Recenzja: Avatar Audio Holophony № 4

Dźwięk

Z tyłu pojedyncze przyłącze i niewielki bass-refleks.

Zacznę dość nietypowo, ale wychodząc naprzeciw oczekiwaniom tych, którzy chcieliby porównania z dopiero co badanymi i już tutaj przywołanymi Xavian Madre Perla – zacznę od do nich odniesienia. Jedne i drugie głośniki zagrały zjawiskowo, dając ponadprzeciętny realizm, ale te z Pragi w sposób powiększający przestrzeń i z dalszym pierwszym planem, te spod Białegostoku z powalającą bezpośredniością pierwszego planu względem słuchacza bliższego i bazującego na większych źródłach. Co im nie przeszkodziło w produkowaniu sceny głębokiej i na niej holografii, do której od razu nawiążę.

Jest taka płyta, już o niej kiedyś wspominałem, ale warto powtórnie.  Die Zauberflöte John Eliot Gardiner to album dwupłytowy, na drugim krążku którego jest utwór numer szesnaście, a w nim dzwoneczki jako okrasa chóru śpiewającego w głębi sceny. Coś do porównań palce lizać, bo jednocześnie sprawdzamy dzięki tym dzwonkom dźwięczność oraz rozpiętość sopranową, a dzięki chórowi indywidualizm głosów, separację jednych chórzystów od drugich i przede wszystkim holografię, która poprzez ten chór potrafi być prawie żadna, potrafi dość dobra, świetna czasem, a rzadko kiedy nie z tej Ziemi. Właśnie ten chór poraził ekipę Avatar Audio, w osobach pana Cezariusza i żony, która pomimo nieustającej fascynacji kotem chórem też zdążyła się zafascynować. (Gdyż kot, z właściwym sobie niewymuszonym wdziękiem i zadartym ogonem, wkroczył dopiero potem.) Zaiste był ten chór obecny wcale nie mniej od kota, istnieniem swym porażał. I w tym istnieniu czucie dystansu, i piękno całego brzmienia… Magia? Tak, jasne – magia! Ale jaka!

Przy okazji warto napomknąć, że Avatar Audio nie przywiozło samych kolumn, ale także ulepszone podkładki Receptor № 1 i swój firmowy docisk antywibracyjny, które to audiofilskie precjoza podłożone pod i położone na wszystkie przejawiły to samo działanie – lepsze ogniskowanie źródeł dźwięku. Sprzętu, dodajmy, już postawionego na Receptorach № 1, ale w wersji poprzedniej – działanie udoskonalonej nowej było bardzo słyszalne. To uprecyzyjnienie zmieniło reguły gry, bo oczywiście nikt nie miał ochoty wracać do stanu poprzedniego. Faktem jest, że scena wcześniej była większa, ale w sposób cokolwiek sztuczny, właśnie skutkiem słabszego ogniskowana i wraz z tym rozpraszania dźwięku. Ściągnięta teraz bliżej centrum oferowała zdecydowanie większy realizm bytowania wszystkiego w konkretnych miejscach – wyrażając się językiem fotograficznym, zarówno pierwszy plan był ostrzejszy, jak przede wszystkim dalsze, dzięki większej głębi ostrości. Wraz z tym stało się nieco mniej impresjonistycznie, ale o wiele bardziej trzeźwo w ujęciu „tu i teraz”. Xaviany grały więc w nieco innych warunkach, co czyni porównanie trochę nieadekwatnym, no ale παντα ρει – wszystko podlega nieustannym zmianom.

Skupmy się zatem nie na porównaniach, a na tym, jak to grało. Pierwszy plan, w sposób tradycyjny dla monitorowych głośników, ustawił się trochę za ich linią i (co zdecydowanie mniej tradycyjne) realizmem przytłaczał. Na dowód powiem, że nie miało się ochoty słuchać na poziomach głośności wyższych od naturalnych, gdyż ten realizm zaburzało. Przy czym zjawiała się nie tylko idealna geometria sceny, ale takie same własności czasowe, ów z angielska nazywany timing. Zapomniałem wcześniej powiedzieć, że głośniki zostały ustawione ze sporym, lecz nie zupełnym, odgięciem, w której to pozycji plan pierwszy lekko się cofał i scena lekko zwężała, ale lepiej wiązały się kanały, i przede wszystkim lepiej kształtowały same dźwięki, co bardzo dobrze było poznać przykładowo w oklaskach. I znów znakomicie wypadła stereofonia, tak jakby jej najmowanie kosztowało grosze. Ale tak nie jest, nieraz miałem do czynienia z kolumnami, u których kanały nie chciały się związać, a o całkowitym oderwaniu dźwięku można było pomarzyć. Względem Xavianów stereofonia ta pracowała w sposób bardziej spłaszczony, nie wzbijając się aż pod sufit, co jednak dla jej odbioru nie miało żadnego znaczenia. Najdoskonalsze obok ogniskowania źródeł wydało mi się jednak utrafianie w wysokość dźwięku, czyli – można powiedzieć – ogniskowanie tonalne. Dzięki czemu poczucie „bycia w muzyce” dostawało się całkowite – od blach perkusyjnych, poprzez wokalistów, aż po ten niesamowity chór z Czarodziejskiego fletu. Kot oczywiście to lekceważył, przechadzając się obojętnie pomiędzy tymi dźwiękami, toteż kiedy już sam, bez towarzystwa przywożących, zabrałem się za słuchanie, został z pokoju wyfukany.  Wyraźniej wtedy mogłem odczuć jak te dźwięki są doskonale separowane i jak dzięki temu czytelne są głębokie plany; i jak dalekie jest to wszystko od sztucznego rozdmuchiwania.

Na pierwszym planie dźwięki duże, obszerne, błyskawicznie narastające i co do trwania nie przeciągane, dzięki czemu ten timing. Naturalna ciepłota, wolna od myśli o cieple i chłodzie, a dźwięczność doprawdy mistrzowska, pozbawiona sztucznej lepkości nadmiernego pogłębiania. Wyważenie bas-sopran też idealne i jako całościowa konsekwencja chęć słuchania całymi godzinami. Nieczęsto mi się zdarza, ale tym razem zdarzyło, że przez około trzy godziny nie mogłem się oderwać. Bo niby już się wypaliły te ciągle używane do testowania nagrania, ale w tak mistrzowskiej postaci były obrazowane, że słuchałem z zapałem.

Stolarka pierwsza klasa, magnetyczne podstawki cudo.

Żeby ciągle nie chwalić powiem, że Holophony № 2, dzięki swym większym membranom, były bardziej wyczulone na sygnał i bardziej ożywiały przestrzeń, niemniej ta teraz trafność tonalna, idealne ogniskowanie źródeł i pokazowa separacja dźwięków z pozostawieniem pełnej koherencji dawały spektakl o walorach nieczęsto spotykanych, wzmacniany jeszcze całkowitą otwartością brzmieniową i emocjonalną, intuicyjnie odczuwaną prawdziwością, i mimo pełnego u tych № 4 spektrum sopranowego doskonałością tych sopranów pozwalającą słuchać bez zmęczenia. Trzeba też jeszcze dodać, że szczegółowość, jak na ten poziom cenowy, była poza jakąkolwiek kontestacją – zdecydowanie lepsza od normalnej – a jedynie te Holophony№ 2 wyznaczają poziom absolutnej doskonałości, że czulszych i szczegółowszych kolumn nie słyszałem. (Avatar Audio Holophony № 1 i № 2 mają te same membrany.)

Próbując szukać jakichś ułomności dodam, że kubatura głośników okazała się ociupinę za mała, by przeszły bez najmniejszego wzbudzenia pasożytniczym rezonansem makabrycznie trudny test basowego zejścia violi da gamba (głośniki monitorowe z reguły go nie przechodzą, nawet te dobre i drogie), ale wzbudzenie było minimalne, a powetowały to sobie №4 w dwójnasób, bezbłędnie przechodząc test bębnów taiko, którego bez zlewającego warczenia w partii finalnej prawie żadne kolumny, włączając w to największe i najdroższe, nie przeszły. Przy okazji raz jeszcze mogłem zasmakować oferowanej przez te podstawkowe Holophony siły wizualizacji i trafności brzmieniowej, wraz z popisowym rozwinięciem wałkowanego przeze mnie stale tematu objętości bębnów i precyzji obrazowania membran. Objętość rozwijała się na pełną skalę, membrany brzmiały autentycznie – sławnych solówek perkusyjnych i niesamowitych popisów Buddy Richa słuchałem z wielką satysfakcją. „Brzmieniowa magia i stopień wizualizacji na notę celującą” – zapisałem w notesie. Pełna także kontrola tych sopranów – żadnego cofnięcia ani forsowania. Wraz z tym perfekcja artykulacyjna: zero sztucznie dodanych podniet, ale zarazem żadnego zwrotu ku mdlącej obojętności. Trójwymiarowe obrazowanie sopranami bez czucia u tych sopranów nadmiernego wzmożenia; co za tym także idzie, idealne utrafianie w wiek wykonawców – głosy ani nie odmładzane addycją sopranową, ani starzone basową.

Co kolejnym przyczynkiem do ogólnego zadowolenia i nieustającej chęci słuchania – doświadczony audiofil z pewnością doceni te walory, tak rzadko spotykane. I w ogóle trzeba odnotować, jako uwagę właśnie ogólną, że często, zwłaszcza dawniej, mylono przekaz idealnie wyważony z nudnym. Ileż to ja się naczytałem o tym, że nudno grające głośniki czy słuchawki są takie, ponieważ tak jest poprawnie. Ale marketingowcy, także ci poprzebierani za recenzentów, nie cofną się przed niczym, by bronić powierzonego produktu. Broniono więc „wizgaczy” i broniono „nudziarzy” – jednych i drugich przedstawiając jako przykłady autentyzmu… (Paradne, nie?) Sam, opisując Avatar Audio Holophony № 4, nie muszę się kompromitować – słowo honoru daję, że grają autentycznie. To znaczy z pełnym wyważeniem, ale zarazem nie nudno ani krzykliwie, tylko porywająco. Powiem więcej – jeżeli ktoś chce autentyzmu za mniej niż dwadzieścia tysięcy, to trudno będzie o lepsze. Bardzo a bardzo trudno. Takie jest moje zdanie. Ale realizm i prawda w ogóle się w ich przypadku nie kłócą z łatwością czegoś słuchania. I nie ma też problemu starych ani słabszych nagrań. Mało tego – jest jeszcze lepiej. Te stare i te słabe zabrzmiały tak, jakby nie były takie. Wybaczcie proszę słownictwo, ale zacytuję samego siebie z notatki pod wpływem emocji: „Kurwa! Jak to realistycznie zagrało! Śladu sybilacji, przedobrzania, popisywania się, niedoróbek.” Tak napisało mi się po przejściu przez slalom testów właśnie słabych albo ułomnych nagrań, na których inni się wykładają. A nawet jak się nie wykładają, to przeważnie brzmią te nagrania dużo gorzej niż z Holophony № 4. Które może i są bardzo trzeźwe i bardzo wyważone, ale do tego stopnia, że tym właśnie porywają. Coś trochę jakbyś oglądał klasyczny western, gdzie główny bohater, dzielny pistolero, trafia za każdym razem – wrogowie jeden po drugim padają, tylko zacierać ręce… Ale ja się wygłupiam, a kolumny naprawdę są ekstra. Więc powiem nieco inaczej: one tak dobrze grały, że na kolejnych płytach miałem duże trudności z opuszczeniem któregoś utworu – za duża była chęć usłyszenia, jak dobrze poprzez nie zabrzmi.

Dużo się tego audiofilizmu nazbierało… A w roli głównej myszy.

W kolejnej notatce zapisałem: „Całkowity brak tubalności, głupich sopranów, sztucznego podbarwiania.” Prawda prosta i oczywista dosłownie zabijała. Pogłosy całkowicie związane z dźwiękiem, wzmagające tylko realizm, przemożne czucie „tu i teraz” przy mniejszym nacisku na ambience, większym na samą muzykę. Ta sama historia z basem – żadnego spuszczania ze smyczy, żadnego nim podbijania; po prostu bas… i te bębny… Oczywiście one nie dają ciśnień takich jak te od wielkich membran, skrajnie subowych efektów brak. Lecz jest ciśnienie, czucie na skórze, energia nie dosięga samych jedynie uszu. I jest w tym pełna złożoność harmoniczna, i kiedy się tego słucha, niczego dosłownie nie brakuje. No chyba, że ktoś lubi przekaz podbarwiany basem, albo taki, że sama średnica – tego od tych głośników nie dostanie. Myślę jednak, że gdyby usłyszał ten realizm, prędko zmieniłby zdanie i wolał go od wcześniejszych wyborów, bo prawda jest najlepsza. Może się mylę, ale tak sądzę, mimo wszechobecnego zalewu kłamstwa, chamstwa, podłości. Do jednej rzeczy tylko trzeba się przyzwyczaić, do tego jak z tymi Holophony muzyka w sensie jej wersji nagraniowych będzie różna, o ile więcej da się usłyszeć. Te głośniki nie uśredniają, nie robią wszystkiego na jedno kopyto. Nie będzie każdego utworu w atmosferce ładnego przyciemnienia, ekspozycji dźwięczności i masażu basikiem. To nie jest ta historia, to nie jest ta łatwizna. Także nie ta z powiększaniem sceny skutkiem podbarwiania wszystkiego pogłosem. Raz jeszcze powiem: tu rządzi trzeźwy realizm, ale o takim poziomie, że nie da się go nie słuchać, przykuwa do fotela. Są oczywiście tu i tam drobne niedociągnięcia względem najwyższego poziomu kolumn; w końcu samo Avatar Audio ma trzy wyższe pozycje. Te szczeknięcia u Vangelisa nie są aż tak rozbudowane wewnętrznie i wieloskładnikowe, jak u najlepszych z najlepszych, drgania powietrza, widzenie planktonu, ciśnienia dźwięku, szmerowość, wizualizacja akustycznych przepływów – to wszystko może być jeszcze lepsze. Ale to jest margines czaru i czar marginesu, a danie główne od Avatar Audio Holophony № 4 jest zjawiskowo realne. Ten realizm zachwyca, daję mu pełną rekomendację. Tylko te standy trzeba podwyższyć, ale zostało to obiecane.