Odsłuch

Dzięki kanałom akustycznym i sześciu łącznie przetwornikom Crosszone symulują naturalną stereofonię, a tym samym prawdziwie głośnikowe granie!

   Odsłuch zacząłem z komputerem, przetwornikiem Ayon Sigma i wzmacniaczem Ayon HA-3 – w odróżnieniu od czasu recenzji zaopatrzonym w lampy sterujące vintage Sylvania green label (rocznik 1969, cena $60 za parę.) Do porównań weszły konkurencyjne HiFiMAN HE-6 i Beyerdynamic T1 V2.

Rozpocznijmy od tego, że żadne z trzech nie grały ani trochę w głowie, niemniej różnice wyskoczyły pokaźne, nawet zupełnie zasadnicze. Wystartowałem od symfoniki, a konkretnie od IV części 29 Symfonii Mozarta (Allegro con spirito), wziętej ze zbioru Masters Tidala. Bo skoro najważniejsze wydaje się pole akustyczne, to wystartujmy od najbardziej obrazowego – dużego i wielogłosowego.

HE-6 zagrały najjaśniej i najprzenikliwiej. Wyjątkowo dobrze czuć było  ożywiające przestrzeń migotanie planktonu i najcieniej srebrzyły się w nich soprany. Srebrzyste nitki wysokich dźwięków smagały przestrzeń, by znikać w gęstej czerni tła o fakturze basowej. Ta ożywiona, rozwibrowana drobnymi detalami przestrzeń była duża i cała przed słuchaczem. Dość też wysoka i precyzyjnie pogłosami definiowana. Szybkie, głębokie granie z mocnym kontrastem czerń-srebro. Dźwięk żywy, angażujący realizmem i imponujący jakością, ale nieco przez te soprany męczący. Natomiast ani trochę w głowie.

Użyte następnie T1 pokazały zalety kabla Tonalium. Obraz brzmieniowy bardziej gęsty i bardziej dociążony, także ciemniejszy, głębszy i ze znacznie bardziej trójwymiarowymi sopranami. Żadnego niemal sopranowego srebra ani cienkości; najmniejszego nawet ukłucia czy jakiejś ostrzejszej krawędzi. Soprany dokładnie wtopione w pasmo, a równocześnie zero odczucia ich braku. Całe brzmienie niższe, też mimo różnic kontrastowe i bardziej muzykalne. (Tym T1 po nie wiem ilu godzinach chyba coś się otwarło, i to na wszystkie strony.) Tak samo jak u HE-6 dokładnie opisana okazała się przestrzeń, ale inną techniką. Nie na zasadzie, że każda fala dźwięków jakby na nowo ją odkrywała, w sopranowej migawce i echu na moment snopem dźwiękowego światła omiatając, tylko scena o charakterze trwałym, cały czas obecna i zdefiniowana. U HE-6 nieustannie definiował się tylko wszechobecny plankton i to on najbardziej przykuwał uwagę, a u T1 nie odgrywał większej roli, natomiast echo jakby przyklejone zostało do ścian w swej roli określenia. To przydawało odbiorowi bardziej trwałego podłoża, tworząc bardziej konkretne miejsce i poczucie w nim przebywania. A przy tym nie było to granie ani trochę męczące, tylko płynne, migotliwe i gęste. Też żywe i też szybkie, ale dodatkowo uprzestrzennione, nasycone, głębokie – że nic, tylko się wsłuchiwać. I znów bez śladu dźwięku w głowie.

W obydwu kanałach grają (w różnym stopniu) obydwa kanały stereo.

Pora na tytułowe słuchawki i jednocześnie zdecydowanie najdroższe. Zakładamy je, puszczamy muzykę… – i momentalnie słyszymy trzy istotne różnice:

i) Crosszone grają dźwiękiem bardziej złożonym, wielogłosowym. Prezentacja w wykonaniu ich trzech przetworników na każdą muszlę z udziałem drugiego kanału bardzo dobrze zbiera się w całość, tworząc brzmieniowe pogrubienie i większą wielowarstwowość.

Ten sam symfoniczny materiał w wykonaniu HE-6 i T1 pojawia się bardziej jako chórek niż chór. Ale nie, cofam to porównanie. To było raczej jakby materiał w tamtych był grany przez kilkanaście instrumentów rozstawionych ze sporym dystansem w różnych miejscach na scenie, podczas gdy u Crosszone powstawała rozległa sfera szczelnie brzmieniowo wypełniona. Brzmienia zatem wyraźnie więcej i lepiej pokrywające obszar – obszar wyraźnie większy. Pomiędzy słuchaczem a ścianami pojawiło się więcej warstw brzmienia; brzmieniowa atmosfera stała grubsza i bardziej jednolita. Nie traciła na tym przejrzystość, natomiast zyskiwała przestrzeń. Wypełniała się naturalniej, poprawiała precyzję obrazowania i całościową wizualizację. A przede wszystkim gęstniała i stawała bardziej polifoniczna.

ii) Brzmienie – zarówno całościowe jak pojedyncze dźwięki – poprawia trójwymiarowość. Poprawia bardzo wyraźnie.

Tego można się było spodziewać, skoro sfera brzmieniowa zgęstniała i się pogrubiła, jednak tamto dotyczyło bardziej ilości, a w tym wypadku chodzi bardziej o jakość. O postać tego co wypełnia, a nie sumaryczną objętość. Bo same dźwięki także pęcznieją, a przy okazji stają się bardziej obłe i niosące więcej powietrza. Nie robią się jednak od tego lżejsze – przeciwnie, zyskują na masie, a zarazem słabiej definiują w sensie samego obrysu. Obrys u Crosszone przestaje odgrywać pierwszoplanową rolę; zastępuje go objętość i propagacja. Poszczególne dźwięki wyraźnie się rozszerzają i zmieniają charakter. Czuć ich masę i gęstość, ale z płaskawych wizerunków, do których objętość jest tylko pogłosowym dodatkiem, zmieniają się w brzmieniowe chmury, dla których przestrzenny, nie mający wyraźnych granic rozmiar jest tożsamy z istnieniem. To nie jest aż tak dosłowne, ale jeżeli chcieć to ubierać w słowa, to takich słów trzeba użyć. Relacje bliżej-dalej i cała brzmieniowa pojemność zyskują nową jakość; zostają zbudowane przede wszystkim z pulsacji ciśnień a nie z obrysów i płaszczyzn.

Wszystkie te rewelacje są jednak okupowane bardzo dużym rozmiarem.

iii) Brzmienie staje się bardziej miękkie i o wiele bardziej łagodne. Nie znam słuchawek tak łatwych w odbiorze, może poza Fostex TR-50. Jakiekolwiek draśnięcia dźwiękiem, twardsza krawędź, cokolwiek kaleczącego – to jest zupełnie niemożliwe, dla tej muzyki to przeciwieństwo. Ale niech to was nie zmyli – to nie są brzmienia miałkie ani muzyczna papka dla bobasów. To granie potężne, przestrzenne, treściwe, obrazujące, sycące. Jedynie formę ma taką, że każda ostrość zostanie rozproszona, co wcale nie pogarsza zaangażowania i nie przeszkadza cieszyć się drobiazgowością szczegółów, sopranowymi wzlotami ani potęgą basu. To wszystko tam jest i formę ma bardziej niezwykłą, ponieważ wzorem prawdziwych dźwięków rozpraszane zostaje na większą objętość. A równocześnie, rzecz osobliwa, nie ma takiego poczucia holografii ani głębi scenicznej jak w bi-auralnych K1000. W to miejsce pojawia się nieustające poczucie większej kubatury i rozpraszania ostrości. To jest faktycznie granie większą sferą, tak jak obiecywali twórcy. Na odpowiednim materiale, mogącym dobrze to obrazować, okazuje się też, że stereofonia bardzo na tym zyskuje i na przykład stare nagrania Beatlesów przestają być upiornie rozbite na kanały.

Bardziej kameralny muzyczny surowiec oraz wokale ukazały ponadto, że HE-6 jak zawsze stawiają wykonawców najbliżej, a także z porównywanych zdecydowanie najbardziej podbarwiają dźwięk sopranami, przez co aktorzy są najmłodsi i z najdelikatniejszymi głosami. U T1 stawali nieznacznie dalej i byli nieco dojrzalsi, ale nie jakoś zdecydowanie; wyrażanie jednak tępiło się względem HE-6 ostrze sopranowej ofensywy, przyciemniając atmosferę i dając wrażenie głębszego, płynniejszego dźwięku. Najpłynniej natomiast, najdojrzalej, ale nie ciemniej niż u T1 grały Crosszone, które w odniesieniu do mniejszych składów podtrzymały to wszystko, co napisałem powyżej. Większą objętość sfery brzmieniowej, większą zdecydowanie brzmieniową obfitość, a nade wszystko wrażenie innej przestrzenności – wymagające odrobiny przywyknięcia, ale mocno działające i przywołujące naturalizm sceniczny. Obraz oferujący jedyne w swoim rodzaju zawieszanie trójwymiarowych dźwięków w trójwymiarowej przestrzeni. Wyraźnie także większą płynność i muzykalność, a już szczególnie łagodność. Wyłącznie giętkie linie, tylko sferyczne dźwięki. Najmniejszych nawet zgrzytów, draśnięć, zadziorów, piknięć. Pierwszy plan najdalszy, ale także dosyć bliski – i na nim nie widywani dotąd w takiej postaci u słuchawek wykonawcy. To trzeba samemu usłyszeć. I to usłyszeć warto.