Odsłuch cd.

No ale wyglądać i kosztować to każdy potrafi. Zabrzmieć – to sztuka.

   Z wygodnej do pisania lokacji przy komputerze przeniosłem się pod odtwarzacz, zmieniając wzmacniacz na Fostex HP-V8. Bo skoro jeszcze stoi, to po co zużywać lampy we własnym? I na kanwie tego wzmacniacza uwaga do przyszłych użytkowników Crosszone, którzy na pewno się znajdą. Słuchawki lubią, jak każde, wysoką kulturę brzmienia, ale szczególnie cenią przekaz szybki i detaliczny. Wprost przepadają za szczegółami, co mogłem zaobserwować już podczas pierwszego z nimi spotkania, gdy grały u Nautilusa z Accuphase DP-900. Precyzyjny i detaliczny sygnał doskonale pasuje do ich spotęgowanego przestrzennie i łagodnego stylu, tworząc idealną synergię. Oba źródła Ayona pasowały więc także, ale nie tylko źródła mają do odegrania rolę, ważne są także wzmacniacze. U Nautilusa wzmacniaczem był najwyższy przedwzmacniacz Accuphase, także rewelacyjnie pasujący, natomiast Fostex początkowo wzbudził mieszane uczucia. Bardzo dobrze grał z HE-6 i rewelacyjnie z T1, natomiast z Crosszone mi się nie tak do końca podobał. Za bardzo się dźwięk tłamsił i za bardzo rolował, nie chcąc rozwinąć skrzydeł. Spojrzałem na zestaw lamp i podejrzenie padło na sterujące Philips SQ. Te lampy same ładnie budują obłość dźwięków, ale może dwa grzyby… Włożyłem na ich miejsce Valvo E88CC – i bingo! – od razu zaskoczyło. Teraz Crosszone z Fostexem dawały popis brzmienia i warto było móc tego słuchać. Natomiast gdy teraz siedzę i mam to opisać, to czuję ciężar na barkach. Ten nowy wynalazek Japończyków gra do tego stopnia inaczej, że dobre opisanie jego nowej jakości, pozwalające czytelnikowi właściwie puścić w ruch wyobraźnię, ciąży mi a nie cieszy. Cieszyło samo słuchanie, ale przełożyć to na słowa… No nic, trzeba próbować.

Przede wszystkim niewiele się nie zmieniło względem sytuacji przy komputerze poza ogólnie wyższą jakością, w sporej mierze zapewne dyktowaną samym interkonektem. (Obecnie Sulek, wcześniej Tara Air1.) No i te sterujące Valvo naprawdę są rewelacyjne, a lampy 300B Sophia Classic nie aż tak wprawdzie wybitne jak Sophia Royal Princess, ale także wybitne. Poza tym CD-35 góruje słyszalnie nad Sigmą, lecz zogniskujmy uwagę na słuchawkach, bo one są bohaterem. No więc nic właściwie się nie zmieniło i grało to wciąż pod dyktando innej, obszerniejszej sfery dźwiękowej, niemniej teraz różnica między Crosszone a normalnymi słuchawkami okazała się jeszcze większa. Jeszcze dobitniej pokazywało się odmienne plasowanie dźwięku i inna jego forma. Lecz nade wszystko wzrosło zdystansowanie pod względem brzmieniowego bogactwa.

Sztuka, którą Crosszone CZ-1 opanowały w stopniu mistrzowskim!

Powiem to może nie wprost, tylko w odniesieniu do rewelacyjnie przecież brzmiących T1. Kiedy zaczynało się odsłuch od nich, momentalnie ta świetność uderzała, budząc najwyższą satysfakcję. Wielka, holograficzna scena, piękny pogłos, głęboki, cienisty, żywy dźwięk. Znakomita zwartość i jednocześnie rozwartość pasma. Najmniejszego krzyku sopranowego, a piękne wysokie tony. Mocny, treściwy, trójwymiarowy bas i upajająca nad nim średnica. A zatem literalnie wszystko – i czegóż jeszcze pragnąć? No przecież duża scena, a na niej żywi wykonawcy, że jak to już nieraz pisałem, aż dreszcze na skórze od obecności innych ludzi. No więc co jeszcze? Czego ci brak, słuchawkowcu? – A teraz przywdziewamy Crosszone.

O kurczę! Ależ się wszystko zmultiplikowało! Jak pogrubiła sfera brzmieniowa i ilość w jej obrębie dźwięku! To na T1, to jakieś puste było, osamotnione, wyprane z otoczenia. Owszem, przestrzeń ożywała planktonem, chociaż nie tak jak u HE-6, ale teraz, na Crosszone, ta przestrzeń stała się gęsta samą sobą a nie zawiesiną drobin. Nie wiem jak to opisać. Bo jest całkowicie przejrzyście, a zarazem jak gdyby było widać zgęszczającą się przestrzeń. Głosy nie pojawiają się jak figury w pustce, tylko czuć ich zawieszenie w trójwymiarowym ośrodku wraz z trójwymiarowością ich samych. Nic to innego być nie może, jak dodatkowa ilość i nakładanie się głosów – tego dźwięku z dodatkowego przetwornika, przekazującego sygnał z drugiego kanału. To trzeci przetwornik i drugi kanał zamieniają przestrzeń z pustyni w gęstą sferę, a dźwięki z płaskich w przestrzenne. W efekcie wszystko się bardziej ożywia, powstają liczne nowe relacje, medium gęstnieje, zaznacza swą obecność, pozwala dokładniej szacować odległości i rozmiar samych dźwięków. Efekt jest taki, że kiedy przejść z Crosszone na T1, to coś jakby oglądać ten sam pokój po wyniesieniu wszystkich mebli. Przekaz zostaje w dużej mierze wyssany, robi się pusto, goło. To ma pewną zaletę – dźwięki pierwszoplanowe bardziej się narzucają, tak samo jak w pustym pokoju narzuca samotny przedmiot. Stają się destylatem istnienia, samotną oczywistością wyzbytą konkurencji. Można dzięki temu bardziej przeżywać pojedynczego wykonawcę lub dźwięk spod fortepianowego klawisza. Jednakże w sensie informacyjnego bogactwa, opisowych relacji przestrzennych, dosłownej trójwymiarowości wszystkiego, intensyfikacji ośrodka – to normalne od normalnych słuchawek jest zubożeniem, wyjałowieniem, kastracją.

Co prawda do pełni szczęścia potrzebują szczególnie wyrazistego źródła, ale w odpowiednim otoczeniu dadzą nam to, czego nie dają żadne inne słuchawki!

W grę wchodzi jeszcze jeden czynnik – sposób samego nagrania. W zależności od płyty styl Crosszone CZ-1 sprawdza się raz lepiej, raz gorzej. Czasami ich brzmieniowa złożoność, generowana przemyślaną sztuczką techniczną, realizuje się bez zarzutu i są po prostu lepsze, a czasami ta oszczędniejsza forma jednego przetwornika potrafi je dogonić i wówczas od indywidualnych preferencji zależeć będzie, czy wybierzecie formę złożoną, bardziej kładącą akcent na przestrzeń, czy bardziej ascetyczną, skupioną na wykonawcy. – Wybrać danie jednosmakowe, czy postawić na wielosmakowość? Odpowiedź nie zawsze jest oczywista. Nie ulega natomiast kwestii, że pod względem dokładności obrazowania przestrzeni z Crosszone mogą się równać zwykłe słuchawki jedynie w nagraniach binauralnych. Tych też użyłem, chcąc sprawdzić jak wynalazek Japończyków sprawdzi się w ich przypadku. Podejrzewałem, że może być katastrofa, ale nie, poradziły sobie bez zająknienia. Niemniej w takich nagraniach nic nie zyskiwały, a słuchawki normalne przeciwnie; tak więc tu walka była już wyrównana, mimo że dźwięk z Crosszone wciąż pozostawał bardziej informacyjnie zgęszczony. Jednakże zwykłe słuchawki też zaczynały modelować sferycznie, zrównując się co do szans; szczególnie że to one miały przewagę skupiania słuchacza na pojedynczych osobach i dźwiękach.

Przy tej okazji jedna uwaga. Dzięki nagraniom binauralnym udało mi się znaleźć utwory lepiej brzmiące w trybie PCM-DSD na CD-35 niż normalny tryb odtwarzania Nie całe płyty, ale pojedyncze nagrania. Szczególnie takie solowe – sam wokal i gitara. Doskonała jakość nagrań plus to binauralne modelowanie pozwalało PCM-DSD nareszcie się wykazać, a przy tym na dokładnie tej samej zasadzie, na jakiej zwykłe słuchawki podobały mi się czasami bardziej od Crosszone – zasadzie mocniejszej ekspozycji tego co pierwszoplanowe.

W odniesieniu do poszczególnych płyt trzeba wyraźnie zaznaczyć, że w zależności od sposobu nagrywania (nie wiem jakiego, nie jestem nagraniowcem) na jednych Crosszone definiowały wykonawców i dźwięki lepiej aniżeli na innych, przydając im większej jednoznaczności. Poza tym doszedłem do wniosku, że ten budujący złożoność przestrzenną trzeci przetwornik ma górę pasma odciętą, toteż jego sferyczne pogrubianie nie dotyczy sopranów. To czysty domysł, może się mylę, ale takie odniosłem wrażenie. Nie zmienia to jednak faktu, że bardziej jednoznaczne od reszty pasma soprany w Crosszone są znakomitej jakości – ilościowo obfite i potrafiące wykonać swoją robotę, z zaistnieniem na czele.

Gdy już się wydawało, że w słuchawkowym światku nie da się pokazać niczego nowego, firma Crosszone pokazała, jak wiele jeszcze można. Za samo to należą się jej brawa!

To samo dotyczy basu, który nie jest wprawdzie tak jednoznaczny, ale za to wyjątkowo przestrzenny i zróżnicowany akustycznie. No i potrafi zagrzmieć, a to przyjemnościowa podstawa; w tym wypadku wzmacniana zdolnością propagacji w bezkresną, przemieniającą się w tło dal. Co do ludzkich głosów, to z nimi miałem największy kłopot. Przy przechodzeniu na zwykłe słuchawki podobała mi się ich większa jednoznaczność i styl, do którego przez lata przywykłem; szczególnie utrwalony w dobrze pamiętanych nagraniach. Jednakże w tym samym momencie czułem, że głosy te okradziono z informacji przestrzennej i stały się uproszczone. Spłaszczone, co tu dużo mówić. W nie mniejszym stopniu czuć było, że cały ambience się zredukował, i to bardzo wyraźnie. Wolisz organy w pustych ścianach, czy w barokowym kościele, ze wszystkimi ozdobnikami? To nie jest dobre porównanie, ale coś z prawdy o tym niesie. Aha – i rock wypadł bardzo ciekawie, tak w stylu prawdziwego koncertu.