego samego producenta, bowiem stosowna broszura zawiera tekst wyłącznie japoński i zdaje się w innym języku w ogóle broszury te nie powstały, a to co producent ujął w tabeli technicznego opisu nader jest skromne. Postaram się jednak w przyszłości przesłać odnośny tekst do znajomego japońskiego konstruktora prosząc go by zechciał choć skrótowo przetłumaczyć go na angielski, a wówczas być może dowiemy się czegoś ciekawego, ale póki co pozostaje jedynie wiedza krążąca po Internecie, a wedle tej wiedzy słuchawki wykonano z włókien węglowych. Kompozyty węglowe, z których wykonywane są części poszycia samolotów i karoserie bolidów Formuły 1, znane są z niezwykłej wytrzymałości udarowej w połączeniu z o wiele większą lekkością od zamienników tytanowych czy aluminiowych, tak więc musiało to znaleźć odzwierciedlenie w walorach słuchawek Qualia. Nie będę oczywiście sprawdzał młotkiem na ile są wytrzymałe, ale że są leciutkie i wyglądają efektownie, to fakt. Ażurowa konstrukcja, podobnie jak szeroki pałąk nagłowny, w którym tradycyjne piankowe wyścielenie zastąpiono materiałową siateczką, są co do wyglądu nietypowe i można powiedzieć futurystyczne. Słuchawki wyglądają jakby powstały za parędziesiąt lat a nie dziesięć lat temu. Wrażenie to jest potęgowane przez wygodę. Muszle zamocowano sztywno na osi przód tył, a mimo tego są to najwygodniejsze słuchawki z jakimi miałem styczność. Osiadają na głowie perfekcyjnie, siedzą mocno, a ich lekkość jest znakomita. Być może mam nietypową, japońską głowę, bo czytałem wiele relacji o ich spadaniu i ogólnie narzekań na samopoczucie po założeniu, ale sam mogę się wyrażać wyłącznie w superlatywach – spasowały mi idealnie.

Bodaj najbardziej kontrowersyjne słuchawki w dziejach

Wrażenie wygody potęgowane było w bardzo dużym stopniu konstrukcją padów. Te też są ewenementem, bowiem uszy wchodzą do nich w całości, tak więc same pady opierają się wyłącznie o skórę wokół ucha. Nie jest to wprawdzie nic niespotykanego, wiele słuchawek padami obejmuje ucho zupełnie go nie dotykając, ale niespotykana jest wielkość komory rezonansowej to ucho tutaj okalającej. Nie ma cienia wątpliwości, że konstruując swe HD 800 Sennheiser wzorował się na słuchawkach Sony Qalia, a być może nawet nabył jakieś patenty. Nie powtórzył wprawdzie w ramach oszczędnościowych konstrukcji z włókien węglowych, zastępując ją zwykłym plastikiem, ani też kształtu pałąka oraz padów, ale ogólny zamysł z objęciem szeroko ucha i utopieniem go w dużej komorze rezonansowej o ustawionych pod dużym kątem przetwornikach został skopiowany dokładnie. Daje to zupełnie inne poczucie bycia w słuchawkach niż zwykle i mnie przynajmniej ono bardzo odpowiadało.

Budowa i technologia cd.

Miały być pokazem siły i innowacyjności

   Kolejna rzecz nietypowa to regulacja wysokości zawieszenia. Jako jedyna z mi znanych jest sztywna, to znaczy ustawia się ją po odkręceniu z każdej strony dwóch maleńkich śrubek i pieczętuje ich zakręceniem. Czyni to słuchawki dopasowanymi dokładnie tylko do jednego użytkownika, ale eliminuje obawy o wyrobienie się mocowania. Samo rozwiązanie śrubowe stanowi tu niewątpliwie następstwo użycia kompozytów węglowych, nie nadających się do suwakowego trybu regulacji.

Nie mając dostępu do japońskiego opisu niewiele mam niestety do powiedzenia o najważniejszych w tym wszystkim przetwornikach. Jest raczej pewne, że nie użyto do ich budowy biocelulozowych membran znanych z modelu R10, ale ręczyć za to nie można. W tekście japońskim widnieje wielkość 100 mikronów, odnosząca się prawdopodobnie do ich grubości. Widać tam też rozmiar 50 mm, określający średnicę oraz wartość 1500 mW, opisującą maksimum mocy wejściowej.  Reszta pozostaje zagadką. Znalazłem jednak w Internecie wzmiankę, że diafragmę wykonano z nano-kompozytu. Wiadomo też, że obudowa komory rezonansowej zrobiona została z cieniutkiego aluminium i też po części z kompozytu. Słuchawki przenoszą ogromne pasmo od 5 Hz do 120 kHz, a impedancja wynosi 70 Ohmów.

Kolejną z istotnych spraw konstrukcyjnych jest kabel. Okazuje się dość krótki i cienki o średniej sztywności, przy czym wykonano go z miedzi OFC o czystości 6N i jest odpinany. Daje to możliwość zastępowania go innym, przy czym można przeczytać w Sieci relacje o dobroczynnych skutkach użycia przewodów z czystego srebra i symetrycznych. Osobiście byłbym zdania, że użycie w miejsce oryginalnego przewodu od Entreqa mogłoby dać znakomite efekty, ale to oczywiście czysta zgadywanka. Optowałbym jednak za miedzią a nie srebrem.

Godnym kontynuatorem sukcesów jej stwórców

Od strony estetycznej wspomnieć należy, że słuchawki były dostępne nie tylko w trzech rozmiarach ale i w trzech wersjach kolorystycznych, z padami o barwie czerwonej, niebieskiej lub czarnej. Te które miałem były jednolicie czarne i bardzo mi to odpowiadało, choć co się ma na głowie i tak nie widać, a słucha się najlepiej z zamkniętymi oczami albo w ciemnościach.

Wraz z Qualią dostarczano futurystycznie wyglądający stojak, a całość pakowana była do kartonowego pudła nie mającego żadnych pretensji estetycznych. Tak więc Sony poszło tu za przykładem firmy Grado, odrzucając tradycyjny dla wyrobów luksusowych styl pakowania w wykwintną oprawę. Za wszystko, jak mówiłem, słono trzeba było zapłacić i bardzo się przy tym śpieszyć, jako że słuchawki zniknęły z rynku po dwóch zaledwie latach. Stanowią teraz obiekt wręcz muzealny i przedmiot tęsknych westchnień pragnących je usłyszeć, a o trudności w ich pozyskaniu niech świadczy, że były to jedne z ostatnich „wielkich słuchawek”, których nie udawało mi się posłuchać. (W tej lidze spośród dawnych pozostały jeszcze Grado HP-1000, Audio-Technica ATH-L3000 oraz Yamaha YH-1000.)

Odsłuch

Ale na ile się to udało?

   Jak wspominałem, brzmienie sławnych Quali stanowi przedmiot zaciętych sporów i diametralnie różnych ocen. Potęgowało to i tak wielkie związane z ich słuchaniem oczekiwania, a dodatkowym atrybutem o wielkiej wadze był fakt, że miałem też pod ręką przesławne Sony MDR-R10, będące najsławniejszymi słuchawkami dynamicznymi w dziejach. Przejdę od razu do rzeczy i napiszę, że MDR-R10 nie przypadkiem są poczytywane za najlepsze i najsławniejsze. One po prostu takie są. Relacja pomiędzy nimi a modelem Qualia przypomina do pewnego stopnia różnicę pomiędzy AKG K1000 a AKG K701, albo między Sennheiserem Orpheusem a Sennheiserem HD 800, opierając się jednak na innych przesłankach. Podobne jest bowiem we wszystkich tych przypadkach ogólne doznanie większej przyjemności czerpanej z odsłuchu, ale jego techniczne zaplecze ma inny charakter. K701 i HD 800 to po prostu od swych sławnych poprzedników słuchawki słabsze pod każdym względem. Najnormalniejszy w świecie niższy poziom jakościowy, o który nie ma się nawet co spierać tak jest oczywisty. Natomiast relacje pomiędzy R10 a Qualią układają się inaczej. Nim do nich przejdziemy chciałbym jednak poczynić uwagę natury ogólnej.

Rozmawiałem o tym z paroma osobami i wszyscy byliśmy zasmuceni i poirytowani faktem, że oto na naszych oczach, a ściślej na naszych uszach, dokonuje się w pewnej dziedzinie ewidentny regres techniczny. Przez te dwa dni, przez które gościły u mnie tym razem Sony MDR-R10, czyniłem wiele porównań między nimi a czołowymi słuchawkami doby obecnej – Sennheiserem HD 800, Denonem AH-D7100, Audio-Techniką ATH-W5000 i Grado PS-1000. Czyniłem te porównania na jednych z najlepszych wzmacniaczach słuchawkowych – gruntownie zmodyfikowanym ASL Twin-Head, Bakoonie HP-21 i Phasemation EPA: 007; i we wszystkich tych porównaniach słuchawki współczesne grały jak zepsute. Stosunkowo najdzielniej broniły się Grado PS-1000, które wraz z Bakoonem stworzyły znakomity duet, ale już na tym samym Bakoonie Sennheisery HD 800 poległy tak sromotnie, że szczerze mówiąc rozpacz mnie ogarnęła. Piękno, elegancja i precyzja brzmienia dawnych Sony tak przeraźliwie były większe, że pozostawało tylko natychmiast te Sennheisery ściągać i starać się o nich zapomnieć. Na wysokiej klasy aparaturze przenośnej, czyli na iRiverze AK120 wspieranym przez ALO Audio Continentala V3 jeszcze się jakoś te Sennheisery broniły, ale na odtwarzaczu CD z Bakoonem czy Phasemation poległy z takim kretesem, że litość brała. I próżno się powoływać na jakieś nieodpowiednie kable, bo przecież i Sony, i Sennheisery miały oryginalne okablowanie.

Cóż, pod względem wygody jest to spory sukces

Jak to możliwe? Gdzie postęp? Dlaczego dwadzieścia lat temu produkowano słuchawki o tyle lepsze? I co to wszystko tak naprawdę oznacza? Wszak czerpiąc porównania z przemysłu samochodowego albo od producentów telewizorów należałoby oczekiwać w dobie obecnej słuchawek zdecydowanie lepszych od Orferusza czy R10, a tymczasem próżno szukać nawet podobnych. Jedyny chlubny wyjątek to dzieła japońskiego Staksa, dzielnie swym nowym flagowcem SR-009 stającego w szranki z samym Orfeuszem i w pewnych wzmacniaczowych okolicznościach (aczkolwiek bardzo nietypowych i wyżyłowanych) mogącego z nim walczyć jak równy z równym.

Odsłuch cd.

Czas jednak najwyższy rozprawić się z legendami na temat ich brzmienia

   Wrócimy do tej problematyki przy okazji recenzji wzmacniacza Bakoon, a teraz pora na Qualię. I tu zarysowuje się problematyka inna, aczkolwiek w sumie nie prostsza. Otóż słuchawki Sony Qualia stoją niewątpliwie na poziomie jakościowym ogólnie wyższym niż HD 800 albo AKG K701. Pewne rzeczy potrafią robić w sposób znakomity, na przykład przydawać przestrzenności instrumentom dętym.  Są przy tym oszałamiająco wręcz szybkie i dynamiczne. Bez cienia wątpliwości to najszybsze słuchawki dynamiczne jakich słuchałem i raczej nie popełnię błędu kiedy napiszę, że szybsze także od elektrostatów. Obecne podczas tych testów bardzo przez wielu cenione (i słusznie) Sony CD3000, będące czymś w rodzaju uproszczonej wersji MDR-R10, były przy nich jak ślimak, a same MDR-R10 też okazały się minimalnie wolniejsze. Najbliżej były AKG K1000, właściwie nie wolniejsze, tylko że je z kolei napędzał znany z wyjątkowej szybkości wzmacniacz o mocy 25 watów, tak więc porównanie nie było adekwatne. Same zaś Qualie to szybkościowy szał. Nie wiem czy widzieliście taki stary, czarno biały film, na którym z przyśpieszoną prędkością patrząc z pozycji maszynisty przejeżdża się w parę minut z Londynu do Liverpoolu. Tak właśnie grają Qualie. Pędzą jak szatan. Rytm porywa, a ręce i nogi podrygują do taktu same. I jeszcze ta dynamika, całościowa potęga brzmienia, wielka scena, precyzja wysławiania i niesamowite wysokie tony. Przy całkowitym braku sybilacji (co najdokładniej sprawdziłem) i fantastycznej przyjemności ich percypowania, wzbijają się niebotycznie wysoko, a w instrumentach dętych osiągają niespotykaną precyzję obrazowania przepływu powietrza i przestrzenności. A jednak kiedy po wysłuchaniu na Quali kilku utworów z rockowej płyty zespołu Green Day puściłem tą samą muzykę na własnych AKG, Qualie zostały całkowicie unicestwione. To była anihilacja. Oczywiście trzeba zaznaczyć, że te AKG zostały przekablowane przewodem Entreq Konstantin, tak więc uczciwe porównanie byłoby dopiero wówczas gdyby i Qualie miały taki przewód. Jednak fakt pozostaje faktem – była to anihilacja.

Nasza lampowa wyrocznia prawdę nam powie

Słowo „anihilacja” brzmi wprawdzie uczenie i efektownie, ale z jego użycia nic dla czytelnika poza wiedzą ogólną o odczuciach recenzenta nie wynika. Można jednak w Internecie napotkać opinie, że najlepsze są właśnie recenzje w oparciu o jeden epitet, jeden zaledwie czynnik określający – na przykład ilość basu. Dużo basu – dobre słuchawki; mało basu – niedobre. I recenzja gotowa. Wychodząc naprzeciw tego rodzaju oczekiwaniom napiszę, że tego basu AKG K1000 miały więcej i był on dużo potężniejszy, co jednak dotyczy wyłącznie takich AKG z kablem Entreqa, albo jakimś innym o podobnych właściwościach. Tu jednak nie chodzi ani o bas, ani o całościową energię, której siłą rzeczy żadne słuchawki przylegające do głowy nie mogą oddać tyle co luźno i swobodnie przytwierdzone do niej grające w przestrzeni otwartej AKG napędzane dwudziestopięciowatowym wzmacniaczem. Co innego jest ważne, co innego decydujące. Decydujące jest wrażenie naturalności i uczestnictwa. AKG oferują pod tym względem bardzo daleko idący realizm, a Sony MDR-R10 przepiękną baśń. Natomiast Qualie grają dziwnie. Bardzo dziwnie. Przede wszystkim dominuje w nich pogłos. Nie wiem czemu nikt wyraźnie tego nie napisał, ale wiem już czemu nikt nie napisał ich profesjonalnej recenzji. Po prostu się tego bano. Nie wypadało krytykować wyrobu tak drogiego, flagowego i to jeszcze od firmy tak sławnej. A nie krytykować się nie da, bo to brzmienie stanowi dziwactwo. Sam zaliczyłem osobliwą huśtawkę: raz mi się podobało, by za chwilę stracić do niego cierpliwość, a potem znów postrzegać je jako fascynujące. Słuchawki były u mnie ledwie dwa dni, lecz nie sądzę by ten stan mógł się odmienić na dłuższym dystansie czasowym. Nie w opisanych warunkach, to znaczy w pierwszym rzędzie nie z tym źródłem i z tym okablowaniem. Dziwny, niezwykle pogłosowy charakter tego brzmienia, przy którym blednie nawet pogłosowość flagowej Audio-Techniki a wraca pamięć dziwaczność profesjonalnych Beyerdynamiców DT 1350, wymaga bardzo zaawansowanych sprzętowych zabiegów. Niewątpliwie pasował do niego lampowy Twin-Head, ale zupełnie nie pasował interkonekt Tary i odtwarzacz Cairna. Tu potrzebny byłby wysokiej klasy gramofon i okablowanie Siltecha albo MIT-a. Van den Hul First Ultimate trochę wprawdzie pomógł, ale nic więcej nie mogłem zrobić, bo nie starczyło czasu na szukanie innego źródła. Wybaczcie, ale dwa dni, w dodatku obarczone licznymi innymi obowiązkami i przygodami, nie pozwoliły tą sprawą zająć się odpowiednio. Miały wprawdzie przyjechać odtwarzacze TAD i Audio Research, ale nie zdążyły, podobnie jak kable Harmoniksa. Takie sprawy się ciągną a pożyczkodawca słuchawek nie chciał się zgodzić na dłuższą z nimi rozłąkę. Może uda się jeszcze w przyszłości tym Qaliom odpowiedniejszy tor przysposobić, a na razie zostaje napisać jak było. A było jak mówiłem dziwnie i niejednoznacznie.

A prawda o Qualii jest dwojaka: najpierw wprawiają słuchacza w zachwyt…

W sensie emocjonalnym było to coś jak jazda rollercoasterem: Raz na górze, raz na dole; raz na wozie, raz pod wozem. Przez chwilę słuchało się bardzo przyjemnie, by za moment mieć tego dosyć. Dlaczego bywało bardzo przyjemnie, już napisałem; bo super szybko to grało i z pięknymi sopranami, a przy tym wspaniałą dynamiką i ciekawym obrazowaniem scenicznym. A dlaczego miało się dosyć? Bo na przykład brakowało kolorytu. Te słuchawki to trochę jak czarno biały film. Taki nowocześnie zrobiony, absolutnie nie wyblakły tylko z dużym kontrastem i dynamiką oraz szeroką gamą odcieni szarości aż po najgłębszą czerń, ale brak koloru był ewidentny. Czasami rodziło to efekty bardzo inspirujące. Wokaliza potrafiła być realistyczna, bardzo bliska i oczywiście bez podbarwień. Żadnej słodyczy, cukierkowych kolorków, ani śladu przymilania. Jednocześnie źródła dźwięku były duże, a co za tym idzie także wokaliści nie punktowo soczewkowani, tylko tacy blisko postawieni i trochę w rozpostarciu; nie tak jak z życia w określonym miejscu będący, tylko jakby głos dobiegał z blisko postawionego dużego głośnika. Doskonale było to widoczne na tle R10, w których ci sami wokaliści byli drobniejsi i doskonale zogniskowani; dokładnie punktowo umiejscowieni, a nie powiększeni i tacy wszędzie obecni, otaczający nas swoim głosem.

Odsłuch cd.

…by po chwili całkiem zrujnować to wrażenie…

   Pomimo braku koloryzacji przekaz nie był zimny. Nie był też ciepły i w sensie naturalności utrafiony w efekcie idealnie. To wraz ze znakomitą szczegółowością i maestrią oddawania samych dźwięków składało się na wysoki momentami realizm. Ale właśnie momentami, bo prawie cały czas towarzyszyła temu pogłosowa aura, chwilami tak bardzo rozbudowana, że stawało się naprawdę nieprzyjemnie. Pewna ilość pogłosu potrafi urozmaicać przekaz, choć i bez niego może być bardzo ciekawie, ale z tą pogłosowością słuchawki Qualia potrafią solidnie przedobrzyć. Zupełnie jakbyśmy trafili do jakiejś scenerii rodem z science fiction, do jakichś ogromnych tuneli gdzie barw prawie nie ma a za to echa towarzyszą na każdym kroku. I było to, nie powiem – ekscytujące – ale tak przez pół godziny, godzinę, a potem stawało się męczące. Muzyki na R10 mógłbym słuchać od rana przez noc całą i dalej, a Quali po godzinie miałem dosyć. Po przerwie można było do nich wracać, ale przecież nie tego należałoby oczekiwać od słuchawek za 250 tysięcy jenów, czyli uwzględniając inflację ponad piętnaście tysięcy złotych.

Była już mowa o sopranach, trzeba coś powiedzieć o basie. – Basie ty mój najmilejszy, jedyny, kochany – jak szepczą niektórzy audiofile całując swoją aparaturę przed snem. Bas ów w słuchawkach Qualia nie narzuca się ani nie jest dominujący, ale nie jest też tak oszczędny jak w również pogłosowej Audio-Technice. Jest szybki, bo wszystko w tych słuchawkach jest szybkie, i cały ich dźwięk przypomina miotające się z ogromną prędkością czarne, nastroszone ptaszysko – a zarazem bardzo ten region basowy jest precyzyjny, przestrzennie podrasowany i  świetnie punktujący. Rytm wybija się fantastycznie, toteż jak już wspomniałem kończyny w szybkich utworach same zaczynają nam brykać. Bardzo realistyczna w tych swoich oszczędnych barwach potrafi być też średnica, a przestrzeń jest duża i nade wszystko cały muzyczny obraz jest fantastycznie przejrzysty. No tak, zapomniałem o rzeczy najważniejszej obok szybkości i dynamiki – o przejrzystości. Widoczność jest niesamowita i wszystko widać na przestrzał aż po najdalszy horyzont. A ten jest daleki, chociaż nie tak bardzo jak w SR-Omedze czy Grado GS-1000. Wszystko to jednak razem stanowi jedynie zadatek na całościowo wspaniałe brzmienie, albo ujmując rzecz inaczej, pewną osobliwą wariację na temat wspaniałego słuchawkowego dźwięku.

Ich potencjał wydaję się jednak wciąż nieodkryty

Nie wiem co się nie udało. Ktoś za bardzo ponaglał i w efekcie wypuszczono słuchawki nie do końca dopracowane? Zawiódł materiał na membranę, a na inny nie starczyło pieniędzy? Źle wymodelowano komorę rezonansową i należało wszystko przeprojektować, na co nie pozwoliły uwarunkowania marketingowe? Szkoda czasu na zgadywanie. Względem swego poprzednika, wspaniałych MDR-R10, są Qualie jakby półproduktem. Dziwaczną formą soniczną, która prawie zawsze odmawia współpracy ze wzmacniaczem, choć ALO Audio Continental napędzany iRiverem AK120 pokazał, że możliwe są owocne poszukiwania i jest w tej pogłosowej maestrii zadatek na brzmienia nie tylko fascynujące swą odmiennością, ale także niezwykle wytworne. Może nie aż przyjazne i do słuchacza lgnące, ale budzące najwyższy respekt. Tak jak mówiłem – gramofon, Twin-Head (może wzbogacony o lampy KT-66 Psvane), szczytowe okablowanie MIT-a – i kto wie. Ale póki co, nie wiadomo. A, i jeszcze do tego koniecznie same Qualie przekablować należy Entrekiem. Może wówczas coś niesamowitego z tego by było, a może nie. Wszystkie takie zabiegi nie są natomiast potrzebne w przypadku R10, które prawie zawsze grają tak, że pewien jestem, iż ci nieliczni audiofile, którzy mimo hulaszczego trybu życia i przyrodzonego sybarytyzmu trafią do nieba, będą je odbierali przy wejściu na Elizejskie Pola. 

Podsumowanie

   To się powinno znaleźć w opisie brzmienia, ale jak znajdzie się tutaj, też źle nie będzie. Słuchawki Sony Qualia mają jeszcze jedną wadę i może ona właśnie wywołuje ten efekt pogłosowy, decydując o ich całościowym odbiorze. One filtrują harmonikę. Pewnych składowych harmonicznych u nich nie ma, pewne dźwięki zostają wygaszone. Wachlarz brzmień jest bez wątpienia uboższy niż u R10 czy K1000, i to uboższy dosyć drastycznie. Przy całej tej wielkiej szybkości, przejrzystości i dynamice jest mniej muzyki, a tego wybaczyć nie sposób. To wersja jakby elektronicznie przetworzona, odfiltrowana harmonicznie, daleko idąca redukcja i odkształcenie. Aby próbować z tym walczyć należałoby użyć wielu źródeł, bo być może ta uproszczona harmonika jest jakoś do przezwyciężenia, ale to pozostaje w sferze domysłów. W normalnych warunkach są natomiast Sony Qualia jak beznogi zapaśnik, potrafiący miażdżyć uściskiem, ale nie mogący się zerwać ani nikogo dogonić. Są kalekie.

W punktach:

Zalety

• Fenomenalna przejrzystość.
• Niezrównana szybkość dźwięku.
• Wspaniała dynamika.
• Świetna szczegółowość.
• Zjawiskowe obrazowanie wysokich tonów.
• Doskonale utrafiona temperatura przekazu.
• Pod względem dźwiękowym jedyne w swoim rodzaju.
• Wyjątkowa lekkość i wygoda.
• Bezprecedensowe rozwiązania techniczne.
• Gigantyczne pasmo przenoszenia.
• Odpinany kabel.
• Efektowny wygląd.
• Przeszły do legendy.
• Prestiżowe.
• Flagowe.
• Unikalne.
• Od najsławniejszego wytwórcy słuchawek dynamicznych.

Wady

• Nieakceptowalna pogłosowość.
• Zredukowane pasmo harmoniczne.
• Ani realistyczne, ani upiększające.
• Nie spełniły oczekiwań.
• Względem poprzednika – legendarnych Sony MDR-R10 – dźwiękowa katastrofa.
• Nędzne opakowanie.

Dane techniczne:

• Słuchawki dynamiczne o budowie otwartej.
• Materiał konstrukcyjny diafragmy: nano-włókna. (?)
• Materiał konstrukcji zawieszenia: kompozyt węglowy.
• Materiał obudowy przetworników: aluminium.
• Pasmo przenoszenia: 5 Hz – 120 kHz
• Impedancja: 70 Ohm
• Średnica przetwornika: 50 mm
• Moc: 1500 mW
• Kabel długości 2 m zakończony dużym jackiem.
• Waga: 200 g
• Cena sklepowa:  250 000 JPY; $ 2600
• Cena aukcyjna: $ 4000 – 5000

System:

• Źródła: iRiver Astell & Kern AK120, PC z DAC Hegel HD-25 i Mytek 192, Cairn Soft Fog V2.
• Wzmacniacze słuchawkowe: ALO Audio Continental V3, ASL Twin-Head Mark III, Bakoon HP-21, Phasemation EPA: 007.
• Słuchawki: AKG K1000, Audio-Technica ATH-W5000, Denon AH-D7100, Grado PS-1000 & RS-1i, Sennheiser HD 800, Sony MDR-R10 & CD 3000.
• Interkonekty: Ear Stream Signature RCA i XLR, Harmonix CI-230 MK2, Tara Labs Air1, van den Hul First Ultimate.

Apologia

The audio listening performance of the QUALIA 010 headphones surpasses anything that Sony has created in this category. We think these headphones will set new standards for both Sony and the industry for the ultimate personal audiophile experience.

 Kenichi (Ken) Sugawara

Sony Electronics U.S. vice president.

Opinie z Head-Fi:

robm321: I heard them with the right fit and wrong fit. They are technically the most amazing headphones, but that metallic, synthetic sound is not what I look for while listening to music.

I put loath but I really don’t. It’s an amazing headphone that doesn’t do it for me.

Elephas: The Qualia 010 is one of my top 5 favorite headphones. I believe my unit has a small headband and it fits quite well.

It has exceptional details, imaging and a large soundstage. Not many headphones can compete with the Qualia in these areas.

I’m currently using an APureSound v3 XLR cable, with an adapter and a Zana Deux.

purk: Finally landed my pair after many years of waiting.  Got a pair with small headband and they fits me perfectly so I was able to get the right fit every time.  Incredible headphones with excellent details, soundstaging, and imaging.  Bass is extremely tight without any hint of boominess.  I keep reaching to them more than my beloved R10 these days, could this be the case of the new gears syndrome?  Only time will tell. 

PS

Jeszcze żeśmy z wami, Sony Qualia, nie skończyli.