Odsłuch

Jedyną zasadniczą różnicą w estetyce jest zmian czarnego, matowanego grilla na w pełni chromowany.

   Słuchawki planarne lubią prąd i pożądają jakości. To nie Grado RS-1 ani Meze Classics99, co zechcą grać z każdej dziurki. Dziura musi być owinięta tysiącami dolarów przełożonymi na jakość i nafaszerowana energią na podobnym poziomie. Sam kabel sugeruje, że powinna być też symetryczna. A zatem bardzo proszę, podstawimy co trzeba. Wzmacniacze symetryczne Schiit Ragnarok oraz ifi PRO iCan, a także lampowego w całej rozciągłości Twin-Heada, ewentualnie także z dodatkiem końcówki mocy.

Z ifi PRO iCAN

To wzmacniacz wyjątkowo mocny, potrafiący oddać aż 14 W słuchawkowemu gniazdku i na dodatek symetryczny, zatem pasujący jak ulał. Tu jeszcze sparowany z też symetrycznym przetwornikiem Ayon Sigma po kablach XLR-owych Tellurium Q Black Diamond, a więc wypadkowo tor drogi, z rejonów maksymalizmu, a jako odnośniki porównawcze też symetrycznie podpinane słuchawki AudioQuest NightHawk, Senheiser HD 800S i HiFiMAN HE-6. Także Audeze LCD-3, ale ich zestawienie z nowym flagowcem ujęte zostanie osobno, w odrębnym tekście.

I co się okazało? Że różnice nie są jakieś zasadnicze w sensie jakościowym, chociaż… W każdym razie istotne są co do stylu.

AudioQuest NightHawk

Z nieswoim, tylko pochodzącym od FAW, kablem symetrycznym zagrały AudioQuest nieco jaśniej, spokojniej i płynniej niż z oryginalnym. Ale i tak z porównywanych najciemniej, chociaż nie w narzucający się czy jakkolwiek nieprzyjemny sposób. Całkiem przy tym analogowo, nie ustępując w tej mierze bardzo dbającym o analogowość HD 800, a przewyższając HE-6. Jedynie przedmiot recenzji okazał się lepszy, do czego niebawem dojdziemy. NightHawk zagrały też gęsto – najgęściej z całej stawki. Dawały dźwięk nasączony, masywny, konkretny, nieprzenikliwy, nieprzebijalny wzrokiem. Zarazem melodyjny, dość ciepły i dobrze operujący pogłosem. Z tym pogłosem przeszły, tak nawiasem, długą drogę – od braku po nadmiar, by osiąść w efektownym umiarkowaniu.

Modyfikacjom poddany został również pałąk nagłowny, który powinien ułatwiać wielogodzinne odsłuchy.

W efekcie bardzo dobrze zaliczyły test początkowej komendy z Marsch des Yorck’schen Korps (link tutaj) prawidłowo budując przestrzeń i holografię. Z nieprzesadnie pogłosową aurą, ale zarazem w jej eleganckiej oprawie, tak żeby przestrzennie i ciekawie się stało. Ani trochę nie ustąpiły tu pozostałym, a nawet można byłoby przyznać im pierwsze miejsce. Może ex aequo z LCD-4 a przed HD 800, które pogłosem okazały się szafować najbardziej.

Sennheiser HD 800S

Przejdźmy do tych pogłosowych Sennheiserów. Sprawdziłem je z dwoma kablami: oryginalnym symetrycznym i też symetrycznym od Tonalium Audio, wycenionym wstępnie na 2900 PLN. I z tym właśnie, droższym, słuchawki te obok HE-6 okazały się grać najbardziej dynamicznie. Wyraźnie dynamiczniej, a także gładziej, cieplej  i dużo mniej pogłosowo niż z własnym, o którym trzeba jednak powiedzieć, iż jest bardzo dobrej jakości, dając obraz znakomicie szczegółowy, przejrzysty i w wysokim stopniu, mimo tych uwag krytycznych, analogowy. Ogólnie serwowały więc dźwięk bardzo wysokiej klasy, w lekko cienistych i z własnym kablem dość mocno pogłosowych nutach, budując charakterystyczną dla siebie dużą przestrzeń i krystalicznie czysty obraz. Jedno wszakże muszę im wytknąć – nie były aż tak melodyjne i tak wolne od zniekształceń jak NightHawk, a przede wszystkim jak LCD-4.

HiFiMAN HE-6

Te zagrały najjaśniej i wraz z HD 800S po lepszym kablu najbardziej dynamicznie. Efektownie, kontrastowo i z mocnymi ciosami, ale najsłabiej jak chodzi o elegancję przepływu i brak zniekształceń. Chropawo nie tylko na teksturach (co było dobre), ale także w melodyce (co dobre już nie było). Oferowały jasne, szczególnie wyraźne i dobrze dociążone brzmienia na tle czarnym, dającym mocny kontrast. Nieco surowe, ale poprzez tą surowość właśnie realne, dzięki świetnej także szybkości, wspomnianemu dynamizmowi i dużej sile wyrazu, mocno trafiały do przekonania, budując poczucie naturalności. Może nie perfekcyjnej technicznie, ale przemożnej w samym doznaniu. To był dźwięk mocno się narzucający i zdolny do podrywania na nogi, a nie przechodzący mimo i niezdolny do wzruszeń, nawet jeżeli poprawny i dystyngowany.

Warto też wspomnieć o dodawanym przewodzie, który pochodzi od Locus Design Group i sam w sobie stanowi niezwykły rarytas. Tylko ten kolor…

Audeze LCD-4

No i przedmiot recenzji. Z uwagi na astronomiczną cenę, dużą popularność marki oraz obowiązującą modę na słuchawki planarne, spojrzenia słuchawkowej braci mocno są na nich zogniskowały i każdy czekał sensacji. Co też to Audeze wykombinowało, chcąc za cztery tysiące dolarów pobić własne konstrukcje szczytowe i zniszczyć konkurencję?

Jest już tyczących tych Audeze kilka co najmniej recenzji, które wobec sugestii o porzuceniu produkcji postanowiłem poznać, czego przed własnym słuchaniem zwykle nie robię. W większości okazały się miałkie i ograniczone do pochwał, ale jest wśród nich także recenzja filmowa Tylla Hertsensa z Inner Fidelity, a w niej interesująca sugestia, by słuchawek tych nie kupować, ponieważ są nudne. Interesująca sugestia, a nudne słuchawki? To nie brzmi zachęcająco, ale jest w tym niestety sporo racji i na pewno nie można powiedzieć, że Tyll się na nie uwziął. Jego wywód jest długi i warto go posłuchać, a mowa tam o tym, że separacja dźwięków oraz sposób ich wybrzmiewania daje właśnie tę nudę. Że owszem, jest bardzo poprawnie, ale dźwiękowi brak smaku. Że nie daje powodu do zaczepki, na którą nasza jaźń dawałaby odzew, czując się zaatakowana i zmuszona do odpowiedzi. Że wszystko jest zbyt gładkie i zbyt jednostajne w wyrazie, a w efekcie przechodzi mimo i nie bardzo zwraca uwagę. Że brak jaskrawości, jakiejś chrypki, czy innej jakiejś swojskości – a także wybitnej dynamiki oraz jakiejkolwiek bądź choćby przesady, która by wywołała reakcję. Wszystko jest arcypoprawne, a w efekcie nijakie. Niczym uczeń, co się wyuczył, ale nic nie rzeknie od siebie.

I w gruncie rzeczy się zgadzam, ale tylko do czasu. Tyll ma rację, tak będzie, lecz wyłącznie z nie dość efektownym wzmacniaczem. Bo LCD-4 same grają bez soli i muszą ją zaczerpnąć od jakiegoś super wzmacniacza. Znaczy to, że być musi rzeczywiście dynamiczny i z własnym super dźwiękiem, a wówczas dostaniemy coś w zamian, mianowicie o tym wzmacniaczu najdokładniejszą relację. Nie spotkałem słuchawek, poza Sony MDR-R10 i AKG K1000, które umiałyby tyle o sobie podpiętym wzmacniaczu powiedzieć. To jest najściślejsza i naprawdę zobiektywizowana relacja, ponieważ Audeze LCD-4 nie mają żadnego stylu poza mistrzowskim brakiem zniekształceń i mistrzowskim odzwierciedlaniem pasma. Nie mają też żadnego artystycznego zacięcia, czym obu wspomnianym ustępują, ale jak chodzi o neutralność i możliwości techniczne są autentycznie perfect – i wobec tego z każdym super wzmacniaczem zagrają rewelacyjnie.

Wtyczki kabla pozostały bez zmian w stosunku do poprzednika – wciąż mamy do czynienia ze złączami typu micro-xlr.

To ma jeden szczególnie dominujący akcent, mianowicie kiedy ich chwilę posłuchasz, a potem przejdziesz na inne, to te inne okażą się pełne zniekształceń i zaraz zaczyna to denerwować. Jedzie się z tymi innymi jak drogą po kocich łbach, po której flagowe Audeze przewiozły nas chwilę temu gładko i bez szarpnięć. A nie dość jeszcze na tym, to z doskonalszym widokiem, bo u nich wszystko super się separuje i dźwięki jedne drugim nie przeszkadzają. Wraz z tym uzyskujesz pewność, że kiedy w strunach gitarowych albo fortepianowych coś nie gra, to się instrumentalista albo nagraniowiec pomylił, a nie słuchawki nie dały sobie rady z jakimś szczególnie trudnym akordem. Każdy dźwięk u tych LCD-4 jest osobno do podziwiania i każda pomyłka wykonawców bezlitośnie wskazana. Żadnego wpadania w maskujące wiry, zasłaniania czegoś czymś innym, włażenia sobie na grzbiety ani chowania się za coś. Wszystko jak na patelni i wszystko doświetlone, a przepływ mistrzowsko płynny i z wystudiowanym ruchem. Dlatego potem inni się szarpią, podskakują i tłoczą, a ich muzyczny obraz jest mniej klarowny – nawet u takich HD 800S. Może być, że bardziej dynamiczny, efekciarski, kontrastowy, wycieniowany, ale nie bardziej płynny, melodyjnie poprawny i rozseparowany na głosy.

Dlatego są to słuchawki dla nieprzejednanych wrogów zniekształceń (a znam paru takich), ceniących wyżej elegancję oraz poprawności tonacji od zadziornego artyzmu. Zarazem, tak jak mówiłem, to słuchawki wyłącznie do super wzmacniaczy i raczej tych lampowych, aczkolwiek niekoniecznie. Podłącz je w płaski tranzystor albo nie dość energetyczną lampę, a wylądujesz w tej nudzie, przed którą przestrzegał Tyll. Lecz kiedy masz wzmacniacz rasowy i energetycznie wydolny, wówczas będzie wspaniale, że aż może się zdarzyć, iż jakieś inne, naprawdę kosztowne, wylądują wystawione na aukcję, albo odpadną w przedbiegach.