Recenzja: Final Sonorous X

Brzmienie cd.

…oraz najnowszym nabytkiem redakcji – Grado GS 1000e, który dopiero pokazują, na co je stać.

Z Astell & Kern AK380

Pora pożenić luksus z luksusem, czyli najdroższe słuchawki o przeznaczeniu ulicznym z najdroższym odtwarzaczem przenośnym. To będzie tylko migawka, jako że odtwarzacz sam czeka na recenzję, ale coś jednak napomknąć muszę.

Na początek ogólnie – że Grado bez dedykowanej do AK380 przystawki wzmacniającej i w swoim stanie wątpliwego wygrzania zagrały trochę za sucho i płytko, choć bardzo szczegółowo, dynamicznie i spójnie. Uwagę znów przykuwała jednolitość formy całego brzmienia, a także szybkość ataku, co w rocku bardzo dobrze się sprzedawało. Z kolei NightHawk grały soczyście, ciemno i gęsto, w jak zwykle u siebie płynny, czysto muzyczny sposób. Spokojnie i ze smakiem; tak bez wysilania, a jednak świetnie pasująco i z wyraźnym pogłębieniem oraz mocnym akcentem basowym.

Na tle tamtych Sonorous X był czymś na kształt syntezy. Grał głębiej i bardziej różnorodnie od Grado, a szybciej i dynamiczniej od NightHawk. Bas bardziej miał akustyczny, a brzmienie nie pociemnione i nie pogłębione, natomiast jego szczególne bogactwo brzmieniowe przejawiało się teraz słabiej niż z Lebenem i w niewielkim tylko stopniu zwracało uwagę w muzyce rozrywkowej. Dopiero poważna czyniła je znów dość widocznym, ale jednak nie w takim stopniu. Przy całej dźwięczności i zaangażowaniu grało to jak dla mnie całościowo zbyt powierzchownie, płasko i nie dość głęboko. Muzyczny miąższ był za suchy i za cienką ścielił się warstwą, nie dając oczekiwanej satysfakcji. Więcej się spodziewałem i cała nadzieja w tym oczekiwanym dodatku wzmacniającym. Wzięty do porównania Cowon Plenue grał wprawdzie nieco mniej szczegółowo i mniej subtelnie, ale głębiej. Cholera – głębiej! To była niewielka różnica, ale pamiętajmy o cenie.

Kilka godzin wytężonego odsłuchiwania najlepszych dostępnych nagrań mamy werdykt –

Z ASL Twin-Head

Na koniec to co zwykle, czyli rozjemca Twin-Head i jego lampy. Znów spięty z Accuphase, w dodatku najlepszymi interkonektami, to znaczy naprzemiennie Crystal Cable Absolute Dream (większa przejrzystość) i Sulek Audio (większa muzykalność).

Z dużą satysfakcją odnotowałem, że w tym torze nawet nie do końca wygrzane Grado stały się nasączone i zwiększyły ciężar własny oraz głębię dźwięków, co nie przeszkodziło im wciąż z całym rozmachem prezentować szkoły operującej wielką przestrzenią i ekspresyjnym odchodzeniem ku dalom. Wyraźnie się pod tym względem różniły od pozostałych, podobnie jak najdalszym pierwszym planem, ale przede wszystkim ich odmienność polegała na wyraźnie rysującej się perspektywie ptasiej obrazowania, dzięki której wszystko wyglądało inaczej, a już orkiestra symfoniczna i muzyka elektroniczna szczególnie. Kiedyś już pisałem, że z tymi słuchawkami się lata a nie słucha, a chociaż najnowsza wersja lata inaczej, bo w czystym powietrzu a nie pośród chmur, to jednak wciąż ten aspekt wraz z tą ekspansją i całkowitą otwartością pozostaje największym ich atutem, obdarowując czymś niezwykłym, czego w innych słuchawkach nie ma.

Nie pomyliłem się zakładając, że AudioQuest NightHawk to swoiste względem Grado przeciwieństwo. Perspektywę mają odwrotną – czyli nieładnie ale fachowo określając żabią, a więc z pozycji widza siedzącego poniżej estrady. Pierwszy plan jest tu bliski i wtrącający w intymność, chociaż bez wchodzenia pomiędzy wykonawców, a scena duża, lecz zarazem konkretna – to znaczy „tu i teraz”, a nie żadne „tam pędzę”. Pośród dominującej w odniesieniu do samego dźwięku głębi, przyciemnienia, nasycenia, a przede wszystkim gładzi i spokoju, wszystko trwa u nich na swoim miejscu i jest w sposób oczywisty prawdziwe. Spokojny, sycący pięknem dotyk prawdy i łagodności bazuje na wspaniale płynnych i pozbawionych elementu nacisku sopranach, bajecznie odmalowanej średnicy oraz potężnym basie – jedynym dawcy niepokoju i wybuchowych przeżyć. To muzyka jednocześnie sycąca i dająca wytchnienie, a satysfakcja z piękna samych brzmień i mocy basu jest naprawdę godna słuchania. Nie jest natomiast ogromna przestrzeń, a słuchacz cały czas pozostaje na ziemi i o żadnym jego lataniu nie ma mowy.

Sonorous X to bezapelacyjnie jedne z najwybitniejszych słuchawek, jakie aktualnie znajdują się w produkcji!

Pomiędzy tych słuchawkowych antagonistów wkroczyły na koniec Sonorous X, oferując styl do pewnego stopnia mieszany, ale przede wszystkim z własnymi specjałami. Ich perspektywa znów roztaczała się dokładnie na wysokości oczu słuchacza, a scena była bardzo duża, ale mniejsza niż u Grado oraz statyczna a nie ekspandująca. Z pierwszym planem zdecydowanie bliższym i tylko nieznacznie dalszym niż u NightHawk, oraz brakiem pełnej otwartości przestrzennej, nie mówiąc o jakimś lataniu.

Z Grado słuchamy orkiestry siedząc na balkonie, a z NightHawk gdzieś w trzecim rzędzie parteru. Natomiast z Sonorous X stoimy a nie siedzimy na wysokości szóstego-dziesiątego, a sama aura dźwiękowa jest też całkiem inna. Bo i tutaj doszła do głosu ich fantastycznie rozbudowana akustyka, a słowo „więcej” dotyczyło wszystkiego poza przestrzenią i basem. Przestrzeni miały mniej a nie więcej niż u Grado, a basu mniej od tamtych obu, przy czym był to bas bardziej akustycznie złożony i mający lepszą dynamikę. W efekcie o bardziej wybuchowym charakterze, potrafiący od niemal zaniku przechodzić wprost do eksplozji, a nie cały czas mruczący jak u tamtych.  Cała reszta u Sonorous była bogatsza – i to bogatsza wyraźnie.

Zrobiłem oczywiście cały muzyczny przekrój poprzez gatunki i formy – a wszędzie pojawiały się te same odczucia. Final Sonorous X grają w sposób niezwykle złożony. Nie oferują wielkiej sceny, ani holografii, ani jakiegoś szczególnego promieniowania. Oferują natomiast niespotykaną obfitość akustyczną, dzięki której każdy dźwięk staje się wielokrotnie złożony, wzbogacony nieobecnymi u innych niuansami i osadzony w zdecydowanie wyraźniejszej oprawie brzmieniowej samego nagrania. Zarówno szum tła, jak i to co nazywam żywą przestrzenią, na pewno u tych Sonorous X okazuje się  żywsze i bardziej szumiące. Toniemy w miriadach dźwiękowych drobin, a po przejściu na inne słuchawki dominuje wrażenie uspokojenia. Muzyka w Sonorous X jest jak woda do której wrzuciłeś tabletkę musującą; u Grado jakbyś ją huśtał albo mieszał, że aż się rozbryzgiwać zaczyna; a u NightHawk stoi spokojnie, łagodnie tylko falując, że można ją całą natychmiast ogarnąć spojrzeniem.

Może nie pod każdym względem, ale w większości aspektów potrafią bardzo wyraźnie zdystansować konkurencję. Jeśli kogoś stać na nie, to powinien obowiązkowo spróbować!

Trzy zatem całkiem różne podejścia do tematu, a każde na swój sposób ujmujące. Wszystkich trzech słuchało mi się wybornie, choć trzeba przyznać, że ta odmienność powodowała niepokój. W sensie epistemologicznym była poprawna i niepoprawna zarazem. Odrzucała obiektywizm prawdy jedynej, akcentując indywidualny aspekt poznania; te same przedmioty i fakty widzącego w różnych podmiotach inaczej i poprzez inną interpretację. Na pewno więc nie jest tak, że wszystkie słuchawki da się uszeregować w ciąg zmierzający ku granicy perfekcji – i można się na to żalić, a można też mieć to za rzecz znakomitą, nasze możliwości postrzegania muzyki wspaniale poszerzającą. Któż może bowiem rozstrzygnąć, czy lepsza jest spokojna i jakże głęboka intymność NightHawk, czy ekspresyjna dal Grado – wysyłająca nas na wysokie orbity ponad muzyką, czy może szaleńczo niemal ożywająca przestrzeń Sonorou X, w porównaniu z którą bagaż informacyjny pozostałych ma zdecydowanie mniejszy ciężar. Nie mam też ochoty zgadywać, czy Sonorous X są bardziej czy mniej szczegółowe niż Stax SR-009, ale to są na pewno podobne miary. Na pewno też jedne i drugie nie mają takiej sceny jak analogicznie szczegółowe Sennheiser Orpheus i Sony MDR-R10, ani takiej bezpośredniości jak AKG K1000. Są jednak te Sonorous X z pewnością słuchawkami najwyższych lotów, o złożoności akustycznej przez nikogo nie do przebicia. Szelest ich dźwiękowych sukien, kiedy kroczą poprzez muzykę, jest niesamowity. A przy tym naturalnie są jasne i bardzo przyjemnie pogodne. Żadnego nie ma w nich ponurego cienia ani nadąsanego czy posępnego stylu. Jest naturalna otwartość emocjonalna, jasne światło i ta wspaniała piana niespotykanej akustyki. Doposażenie tego holografią byłoby fantastycznym dodatkiem, ale kto wie? – membrany tytanowe najwolniej właśnie w odniesieniu do sceny się rozkręcają, a więc może? Z zalet warto jeszcze wspomnieć o braku kłopotów z sopranami. To je na pewno dobrze pozycjonuje względem Stax SR-009, u których soprany bywają źródłem problemów. Pomimo niesamowitego zalewu szczegółów i zjawiskowej przenikliwości nie ma u Sonorous X żadnych pikantnych nutek ni żadnej sybilacji. Nie grają wprawdzie tak łagodnie i płynnie jaku NightHawk, a także o wiele więcej dowiadujemy się od nich o samych warunkach nagrania oraz jego stanie technicznym, ale niewątpliwie pozostajemy wciąż przy muzyce a nie technologii i żadne błędy projektowe w postaci wad brzmienia się tu nie pojawiają.