Recenzja: ESA Credo Stone

Odsłuch

Nie ma specjalnych wymagań odnośnie ustawienia.

To w ogóle główny asumpt wybitności tych Credo Stone, ich przepustka do ligi najwyższej. Dźwięk każdy ma nie tylko kształt i wagę, ale też wyczuwalną konkretność – ma substancję. Nie tylko jest widoczny i nie tylko może nas pacnąć, ale czuje się jego istnienie jako zgęstkę i zostajemy w nim bez żadnej umowności zanurzeni. Więcej nawet: nie jest ten dźwięk cieczą brzmieniową, lecz czymś bardziej wyczuwalnym, nie ślisko opływającym nas materiałem. Ma bogatszą, większy opór stawiającą zmysłom konsystencję – dotyk bardziej meszkowy i bardziej przytrzymujący przy sobie kontakt. Mocniej się o nas ociera, mocniej w niego wchodzimy i mocniej go odczuwamy, a także pamięć o nim bardziej się w nas odciska. Dużo bardziej działa na zmysły i wyobraźnię, niż ma to miejsce zazwyczaj – wnikamy w świat brzmień doskonalszych, prawdziwszych, z bogatszą treścią.

A wszystko to mimo tego, że dźwięk ten przy wyższych poziomach głośności nie ciśnie tak na skórę, ani nie siada takim ciężarem, jak u niedawno zrecenzowanych i wciąż stojących w sali odsłuchowej Zingali 3.15 Evo. (Analogicznie jak Isis z wooferami ø 38 cm i tego ciśnieniową konsekwencją.) ESA Stone nie tworzą takiego ciśnienia i nie mają tak forsownego ataku, niemniej ich gęsty i nośny dźwięk wypełnia całe pomieszczenie, ma poryw i jest zjawiskowo rozdzielczy. Przy czym atak też jest niemały, a skala dźwięku duża. Z łatwością kreowały kamienne Esy wielkie spektakle, co, jak już nieraz pisałem, rutynowo sprawdzam wybranym fragmentem opery Vivaldiego Farnace. Potęga się wraz z nim zjawiła – spektakl przytłaczał mocą. Innym tego rodzaju testem są Rydwany ognia Vangelisa; utwór tak znany, że aż stał się banalny, toteż w moim przypadku zdolny poruszać jedynie w mistrzowskich aranżacjach sprzętowych, z czym Credo Stone też nie miały problemu – zabrzmiał porywająco.

Po prostu stoją i grają.

Ich dźwięk jest przy tym zjawiskowo spójny – do tego stopnia, że testy przejść międzykanałowych (L-R stereofonii) na wybranych utworach muzyki elektronicznej bardziej przejawiały trwałą obecność dźwięku z zaznaczającym się przepływem fali, niż ewidentne przejścia, niczym rzuty piłką. Credo Stone nie lubią brzmieniowych pustek i całą przestrzeń wolą trzymać w stałym brzmieniowym napięciu, niż operować punktowymi plamami dźwięku. Niczym przyroda w wiekopomnym aforyzmie Francois᾽a Rabelais – nie tolerują próżni. Operując na rzecz negacji wszelkich pustek brzmieniami fantastycznie złożonymi i perfekcyjnie bez mała do końca wypowiadanym. Bardzo uważnie sprawdziłem te obie wartości – i złożoność, i dykcję – i obie wyszły z tych badań w aureolach chwały. Tam, gdzie zwykłe głośniki oferują już tylko szum jednolity, pozbawiony postaci, Credo Stone zrównywały się z najlepszymi, w rodzaju wzmiankowanych Raidho czy Lumen White Anniversary – analogicznie jakbyś sięgnął po mocną lupę i odkrył głębsze pokłady tekstur. To samo odnosiło się do dykcji. Gdzie zwykły głośnik już urywa, zamienia brzmienia w szum, Credo Stone wciąż kreowały dźwiękowe formy na pograniczu ciszy. Uczciwie trzeba przyznać, że duże papierowe membrany topowych Avatar Audio potrafią nasycać przestrzeń gęstszymi miriadami planktonu, ale Esy też są w tym znakomite, tkwiąc głęboko w brzmieniowym szaleństwie, a w odniesieniu do formowania złożoności dźwięków i ich podtrzymywania, niczego nie da się im zarzucić.

Przyznać muszę, iż czuję się trochę głupio, napisawszy to wszystko, bo wyszło na to, że co chwilę im wypominam: te w tamtym były lepsze, inne w owym. Ale baczcie, że te przymiarki odnoszą się do samych asów i nieraz dużo droższych, a już bez wyjątku posługujących się droższymi i najczęściej większymi głośnikami. Poza tym te porównania tyczą cech pojedynczych, a liczy się przecież suma. I w odniesieniu do niej rzekę, iż słuchało się pierwszorzędnie i wszystkich gatunków muzycznych. Ludzkie głosy epatowały pięknem i mocnym walorem emocjonalnym, fortepian złożonością harmonii i doskonałym czuciem klawisza, a instrumenty perkusyjne i dęte ekspozycją trzeciego wymiaru dalece ponad normę i ekstraordynaryjnym doznawaniem substancji je tworzącej. Membrany blachy, struny – to wszystko biło nie tylko po uszach dźwiękiem, ale także po oczach wizualizacją i po skórze wibracją.

I prędzej to one patrzą z góry, chociaż na zdjęciu odwrotnie.

I jeszcze taka rzecz nielicha, że mimo iż cały dźwięk gęsty, nasycony i z basem nisko schodzącym, to wszystko na dużą głębokość przejrzyste, a nie tą gęstością przykryte. Muzykalność zupełna, swoistość brzmień popisowa, natężenia dźwięku po koncertową miarę. Więc dwie tyko jeszcze na koniec uwagi. Podobnie jak wszystkie inne kolumny konstrukcji nietubowej, nie potrafią te Credo Stone osiągnąć takiego poziomu rozciągania w przestrzeni dźwięków, jak tuby. Tak samo jak bas fizjologiczny jedynie przy dużej membranie, tak dźwięk niczym skulptura, w zupełnym rozwinięciu, zjawia się tylko z tuby. I na to nie ma rady, to dyktuje sama fizyka. Druga uwaga taka, że wraz ze swą znakomitą jakością własną, zyskują Credo Stone ogromnie przy najlepszych nagraniach. Te słabe czy archiwalne odtworzą bez zarzutu i nieraz palce lizać, ale dopiero najlepsze pozwalają im się rozpędzać i wprawić słuchacza w zachwyt. Co wcale nie jest oczywiste, jako że są też kolumny takie (nazwijmy je – upiększające), które słabsze nagrania odtwarzają wybornie, ale z dobrymi tak nie zyskują. Tymczasem Credo zyskują, ich jakość jest otwarta. Poza tym są uniwersalne, lubią każdą muzykę. Od śpiewu a capella solo, po wielkie chóry Verdiego; od sola na banjo, po najcięższego rocka – żadnego wybrzydzania, sama najlepsza muzyka.